Canh cánh bài toán chi phí và lợi ích

Giám đốc QTDND Tràng Tiền (TP. Ninh Bình) Vũ Văn Lương quá thấm thía cảnh chia tách QTDND, khi xã Ninh Phong thuộc địa bàn hoạt động của quỹ chia làm 2 xã Ninh Phong và Nam Bình. Cái cơ cảnh chia tách vốn, thành viên đã khổ, nhưng cơ cực hơn là việc kết nối lại niềm tin của các thành viên xã Ninh Phong với quỹ. Nay, ông Lương lại thêm một nỗi lo khi hiện tại quỹ đang hoạt động liên xã phường, nhưng xã Ninh Thắng lại không cùng nằm trên địa bàn TP. Ninh Bình mà lại trên địa bàn huyện Hoa Lư.

Điều này có nghĩa, nếu dự thảo thông tư quy định về hoạt động của QTDND được thông qua với quy định giới hạn phạm vi mở rộng hoạt động của quỹ trong các xã liền kề cùng quận, huyện thì QTDND Tràng Tiền một lần nữa sẽ phải tái cơ cấu hoạt động.

Mong muốn mở rộng hoạt động QTDND là nhu cầu nội tại của nhiều xã

Ông Lương cho biết, quỹ cũng đã trình phương án tái cơ cấu lên NHNN nhưng trong thâm tâm ông là một nỗi buồn. Năm 2011, quỹ mở rộng hoạt động sang địa bàn xã Ninh Thắng trong sự hồ hởi của những người dân địa phương, khi có một chỗ dựa vốn phát triển kinh tế.

Nhưng để có thể phát triển được hơn 300 thành viên trên địa bàn này, quỹ đã phải thay tên từ QTDND Ninh Phong trước đây thành QTDND Tràng Tiền, như một cam kết về sự bình đẳng giữa các thành viên xã cũ và xã mới và sự đồng hành cùng các thành viên trong dài hạn. Nay, nếu phải thu hẹp địa bàn lại quỹ lại phải quay lưng với những lời hứa trước. Chưa kể, những khoản tín dụng thường là trung và dài hạn, không thể thu hồi ngay khi thu hẹp địa bàn sẽ dẫn tới những xáo trộn hoạt động quỹ và làm giảm sự tín nhiệm của quỹ với các thành viên còn lại.

Nhu cầu mở rộng địa bàn của các QTDND xuất phát từ sự hữu hạn của địa giới hành chính và quy mô hộ dân trong xã. Nhiều xã kinh tế chậm phát triển, nhu cầu dân cư không cao nên QTDND đã tồn tại cả chục năm nhưng vẫn không vượt qua quy mô 10 tỷ đồng, kinh doanh chật vật chỉ đủ nuôi bộ máy. Tích luỹ thấp nên quỹ hữu hạn cả về việc xây dựng cơ sở vật chất, tiếp cận công nghệ mới cũng như đa dạng hoá sản phẩm cho thành viên.

Ở tình trạng khá hơn, nhưng QTDND Thanh Tân (Thái Bình) đang đau đáu với bài toán tương lai, vì quy mô thành viên quỹ đã tới 1.036 thành viên còn dư nợ mới chỉ đạt 25 tỷ đồng. Không phải thành viên không có nhu cầu vay vốn, song nguồn vốn chủ sở hữu nhỏ bé đã hạn chế định mức tín dụng cho thành viên, buộc họ phải vay các TCTD khác.

Tâm tư mong muốn được mở rộng hoạt động ở địa bàn liền kề không chỉ là nhu cầu của QTDND mà còn là nhu cầu nội tại của nhiều xã. Giám đốc QTDND Hiệp Cường (Hưng Yên) Lê Quang Trung cho biết, người dân những xã không có QTDND rất ghen tỵ với xã có QTDND và chính quyền những xã này cũng rất mong muốn trên địa bàn họ sẽ có QTDND hoạt động. Tuy nhiên, đến này vẫn chưa có hướng dẫn về việc mở rộng địa bàn liên xã cho các QTDND, nên dù QTDND Hiệp Cường đã trình xin NHNN chi nhánh tỉnh nhưng cũng phải chờ đợi.

Nhiều QTDND còn băn khoăn hơn với quy định: “Tổng mức nhận tiền gửi từ khách hàng là thành viên của QTDND phải chiếm tối thiểu 75% tổng tiền gửi của QTDND…”. Theo các quỹ, nên bỏ quy định này vì hoạt động huy động vốn của các QTDND chỉ mới ổn định trong vài năm gần đây. Đặc biệt là vùng nông thôn, điều kiện người dân còn nhiều khó khăn, người cần vay thì nhiều, người gửi thì rất ít, lại phải cạnh tranh với các NHTM, các QTDND phải mở rộng công tác huy động vốn ra ngoài địa bàn hoạt động.

Hơn thế, trong khi nhu cầu thành viên lớn, mà vốn lại phụ thuộc vào các thành viên dẫn đến việc phụ thuộc nguồn vốn vào Ngân hàng Hợp tác sẽ tăng lên, làm tăng chi phí thu hút nguồn vốn, kết quả là thành viên sẽ phải chịu mức phí sử dụng vốn cao hơn. Điều này sẽ gây áp lực vốn lên Ngân hàng Hợp tác còn các QTDND sẽ không phát huy được nguồn vốn tự có của địa phương để phát triển kinh tế như một trong những mục tiêu của mô hình QTDND.

Minh Ngọc