Chỉ thị số 11 - hành động kịp thời, có ý nghĩa đối với doanh nghiệp
Chỉ thị 11 có một số giải pháp sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho doanh nghiệp nếu như nhanh chóng được triển khai, như cho phép doanh nghiệp chậm nộp thuế, các khoản phải đóng góp về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, giảm tiền thuê đất, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí…
Ảnh minh họa |
Doanh nghiệp đang suy yếu
Cho đến nay, rất nhiều doanh nghiệp đã và đang suy yếu do dịch. Đó là một thực tế rất khắc nghiệt. Không ít các doanh nghiệp đang vật lộn để tìm cách trụ vững, bằng nhiều cách thức khác nhau. Dịch Covid-19 đang thử độ bền và sức chịu đựng của nhiều doanh nghiệp.
Một số giải pháp của Chỉ thị có thể giúp các doanh nghiệp đang vật lộn với khó khăn vượt qua được kiểm tra độ bền này và quay trở lại một cách mạnh mẽ hơn sau dịch. Nhưng cũng có thể có nhiều doanh nghiệp sẽ không may mắn như vậy, đặc biệt nếu như dịch không sớm được khống chế.
Có một thực tế rõ ràng là sẽ có rất nhiều thay đổi về thị trường, về chuỗi cung ứng, về cầu đối với hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp Việt Nam sau khi dịch Covid-19 qua đi.
Sẽ có nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh, thích nghi với những thay đổi này. Sẽ có những thách thức mới đối diện với các doanh nghiệp, thậm chí khắc nghiệt hơn, sau khi dịch qua đi.
Nhưng cũng sẽ có những cơ hội mới chưa từng có tiền lệ sẽ đến với các doanh nghiệp Việt Nam. Những doanh nghiệp chủ động thích ứng được với nhưng yêu cầu mới của thị trường mới là những doanh nghiệp thực sư thành công trong việc tạo ra được kháng thể và nâng cao hệ miễn dịch của mình đối với những cú sốc tương tự có thể xảy ra trong tương lai.
Không gây áp lực lên tăng cung tiền
Trong điều kiện hiện nay, chúng ta không thể nới lỏng tiền tệ và vì thế giải pháp về tài khóa sẽ đem lại hiệu quả tích cực. Chỉ thị 11 đã thể hiện rõ điều này.
Theo như thiết kế hiện tại, các gói hỗ trợ bản thân chúng sẽ không gây áp lực lên tăng cung tiền, hoặc quá ảnh hưởng tới cân đối ngân sách trong trung hạn. Điều này thể hiện một một thái độ thận trọng cần thiết của Chính phủ về việc ưu tiên giữ ổn định các chỉ số vĩ mô trong các nỗ lực duy trì tăng trưởng kinh tế và hỗ trợ doanh nghiệp.
Trong bối cảnh "tứ bề khó khăn" như hiện nay, việc ổn định các cân đối vĩ mô lớn có ý nghĩa vô cùng quan trọng vì nó sẽ là tiền đề vô cùng quan trọng để nền kinh tế nhanh chóng bật dậy sau giai đoạn khó khăn này.
Với nội dung Chỉ thị 11 cho thấy gói hỗ trợ tín dụng xuất phát chủ yếu từ thị trường. Gói hỗ trợ 250 ngàn tỷ này là tổng hợp con số mà các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng đăng ký sẽ thực hiện nhằm giảm lãi suất, giảm phí đối với các khoản vay cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng, tái cấu trúc lại các khoản vay hiện tại đối với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp bởi Covid-19.
Nó được đưa ra trên cơ sở các ngân hàng tự cân đối về năng lực tài chính, tự tính toán về các rủi ro tài chính, rủi ro hoạt động và rủi ro pháp lý của mình. Các ngân hàng hành động như vậy xuất phát từ lợi ích của nền kinh tế, của các khách hàng là doanh nghiệp vay vốn và từ lợi ích của chính mình.
Tổng giá trị gói hỗ trợ vẫn nằm trong tổng hạn mức tăng trưởng tín dụng cho phép. Gói hỗ trợ này vẫn chủ yếu là nguồn tiền tự cân đối của các ngân hàng thương mại, cụ thể là từ các hoạt động huy đông tiền gửi thông thường. Ngân hàng Nhà nước không sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ của mình với tư cách là ngân hàng trung ương để hình thành nên gói hỗ trợ này.
