Chính sách hỗ trợ cần nhanh, đúng và dài hơi
Lao động mất việc, mong chính sách kích cầu | |
Điều kiện, thủ tục hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19 |
Dịch vụ gặp đại hạn vì đại dịch
“Trong lịch sử, ngành hàng không Việt Nam chưa bao giờ rơi vào tình trạng khó khăn, bi đát như bây giờ”, ông Đinh Việt Thắng - Cục trưởng Cục Hàng không (Bộ Giao thông – Vận tải) phát biểu. Còn theo như thông tin mà Tổng giám đốc của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (VNA) cho biết, có thể nói DN này đang kiệt sức. Lượng tiền dự trữ khoảng 3.500 tỷ đồng có được từ nhiều năm qua đã cạn kiệt, VNA đang phải gia tăng vay ngắn hạn để đáp ứng nhu cầu thanh toán. “Nếu dịch bệnh diễn biến như kịch bản xấu nhất, dự kiến năm 2020 VNA sẽ bị giảm doanh thu khoảng 50 nghìn tỷ đồng, mức lỗ có thể lên tới gần 20 nghìn tỷ đồng, dòng tiền bị thâm hụt từ 15 nghìn đến 17 nghìn tỷ đồng. Ðây là những con số rất lớn, mà bản thân DN không thể chống đỡ được với tiềm lực của chính mình”, Tổng giám đốc VNA nói. Nếu sau đại dịch mà hoạt động thật tốt thì phải 5 năm sau DN này mới bù được khoản thua lỗ hiện nay.
Câu chuyện của VNA cũng là câu chuyện chung của các hãng hàng không, bởi đại dịch là một rủi ro bất khả kháng và nằm ngoài các kịch bản về quản trị rủi ro của các hãng hàng không. Bộ Kế hoạch - Đầu tư cũng dự báo, các hãng hàng không giảm khoảng 40-50% doanh thu.
Bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì Covid-19, nhưng các hãng hàng không vẫn thực hiện các chuyến bay phục vụ chống dịch và nhu cầu thiết yếu |
Ngành du lịch cũng đang ở thời điểm khó khăn chưa từng có. Hai tháng không thực hiện tour nào. Tính cả 3 tháng đầu năm thì có tới 90% số tour bị dừng, bị hủy; chỉ có 10% tour thực hiện trong khoảng thời gian Tết. Các hoạt động khác như hội nghị, sự kiện cũng giảm khoảng 79-90%. Có tới 90% các công ty du lịch nhỏ phải dừng hoạt động. Nhiều công ty đang ở giai đoạn “ngủ đông”. “Nếu tình trạng này kéo dài 3 đến 6 tháng thì rất mệt mỏi cho các công ty du lịch”, ông Trần Văn Long - Tổng giám đốc Công ty Du lịch Việt chia sẻ.
Thiệt hại đối với ngành du lịch rất nặng nề. Chỉ tính trên số tiền chi tiêu bình quân của khách quốc tế và khách nội địa, Bộ Kế hoạch - Đầu tư dự báo nếu dịch Covid-19 kéo dài đến hết quý II/2020, ngành du lịch Việt sẽ thiệt hại khoảng 7-10 tỷ USD.
Thậm chí thiệt hại của hàng không và du lịch được dự báo sẽ còn kéo dài sau dịch. Dù dịch được dập tắt ngay trong tháng 4 hay tháng 5 này và dù cho hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường trở lại thì cả ngành hàng không và du lịch nói riêng, cũng mất đi “mùa vàng”. Bởi hè thường là mùa cao điểm của du lịch và vận tải, nhưng hè năm nay học sinh phải học bù những ngày trước, trong khi Covid-19 cũng khiến thu nhập của người dân giảm mạnh nên mọi chi tiêu đều sẽ bị thắt lại.
Cả hai ngành hàng không và du lịch đều đã xây dựng và chuẩn bị các kịch bản trong dịch và kịch bản phục hồi sau khi dịch được dập tắt. Các chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh Chính phủ đã được thực hiện. Nhưng với 2 ngành này, những giải pháp đó chưa đủ giúp DN trong ngành khỏe lại.
Không để 45% GDP tê liệt
Không chỉ các hãng hàng không mà các sân bay, các DN trong lĩnh vực hàng không cũng đang thoi thóp; không chỉ các công ty du lịch, các nhà hàng khách sạn, các DN dịch vụ cũng đang “ngủ đông”. Tình hình là rất đáng lo ngại bởi khu vực dịch vụ thường đóng góp 43-45% GDP. Ngay trong bối cảnh khó khăn như quý I/2020, khu vực này cũng đóng góp tới 41,4% GDP. Bởi vậy, nếu để hàng loạt DN trong ngành ngừng hoạt động thì chi phí để khởi động lại rất lớn và khiến nền kinh tế có thể mất đà tăng trưởng.
Tổng giám đốc của VNA kiến nghị, các chính sách hỗ trợ không phải trong thời gian dịch bệnh mà phải đặt vấn đề cả trong thời gian ảnh hưởng bởi dịch bệnh; có ngành thì ảnh hưởng 1 đến 2 năm, có ngành thì 5 năm. Các gói hỗ trợ phải có lộ trình và thứ tự, những ngành nào mang tính chất dẫn đường, mang tính chất cơ bản thì cần được ưu tiên trước.
Theo TS.Trần Du lịch - Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, giải pháp hiệu quả là giải pháp đúng cho đối tượng thụ hưởng, đúng với tình thế và mục tiêu hướng đến. “Đất nước đang đứng trước tình thế vô cùng khó khăn chưa từng có… Lựa chọn thứ tự ưu tiên trong các chính sách ứng phó với đại dịch là một bài toán khó, nhưng lại quyết định sự thành công”, TS. Trần Du Lịch nêu ý kiến.
PGS.TS.Trần Đình Thiên - thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Chính phủ cũng cho rằng: “Lúc nguy kịch thì chữa cho khỏi chết rất quan trọng, nhưng đứng dậy được sau đó còn quan trọng hơn. Các chính sách của Chính phủ đang hướng tới hỗ trợ chung, nhưng cần có thêm giải pháp rất cụ thể hỗ trợ cho các ngành quan trọng, cho các DN lớn làm trụ cột cho phát triển. Lúc này phải thấy DN nào là quan trọng với đất nước thì phải cứu để họ đứng dậy sau dịch bệnh”.
Cơn đại dịch này cũng cho thấy những điểm yếu của nền kinh tế khi đã phụ thuộc quá nhiều ở thị trường ngoại, phụ thuộc nhiều vào khu vực dịch vụ. Những ngành, những địa phương hội nhập lớn là những ngành những địa phương bị thiệt hại nhiều vì Covid-19. Bởi vậy, theo TS. Nguyễn Đình Cung - Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng, mặc dù lúc này không để cho khu vực chiếm 45% GDP bị suy sụp, nhưng cũng phải tính đến việc đẩy mạnh khu vực sản xuất, chế biến chế tạo, thu hút đầu tư lớn vào nông nghiệp và phát triển thị trường nội địa.
TS. Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch VCCI cũng cho rằng, đây thời điểm vàng để thực hiện các giải pháp, biện pháp hỗ trợ DN để khởi động lại sản xuất kinh doanh. “Nhanh một ngày là DN có thể phục hồi, chậm một ngày DN có thể bị xóa sổ”, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.