Chậm giao đất sản xuất… sẽ khó giảm nghèo bền vững
Góp phần tích cực giảm nghèo bền vững | |
Tín dụng ưu đãi: “Chiếc cầu” giúp dân chuyển đổi mô hình sản xuất |
Đất đai là một nguồn lực quan trọng cho sản xuất |
Cơ bản nhất trí với báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Các vấn đề xã hội, tuy nhiên theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến đề nghị xem xét lại một số liệu và bổ sung thêm một số nội dung. Cụ thể, theo báo cáo của Chính phủ dự kiến đến năm 2020 tỷ lệ các thôn xã, huyện thoát nghèo và thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn đều đạt mục tiêu theo Chương trình quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020. Nhưng có thực trạng khi đi giám sát các địa phương thì hầu như các tỉnh giao chỉ tiêu cho các huyện đều đạt, “giao bao nhiêu cũng đạt, mặc dù vẫn kêu nguồn lực thì rất hạn chế, rất khó khăn, nhưng giao bao nhiêu thì đạt bằng ấy về giảm nghèo”.
“Vẫn còn chuyện chạy theo thành tích nên cũng cần phải đánh giá khách quan và cũng đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá lại chính xác số liệu các xã, thôn, bản thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn đến năm 2020”, ông Chiến thẳng thắn và cho biết, có một thực tế thoát nghèo là đưa hộ nghèo về cận nghèo, bằng mọi cách để giảm nghèo nhằm đạt được chỉ tiêu nên tỷ lệ hộ cận nghèo của chúng ta khá cao. Hay như số hộ tái nghèo, số hộ nghèo mới phát sinh và tỷ lệ hộ cận nghèo phát sinh trên cả nước đều ở mức cao, đặc biệt là tỷ lệ hộ cận nghèo phát sinh trung bình là 90,96% so với tổng số hộ thoát nghèo, trong đó cao nhất như vùng miền núi Tây Bắc lên đến 113,72%.
“Đây cũng là những số liệu đề nghị phân tích thêm để chúng ta thấy một là việc thoát nghèo là chưa bền vững. Hai là có chuyện chạy thành tích, đưa từ hộ thoát nghèo về cận nghèo”, ông Hà Ngọc Chiến phát biểu.
Về một số vấn đề liên quan đến đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ thứ 5 của Nghị quyết 76 nhất là về vấn đề giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, ông Hà Ngọc Chiến cho biết, thời gian vừa qua Chính phủ đã rất tập trung để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt cho đồng bào.
Đây là vấn đề bức thiết nhất, vì hiện nay chúng ta còn đến 58.123 hộ thiếu đất ở, 330.578 hộ thiếu đất sản xuất và 96.256 hộ có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất, 313.219 hộ thiếu nước sinh hoạt. Mục tiêu của nghị quyết đề ra là đến năm 2020 cơ bản giải quyết xong tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, nhưng đến năm 2020 chúng ta vẫn chưa đạt được và vẫn còn rất nhiều hộ thiếu đất ở, đất sản xuất. Chính vì vậy, Kết luận 65 của Bộ Chính trị là phấn đấu đến năm 2025 sẽ giải quyết cơ bản tình trạng này.
“Chính phủ cần phân tích, đánh giá kỹ hơn và để có giải pháp thực hiện dứt điểm tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt như Kết luận 65 của Bộ Chính trị: đến năm 2025 sẽ giải quyết cơ bản, cần phải có giải pháp tập trung, vì đây là vấn đề bức thiết nhất trong đồng bào dân tộc thiểu số”, ông Chiến đề nghị.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng đề nghị làm rõ thêm một số nội dung, bởi về kết quả thì rất ấn tượng, cơ bản các chỉ tiêu đã đạt và vượt, tỷ lệ hộ nghèo 2019 là 3,75%, năm 2020 nếu không có gì thay đổi sẽ kéo xuống 2,75%. Nhưng là năm 2020 lại là năm có đại dịch Covid hoành hành, vậy tỷ lệ hộ nghèo có kéo được xuống dưới 2,75% hay không cũng phải báo cáo rõ với Quốc hội.
Về đất sản xuất, đất ở, ông Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế rất quan tâm vì đây là điều kiện tiên quyết để tạo sinh kế cho người dân thì mới có thể giảm nghèo bền vững. “Chúng tôi đề nghị trong thời gian tới phải hết sức quan tâm thực hiện chủ trương đến 2025 bảo đảm có đất ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt cho người dân”, ông Thanh phát biểu.
Về huy động nguồn lực, ông Thanh cho biết hiện nay, nguồn lực chủ yếu chương trình giảm nghèo là vốn của ngân sách trung ương. Việc huy động DN hay huy động từ các địa phương nhất là các địa phương nghèo, các tỉnh nghèo là hết sức khó khăn. Trong khi đó, việc thực hiện các chính sách ưu đãi về đất đai, thuế, về tín dụng, hỗ trợ thị trường… có một số chính sách chậm ban hành, chưa đủ sức mạnh, chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nguồn lực đầu tư. Đề nghị khi trình Quốc hội cũng báo cáo làm rõ các cơ chế, chính sách ban hành này đã đủ mạnh để thu hút các nguồn lực chưa để tiếp tục sửa đổi.
Ngoài ra, ông cũng đề nghị Chính phủ có thể báo cáo thêm về tình hình phát triển của các hợp tác xã hiện nay, nhất là hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã ở các vùng nghèo, các xã nghèo như thế nào để có chính sách hỗ trợ hiệu quả hơn vì đây có thể là một kênh để giúp cho việc xóa nghèo bền vững thực hiện tốt hơn.
Trước đó, theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, đến cuối năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo cả nước còn 3,75%, bình quân trong 4 năm giảm 1,53%/năm, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao là giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân của cả nước từ 1-1,5%/năm. Ước đến cuối năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo cả nước giảm còn khoảng 2,75%. Như vậy sau 5 năm, tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước giảm khoảng 1,43%/năm, đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Đối với tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm còn 27,85%, bình quân trong 4 năm giảm 5,65%/năm, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao giảm bình quân 4%/năm.
Dự kiến đến cuối năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo bình quân các huyện nghèo còn khoảng 24%. Đặc biệt đã có 8/64 huyện nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn đạt 12,5% và 14/30 huyện nghèo hưởng cơ chế theo Nghị quyết 30a thoát khỏi tình trạng khó khăn. Dự kiến đến cuối năm 2020 khoảng 32 huyện thoát khỏi huyện nghèo, đạt chỉ tiêu đề ra.