Việc giảm lãi suất, giảm phí không được tài trợ bằng nguồn vốn ngân sách mà bằng chi phí hoạt động và bằng lợi nhuận (hoặc lỗ) kỳ vọng trong tương lai của các ngân hàng thương mại. Vì vậy, có thể thấy rằng đây vẫn là các hoạt động tín dụng thông thường. Nó không có những dấu hiệu rõ nét của một giải pháp về chính sách tiền tệ.
Sẽ không có ảnh hưởng tiêu cực tới cân đối ngân sách
Gói hỗ trợ tài chính thì khác hơn một chút. Nhà nước đã chia sẻ với doanh nghiệp bằng cách tạm thời chưa thu những khoản phải thu từ doanh nghiệp trong ngắn hạn. Trong những tháng tới, có thể dự đoán mức thu ngân sách nhà nước sẽ thấp hơn so với cùng kỳ những năm trước.
Trong trung hạn, nếu dịch Covid-19 nhanh chóng được khống chế và các doanh nghiệp phục hồi sản xuất, họ sẽ có đủ nguồn lực để hoàn trả những khoản nợ đã được cho phép chậm trả như thuế, bảo hiểm xã hội. Trong một kịch bản tích cực như vậy, sẽ không có ảnh hưởng tiêu cực tới cân đối ngân sách nhà nước vào cuối năm.
Trong một kịch bản kém tích cực hơn, các khoản mà doanh nghiệp được phép chậm trả này có thể vẫn không được hoàn trả vào cuối năm ngân sách do những khó khăn tiếp diễn. Với những diễn biến mới nhất về sự sụt giảm của giá dầu thô và khó khăn ngày một tăng của doanh nghiệp đồng nghĩa với việc năng lực suy yếu của nguồn thu ngân sách, áp lực đối với việc cân đối ngân sách và từ việc gia tăng các khoản nợ mà ngân sách nhà nước sẽ phải thu trong những năm tiếp theo chắc chắn sẽ tăng lên.
Việc sử dụng giải pháp tài chính và tiền tệ sẽ còn phải phụ thuộc rất nhiều vào diễn tiến của tình hình dịch bệnh và những biến chuyển của thị trường trong nước và quốc tế trong những tuần và những tháng sắp tới. Cần có các kịch bản khác nhau với những phân tích cụ thể về dư địa cho việc sử dụng các công cụ.
Gia tăng lượng tiền được bơm vào nền kinh tế còn phải phụ thuộc vào khả năng hấp thụ lượng tiền đó của các doanh nghiệp và của thị trường, vào khả năng các doanh nghiệp tạo ra được lượng hàng hóa và dịch vụ tương ứng với lượng tiền được bơm ra, và vào khả năng liệu thị trường có thể hấp thụ được lượng hàng hóa và dịch vụ đó hay không.
Không giải quyết một cách cân đối, hài hòa được vấn đề này thì các giải pháp tiền tệ và tài chính thiếu cẩn trọng có thể mang lại những tác động tiêu cực đối với nền kinh tế, làm xói mòn những nền tảng quan trọng để nền kinh tế nhanh chóng bật dậy sau khi dịch qua đi và khi nhu cầu trong và ngoài nước được phục hồi. Chúng ta cần có cái nhìn trung và dài hạn về tăng trưởng kinh tế.
Hướng vốn đến nơi sử dụng tốt hơn
Khó có thể hình dung được việc các doanh nghiệp du lịch, nhà hàng, vận tải hành khách, hay trang trại trồng dưa, nuôi tôm hùm sẽ vay vốn mới để mở rộng sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, họ chắc chắn vẫn cần vay vốn lưu động để duy trì hoạt động hoặc đầu tư sang lĩnh vực mới, dù năng lực hấp thu vốn mới của các doanh nghiệp chịu sự ảnh hưởng trực tiếp của dịch nên sẽ thấp.
Những doanh nghiệp này sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ các hỗ trợ như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ, giảm phí hơn là từ các khoản vay mới.
Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã nhìn thấy những cơ hội mới trong công nghệ thông tin, thương mại điện tử, trong thanh toán không dùng tiền mặt, trong giáo dục trực tuyến, trong dược phẩm, sản xuất các trang, thiết bị y tế, trong việc tái cấu trúc lại quy trình sản xuất, định hướng lại nguồn cung cấp và thị trường, và trong việc xác lập một vị trí chắc chắn hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Vì vậy, cùng với việc hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn, nguồn lực cũng nên hướng tới những địa chỉ mà nó sẽ được sử dụng tốt hơn để đảm bảo sự tăng trưởng của nền kinh tế.