Đau đầu vì phân bón giả
Bà Bùi Thị Thanh Giang - Phó Ban Kế hoạch Kinh doanh - Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam cho biết, hàng năm Việt Nam sử dụng trên 11 triệu tấn phân bón, trong đó 30-50% là phân bón giả, kém chất lượng. Chỉ tính riêng thiệt hại do phân bón giả và phân bón kém chất lượng, mỗi năm Việt Nam đã mất đi từ 2 - 2,5 tỷ USD. Tuy nhiên đây mới chỉ tính thiệt hại do mất lượng tiền không cân xứng với chất lượng phân bón không đảm bảo. Về lâu dài phân bón giả, phân bón kém chất lượng còn làm suy kiệt “sức khỏe đất trồng trọt” dẫn đến cây trồng không đạt năng suất.
Ảnh minh họa |
Tuy sản phẩm của doanh nghiệp ít bị làm giả, nhái nhưng ông Lê Tiến Hùng - Giám đốc Marketing của Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau cũng thừa nhận, việc sản xuất phân bón giả, kém chất lượng không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn cả niềm tin của khách hàng. Cụ thể, hiện nay giá phân bón khoảng 20 triệu đồng/tấn, nếu như làm giả 200 tấn thì các đối tượng làm giả đã thu lợi 4 tỷ đồng. Nghiêm trọng hơn có những sản phẩm bị làm giả với tỷ lệ cao đến 80%.
“Với những doanh nghiệp có uy tín và đã mất công gây dựng nhiều năm trên thị trường nếu sản phẩm bị làm nhái trước hết sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu, sau đó là hoạt động tiêu thụ, doanh thu và lợi nhuận sụt giảm theo. Tuy nhiên, thiệt hại lớn nhất là niềm tin của người nông dân đối với các nhà sản xuất, nhất là các đơn vị sản xuất lớn”, ông Hùng nhấn mạnh.
Lý giải nguyên nhân còn tồn tại tình trạng nhức nhối trên, ông Huỳnh Tấn Đạt - Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, hiện nay các văn bản pháp luật gồm luật, nghị định, thông tư, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón… là công cụ giúp kiểm soát các khâu sản xuất phân bón nhằm nhận diện được hành vi vi phạm chất lượng…
Tuy nhiên, ở một số nơi, địa phương vẫn sản xuất phân bón giả, kém chất lượng do việc sản xuất phân bón giả đem lại “siêu lợi nhuận” cho đối tượng vi phạm. Các thủ đoạn, hành vi, phương pháp sản xuất phân bón tinh vi hơn như đưa cơ sở sản xuất vào vùng sâu, vùng xa, không có cơ quan quản lý nhà nước, giảm thiểu việc thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng.
Bên cạnh đó, các đối tượng làm giả thường xuyên sử dụng các chiêu bài như bán kèm, khuyến mãi, quà tặng… đánh vào sự hám lợi của một bộ phận người dân để kinh doanh sản phẩm không đảm bảo.
Theo các chuyên gia, để hạn chế vấn nạn này, bên cạnh giải pháp từ phía các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cũng cần “tự bảo vệ mình” bằng nhiều cách như tăng cường nhận diện sản phẩm, dùng tem chống hàng giả; thiết kế bao bì sản phẩm khác biệt; rà soát thị trường thường xuyên nhằm phát hiện các vấn đề liên quan đến sản phẩm của mình kịp thời. Cùng với đó, cần liên kết chặt chẽ với các đại lý, nhà phân phối để kịp thời phát hiện các trường hợp phân bón giả, phân bón kém chất lượng, bởi lẽ nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi cơ quan chức năng kiểm tra hoặc đã gây hậu quả đối với cây trồng.
Ở góc độ doanh nghiệp, bà Giang cho rằng, khi phát hiện sản phẩm của doanh nghiệp bị làm giả, cần báo cáo, phối hợp ngay với các cơ quan chức năng để xử lý theo pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của các đơn vị sản xuất và của người tiêu dùng. Đây là khâu quan trọng giữ vai trò then chốt cho sự thành công trong vấn đề đẩy lùi, giảm thiểu tình trạng phân bón giả, kém chất lượng.
Khẳng định, ngăn chặn nạn phân bón giả, bảo vệ người nông dân chính là bảo vệ doanh nghiệp, ông Lê Tiến Hùng cho rằng, về giải pháp căn cơ, cần rà soát lại các văn bản pháp lý, hành lang pháp luật để tăng nặng chế tài xử phạt; đẩy mạnh công tác tuyên truyền để doanh nghiệp, người nông dân tiếp cận tốt hơn các luồng thông tin.
Về phía các cơ quan quản lý, lãnh đạo Cục Bảo vệ thực vật cũng đưa ra một số giải pháp: Rà soát lại những vấn đề tồn tại của hệ thống pháp luật để kiện toàn nhằm xử lý triệt để, nghiêm minh; phối hợp giữa ngành nông nghiệp, công an, biên phòng, hiệp hội, doanh nghiệp… nhằm chia sẻ kinh nghiệm, cả mặt hành chính, thương mại để có giải pháp tối ưu nhất nhằm gây dựng thương hiệu, phát huy sản phẩm tốt đến tay người tiêu dùng. Có các chương trình kết hợp với nhau để cơ quan chức năng xử lý nghiêm từ các tin tố giác. Tổ chức triển khai các mô hình chuỗi liên kết giữa hiệp hội, doanh nghiệp, người dân để đưa bộ sản phẩm có uy tín, thương hiệu đưa đến người dân.
“Về phía cục sẽ tiếp tục rà soát khung pháp lý, đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu giúp cơ quan chức năng có thể có quản lý tốt hơn tình trạng phân bón giả và người dân cũng có thể hưởng lợi từ cơ sở dữ liệu này”, ông Đạt cho biết.