Cổ phần hóa: NĐT muốn mua nhiều hơn
Ảnh minh họa |
Hầu hết các NĐT nước ngoài khi trả lời phỏng vấn của Thời báo NH đều đồng tình rằng, hiện tại đang là thời điểm hấp dẫn để mua vào cổ phiếu của các DN Việt Nam. Nhưng họ cũng nói rằng tỷ lệ cổ phiếu bán ra thấp vẫn là vấn đề khiến nhiều NĐT nản lòng.
Thực tế thì Nghị định 60/2015/NĐ-CP về nới lỏng tỷ lệ sở hữu nước ngoài đã có hiệu lực từ ngày 1/9/2015. Tuy nhiên, để Nghị định này thực sự có hiệu lực, cần phải có Thông tư hướng dẫn từ Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Hiện tại chỉ có Bộ Tài chính hoàn thành Thông tư 123/2015/TT-BTC hướng dẫn trình tự thủ tục DN thực hiện tỷ lệ sở hữu nước ngoài trên thị trường chứng khoán. Còn danh mục cụ thể về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các DN thì lại chưa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn thành.
Theo ông Andy Ho, Giám đốc điều hành kiêm Trưởng ban đầu tư tại công ty quản lý quỹ VinaCapital, thì NĐT nước ngoài muốn có tỷ lệ sở hữu cao hơn tại các DNNN, cùng với đó là tham gia vào quá trình quản trị điều hành DN. Tuy nhiên, hiện tại ở hầu hết các DNNN có quy mô lớn, tỷ lệ cổ phiếu bán ra cho NĐT đều ở mức “nhỏ giọt”, theo lời của ông Ho.
Rõ ràng, điều này cũng đang ảnh hưởng đến tiến trình cổ phần hóa của các DNNN, và cả việc tìm kiếm NĐT chiến lược. Trường hợp của NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) có thể coi là một ví dụ. Sau một thời gian dài tiến hành IPO, ông Trần Phương, Phó tổng giám đốc BIDV cho biết NH vẫn chưa thể tìm được cổ đông chiến lược nước ngoài.
Theo ông Phương, cũng đã có vài đối tác tìm đến BIDV nhưng tất cả đều đang trong quá trình nghiên cứu. Không chỉ có BIDV, Vietnam Airlines đã thực hiện IPO cách đây 1 năm nhưng đến nay cũng chưa tìm được đối tác chiến lược nước ngoài. Trong báo cáo cập nhật về tình hình kinh tế khu vực Đông Á-Thái Bình Dương mới công bố, NH thế giới cũng nhận định tiến trình thoái vốn của các DNNN đang bị chậm lại.
Với kinh nghiệm của mình, ông Phạm Quang Dũng – Chủ tịch của CT Tasco kiêm Phó chủ tịch Tổng CTCP Thăng Long cho rằng, NĐT chỉ cảm thấy hấp dẫn với những công ty mà Nhà nước không còn nắm quyền kiểm soát.
Nếu như rào cản về tỷ lệ sở hữu thực sự được gỡ bỏ, ông Andy Ho cho rằng dòng vốn gián tiếp đầu tư vào các DNNN sẽ tăng lên rất mạnh.
Nhưng kể cả khi tỷ lệ trên thực sự được mở rộng, vẫn còn những trở ngại khác khiến NĐT nước ngoài phải đắn đo. Ông Sandeep Mahajan – chuyên gia kinh tế trưởng của World Bank tại Việt Nam – cho rằng NĐT nước ngoài muốn tăng tỷ lệ sở hữu sẽ gặp khó khăn trong việc phân tích các bản báo cáo tài chính của DN, vì chúng không theo các tiêu chuẩn kế toán quốc tế.
Lo ngại này cũng được thể hiện trong kết quả khảo sát của Grant Thonton trong thời gian qua, khi có tới 20% ý kiến của các NĐT đánh giá quản trị công ty là mối quan ngại lớn nhất khi đầu tư vào Việt Nam. Tiếp đến là tính minh bạch với 19% ý kiến phản hồi.
“Hai lĩnh vực này vẫn luôn được xem là các vấn đề quan ngại hàng đầu trong các kỳ khảo sát trước đây của chúng tôi. Theo đó, có một thông điệp khẩn thiết là cần phải có sự cải tiến ở phía các công ty tại Việt Nam nếu muốn trở nên hấp dẫn hơn trước các NĐT”, Grant Thonton nhận định trong bản báo cáo.