Chứng khoán tuần tới: Thoát 'nợ' ETF, niềm tin có trở lại?

Blue-chips giảm mạnh

Diễn biến giảm ở các blue-chips là điều không có gì bất ngờ. Các phân tích từ sớm đã chỉ ra rằng, để mua VNM, hai quỹ ETF sẽ phải bán ra rất nhiều cổ phiếu khác trong nhóm blue-chips. Hệ quả của việc này là giá blue-chips khó mà tăng được, thậm chí có nguy cơ giảm mạnh.

Thống kê với rổ HSX30 trong tuần qua, hầu hết các cổ phiếu giảm giá, chỉ 3 mã tăng trong tuần là HPG, CII và VIC. Trong đó VIC tăng đáng kể nhất 7,63% thì 4,4% là tăng trong phiên cuối tuần.

27 cổ phiếu blue-chips còn lại trong nhóm HSX đã giảm giá, mức giảm phổ biến (24 mã) là trên 2%. 3 cổ phiếu giảm lớn nhất là FLC giảm 21,13%, HAG giảm 11,96%, ITA giảm 11,91%. Có 9 mã khác giảm từ 5% đến dưới 10%.

Do có quá nhiều cổ phiếu, đa số lại giảm mạnh, HSX30-Index, chỉ số giá của nhóm blue-chips trên sàn HSX đã tụt giảm 2,9% trong tuần, giảm mạnh nhất trong các chỉ số.

Nhà đầu tư nước ngoài nói chung cũng có một tuần giao dịch tổng hợp rất dữ dội. Áp lực chính là bán ra do phải giảm tỷ trọng đầu tư từ các quỹ ETF. Thị trường chịu thiệt hại lớn về dòng vốn ngoại, vì trong khi bán ra tưng bừng các blue-chips khác để mua VNM thì bản thân cổ phiếu này lại bị các quỹ khác xả quá lớn.

Nếu như VNM không bị xả mạnh từ nhiều quỹ nước ngoài thì việc hai quỹ ETF mua vào ở cổ phiếu này có thể bù đấp phần nào dòng vốn bán ra ở các blue-chips khác. Đáng tiếc tuần qua, ETF mua vào chỉ như “muối bỏ bể” so với lực bán từ các quỹ khác. VNM đã lập kỷ lục về tuần bị bán ròng với hơn 287,9 tỷ đồng.

Danh sách bán ròng trên 100 tỷ tuần này toàn các blue-chips: HPG, VNM, VCB, SSI, STB, DPM, PVT…

Tính chung cả tuần, khối ngoại đã rút khỏi thị trường 1.984,8 tỷ đồng, bao gồm cả các giao dịch thỏa thuận. Nếu chỉ tính riêng khớp lệnh, giá trị bán ròng là 1.802,8 tỷ đồng. Tổng quy mô bán khớp lệnh trong tuần là 3.827,5 tỷ đồng, chiếm 28,6% giá trị giao dịch của thị trường.

Tỷ trọng giao dịch lớn nhất trong các đợt tái cơ cấu ETF từ đầu năm nay là 22%. Rõ ràng lần này quy mô bán ra lớn hơn nhiều, do ETF vừa bán mạnh, vừa bị tính chung cả các giao dịch của các quỹ ngoại khác. Đây là một áp lực cực lớn mà thị trường phải gánh chịu.

Đã “thoát nợ”?

ETF giao dịch xong trong tuần có thể xem là giảm đi một gánh nặng đáng kể. Phiên cuối tuần, nhà đầu tư trong nước mua bắt đáy khá mạnh ở nhiều cổ phiếu. Điều này giúp VN-Index giảm giảm chưa tới 5 điểm. Chỉ số lùi về sát mức 650 điểm, được xem là ngưỡng hỗ trợ cuối cùng của những nỗ lực chinh phục đỉnh 680 điểm.

Về mặt cung cầu, rõ ràng là khi ETF giao dịch, thị trường chịu một áp lực đột biến mang tính thời điểm, hơn là những kết quả của một xu hướng. Khi ETF kết thúc giao dịch, thị trường sẽ trở lại với cung cầu bình thường. Lúc này kỳ vọng sẽ là yếu tố chi phối giao dịch.

Nói tới kỳ vọng, cần nhìn lại mức độ lạc quan cao khi VN-Index ở thời điểm 3 tuần trước, trước khi các ETF giao dịch. Chỉ số đã có một lần đột phá mạnh lên 679,62 điểm ngày 29/8. Đó là lần đầu tiên nỗ lực chinh phục đỉnh 680 điểm lần thứ hai trở nên hiện thực nhất.

Từ sau lần chinh phục thất bại thứ hai đó, thị trường trở nên suy yếu dần, kết hợp với sức ép giao dịch của quỹ ETF cũng như thay đổi bước giá. Tuy nhiên hai yếu tố này không hẳn là nguyên nhân dẫn đến sự suy yếu trên thị trường. Nếu thị trường thực sự mạnh, khả năng hấp thụ lượng hàng của ETF là điều không cần bàn. Bước giá thay đổi cũng sẽ không tác động mạnh lên tâm lý như vậy.

Nhìn lại trước khi có sự thay đổi bước giá, thị trường cũng đã phát đi những tín hiệu suy yếu rồi. Đó là sự kiện chinh phục đỉnh thất bại ngày 29/8 và chỉ số trượt dốc chậm sau đó. Những diễn biến đó không liên quan đến bước giá.

Mặt khác, thanh khoản trên thị trường cũng sụt giảm tương đối mạnh giữa hai chu kỳ kiểm tra đỉnh 680 điểm. Dòng tiền sụt giảm không đơn giản chỉ là bước giá thay đổi, mà do mức độ kỳ vọng đã giảm đi so với trước đó.

Nói tóm lại, sự suy yếu của chỉ số nói riêng cũng như thị trường nói chung, sự tụt giảm thanh khoản, không phải là nguyên nhân trực tiếp từ các biến động hàng ngày. Đó chỉ biểu hiện mang tính hình thức, còn bản chất là nhà đầu tư đang giảm mức độ kỳ vọng trên thị trường và giảm giao dịch.

Vì thế, việc “thoát nợ” ETF chỉ là giảm một sức ép nhất thời. Điều quan trọng hơn là nhà đầu tư phải tăng mức độ kỳ vọng và tin tưởng vào khả năng đạt được kỳ vọng đó. Ví dụ, nếu ai cũng cho rằng thị trường sẽ bùng nổ lên 700 điểm thì tại sao lại có ít người mua vào ở quanh 650 điểm? Hoặc đã có sự khác biệt giữa lời nói và niềm tin, hoặc khác biệt giữa những người tin tưởng và năng lực tài chính của họ.

Thị trường tài chính toàn cầu hiện cũng đang trong giai đoạn diễn biến phức tạp. Tuần tới FED sẽ quyết định có tăng lãi suất hay không. Có đủ thứ dự đoán lẫn đánh cược việc FED sẽ hành động thế nào. Thị trường chứng khoán thì dao động bất thường mỗi khi có thông tin mới. Điều này rõ ràng là phản ánh một tâm lý thiếu ổn định.

Nếu thị trường chứng khoán quốc tế điều chỉnh do FED tăng lãi suất, thị trường Việt Nam chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Dòng vốn nước ngoài đang bán ròng trên thị trường là rất rõ ràng. Nếu diễn biến này tiếp tục xảy ra, chắc chắn đã có sự dịch chuyển của dòng vốn nóng do tác động của lãi suất mới.