Đẩy mạnh tái cơ cấu các tổng công ty thuộc Bộ Xây dựng

Bộ Xây dựng cho biết cuối năm 2015, Bộ đại diện sở hữu phần vốn nhà nước tại 16 Tổng Công ty (TCT) gồm 9 TCT - TNHH MTV và 7 TCT - CTCP. Đến thời điểm hết tháng 6/2020, Bộ Xây dựng chỉ còn đại diện sở hữu phần vốn nhà nước tại 13 doanh nghiệp. Và mới đây nhất, ngày 31/8, Bộ Xây dựng và TCT ( Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đã tổ chức Lễ chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại 4 TCT từ Bộ Xây dựng sang TCT SCIC theo Quyết định số 908/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đó là các TCT: Sông Đà, Vật liệu xây dựng số 1 (FiCO), Đầu tư nước và Môi trường Việt Nam (VIWASEEN), Tư vấn Xây dựng Việt Nam (VNCC).

Bộ Xây dựng đang thực hiện cổ phần hoá với hai đơn vị là Tổng công ty HUD và VICEM

Việc chuyển giao vốn nhà nước tại các TCT này có ý nghĩa quan trọng, thể hiện quyết tâm của Bộ Xây dựng, SCIC và các doanh nghiệp trong việc thực hiện Quyết định 908/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Ông Nguyễn Văn Sinh - Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, thực hiện chủ trương chung của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua, các công việc liên quan giữa Bộ Xây dựng và SCIC đã được làm rõ trên tinh thần bảo đảm không làm gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và tuân thủ các quy định hiện hành.

Hiện Bộ Xây dựng đang thực hiện cổ phần hoá với hai đơn vị còn lại là TCT HUD và VICEM, trong đó tập trung thực hiện sắp xếp lại các cơ sở nhà đất, làm việc với các địa phương về phương án sử dụng đất và giá đất theo quy định tại Nghị định số 126/217/NĐ-CP. Theo Bộ Xây dựng, sau cổ phần hoá, TCT Sông Hồng và TCT Lắp máy Việt Nam - CTCP (Lilama) đều kinh doanh thua lỗ. Bộ Xây dựng đang triển khai thoái vốn tại hai đơn vị yếu kém là Lilama và TCT Sông Hồng ngay trong năm nay.

Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ mới đây, Bộ Xây dựng cho biết, Lilama đã hoàn thành công tác cổ phần hoá và chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty cổ phần từ ngày 6/4/2016 với số vốn điều lệ là gần 798 tỷ đồng, vốn nhà nước do Bộ Xây dựng làm đại diện chủ sở hữu nắm giữ 97,8% vốn điều lệ. Theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2018 của Lilama được kiểm toán bởi Deloitte Việt Nam: Doanh thu năm 2019 là 7.042 tỷ đồng giảm 47,5% so với năm 2018 (doanh thu năm 2018 là 13.412 tỷ đồng); Lợi nhuận sau thuế năm 2019 âm 86 tỷ đồng, năm 2018 âm 182 tỷ đồng. Tổng giá trị tài sản 31/12/2019 là 8.175 tỷ đồng, giảm 37,4% so với 31/12/2018 (tổng tài sản 31/12/2018 là 12.052 tỷ đồng). Lý giải nguyên nhân lợi nhuận Lilama liên tục báo âm trong năm 2018, 2019, Bộ Xây dựng cho rằng, năm 2019, Lilama đã thực hiện thoái vốn tại 7 công ty. Do số lượng công ty con giảm, dẫn tới doanh thu và tổng tài sản hợp nhất giảm tương ứng so với năm 2018.

Theo ông Nguyễn Văn Sinh, trong những năm vừa qua, thị trường công việc xây lắp, chế tạo trong nước không thuận lợi, cùng với đó, các dự án đầu tư công đình hoãn, giãn tiến độ làm cho thị trường công việc trong nước đối với ngành xây lắp vốn đã khó khăn, ảnh hưởng đến việc làm ăn của Lilama. Doanh thu có được của năm 2018 và 2019 đều từ các dự án đã triển khai trước năm 2017 và đi vào giai đoạn cuối và hai năm này gần như không có dự án lớn triển khai khiến doanh thu giảm mạnh. Năm 2018 mặc dù công ty mẹ vẫn có lãi 51 tỷ đồng nhưng thị trường ngành xây lắp gặp khó bên cạnh một số công ty con và công ty liên kết thua lỗ (công ty con là CTCP Lisemco lỗ sau thuế 183 tỷ đồng) ảnh hưởng tới lợi nhuận TCT. Sang tới năm 2019, công ty mẹ Lilama có lãi 63 tỷ đồng nhưng lãi hợp nhất âm 86 tỷ đồng do đến hết năm 2018 Lilama chưa thoái vốn Lisemco nên phải trích lập dự phòng phải thu gần 332 tỷ đồng. Trong năm 2019, Lilama đã thoái toàn bộ vốn tại Lisemco, Lisemco không còn là công ty con, công ty liên kết của Lilama. Vì vậy, các khoản dự phòng trên được ghi nhận lại vào kết quả kinh doanh năm 2019 trên báo cáo tài chính hợp nhất là giảm lợi nhuận sau thuế.

Ông Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo doanh nghiệp tập trung quyết toán, thu hồi công nợ còn tồn đọng kéo dài tại các dự án. Riêng tại dự án Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1, dự án đã vận hành hiệu quả trên 5 năm, hết thời gian bảo hành 3 năm nhưng khoản công nợ chủ đầu tư PVN chưa thanh toán cho Lilama là gần 1.416 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Lilama sẽ tái cấu trúc toàn diện cùng với việc thoái vốn tại một số công ty con, công ty liên kết, khoản đầu tư không hiệu quả. Hiện, Bộ Xây dựng đang triển khai giảm vốn nhà nước tại Lilama về 51% trong năm 2020.

Đối với TCT Sông Hồng, Bộ Xây dựng cho biết đã hoàn thành công tác cổ phần hoá và chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình CTCP từ ngày 2/6/2010 với vốn điều lệ 270 tỷ đồng. Hiện, vốn nhà nước do Bộ Xây dựng làm đại diện sở hữu nắm hơn 13,2 triệu cổ phần, chiếm 49,04% vốn. Giai đoạn năm 2016 đến nay, hoạt động kinh doanh của TCT Sông Hồng gặp nhiều khó khăn. Bộ Xây dựng đã thực hiện tái cơ cấu toàn diện TCT qua việc tái cơ cấu bộ máy lãnh đạo cấp cao, tái cấu trúc vốn, tái cấu trúc tài chính, thu hồi vốn cùng công nợ, tái cơ cấu nợ và tái khởi động công tác chuẩn bị các dự án. Trước thực tế khó khăn, Bộ Xây dựng đã có báo cáo và được Thủ tướng chấp thuận đưa TCT vào danh mục thoái vốn nhà nước hết năm 2020.