Đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, song cần đề phòng rủi ro
Cho vay tiêu dùng làm đòn bẩy cầu nội địa | |
Tăng tính tuân thủ pháp luật cho vay tiêu dùng | |
Những tác động mạnh tới cho vay tiêu dùng |
Tiêu dùng được xác định là một trong ba động lực quan trọng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế giai đoạn hiện nay và trong thời gian tới. Không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế mà tín dụng tiêu dùng cũng góp phần quan trọng giúp các ngân hàng duy trì lợi nhuận trong bối cảnh khó khăn hiện nay.
Hiện một số ngân hàng rất có thế mạnh về mảng này. Chẳng hạn như VIB, 85% dư nợ là cho vay cá nhân mua nhà, ô tô đã giúp cho thu nhập từ hoạt động tín dụng của VIB tăng trưởng 24% trong quý II/2020, cho thấy ngân hàng này đang khai thác hiệu quả lĩnh vực cho vay tiêu dùng. Theo chia sẻ của lãnh đạo VIB, trong thời gian tới ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh cho vay mua nhà, ô tô và tập trung vào phân khúc khách hàng có chất lượng, có tài sản đảm bảo tốt, có tiềm năng sử dụng nhiều sản phẩm của ngân hàng.
Hay như tại Techcombank, lãnh đạo ngân hàng này cho biết, sẽ tiếp tục tập trung cho vay phân khúc khách hàng người mua nhà ở. Trong đó cho vay mua nhà chiếm 44% cơ cấu dư nợ bán lẻ.
Đó là những ngân hàng có thế mạnh trong cho vay tiêu dùng nên vẫn tiếp tục duy trì tốt được hoạt động này. Còn xét trên bình diện chung, theo đánh giá của các chuyên gia, không dễ tăng được tín dụng tiêu dùng trong năm nay. Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng, đại dịch Covid-19 đã khiến hoạt động sản xuất kinh doanh bị đình trệ, thu nhập của người dân giảm sút, kéo theo đó khả năng trả nợ kém đi, tiềm ẩn rủi ro nợ xấu cho các ngân hàng. Do đó, dù tín dụng tiêu dùng mang khả năng sinh lời cao cho các ngân hàng vì NIM cao hơn cho vay sản xuất kinh doanh nhưng các ngân hàng không dám liều lĩnh cho vay.
Tốc độ cho vay chậm lại không chỉ do nhu cầu của khách hàng yếu, mà bản thân các TCTD cũng thận trọng hơn trong giải ngân do lo ngại cho vay tiềm ẩn rủi ro nợ xấu. Tổng giám đốc của FE Credit Kalidas Ghose cho biết, công ty sẽ kiểm soát chặt chẽ việc giải ngân mới, tập trung bán hàng cho khách hàng hiện hữu để hạn chế rủi ro và chú trọng vào phân khúc có mức rủi ro thấp. Song song với đó sẽ cải thiện hiệu quả thu hồi nợ, giảm thiểu nợ xấu tăng.
Về chủ trương, NHNN khuyến khích các TCTD đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, nhưng theo TS. Nguyễn Quốc Hùng - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, mức độ tăng trưởng đến đâu phụ thuộc vào khả năng hấp thụ của nền kinh tế. Thực tế, nhu cầu vay tiêu dùng của người dân đang rất thấp vì kinh tế khó khăn, việc làm bấp bênh, thu nhập giảm do dịch bệnh. Vì vậy, các ngân hàng, công ty tài chính có muốn cho vay cũng không dễ. Mặt khác, việc đẩy vốn ra thị trường nhưng không hạ chuẩn cho vay, kiểm soát không phát sinh nợ xấu là yêu cầu tiên quyết. Nếu không, nợ xấu sẽ tăng rất nhanh.
Chủ trương trên nhận được sự đồng tình của giới chuyên môn. TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, nếu cho vay dưới chuẩn, các ngân hàng sẽ đối mặt với rủi ro nợ xấu do ảnh hưởng có tính dây chuyền từ DN, nền kinh tế. Do đó, các ngân hàng phải cân đối giữa lợi nhuận và rủi ro. “Dù ế vốn cũng không thể cho vay bằng mọi giá”, TS. Hiếu khuyến nghị.
Ủng hộ định hướng khuyến khích cho vay tiêu dùng, nhưng TS. Võ Trí Thành - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cũng cho rằng, tín dụng tiêu dùng có tăng trưởng hay không còn phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường. Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp như hiện nay, chỉ sự nỗ lực cho vay của các ngân hàng, công ty tài chính chưa đủ để kích thích tín dụng tiêu dùng. Để việc kích thích cho vay tiêu dùng có hiệu quả, cần sự phối hợp của nhiều chính sách, trong đó có chính sách tài khóa. Ví như, muốn kích thích vay tiêu dùng phải làm sao để đảm bảo công ăn việc làm, thu nhập cho người lao động. Theo đó, cần phải đẩy nhanh thực hiện gói an sinh xã hội 62 nghìn tỷ đồng, đồng thời có thể xem xét đưa ra các gói vay mua nhà ở xã hội với lãi suất thấp và có sự hỗ trợ lãi suất của nhà nước... “Khuyến khích các ngân hàng cho vay tiêu dùng mạnh, nhưng NHNN phải giám sát các chuẩn mực tín dụng đối với các khoản vay tiêu dùng”, TS. Thành lưu ý.
Để nhu cầu tín dụng tiêu dùng tăng nhanh và có thể tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực - Kinh tế trưởng BIDV cũng khuyến nghị, Chính phủ nên có các biện pháp kích cầu tiêu dùng nội địa. Bên cạnh đó, các ngân hàng, công ty tài chính cũng cần phải thay đổi nhất là chiến lược kinh doanh, nghiên cứu thiết kế những sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu thực tế của người dân. Chẳng hạn, thời điểm này, tập trung vào xu hướng mua hàng hóa thiết yếu nhiều hơn là xa xỉ, đồng thời đẩy mạnh các kênh số hóa để “bán hàng” tốt hơn.