Để chính sách chạm tới hộ kinh doanh
Không màng tới hỗ trợ ưu đãi
Nhiều chính sách, giải pháp đã được đưa ra trong thời gian qua nhằm hỗ trợ cho đối tượng DNNVV, DN siêu nhỏ, qua đó hỗ trợ và tạo điều kiện cho các HKD chuyển đổi hoạt động sang mô hình DN. Đặc biệt, Luật Hỗ trợ DNNVV chính thức có hiệu lực từ năm 2018, trong đó dành rất nhiều hỗ trợ cho các DN siêu nhỏ, DNNVV chuyển đổi từ HKD.
Đơn cử, HKD chuyển lên DN sẽ được miễn lệ phí đăng ký DN và phí cung cấp thông tin DN; Miễn phí thẩm định, phí, lệ phí cấp phép kinh doanh lần đầu đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện; Miễn lệ phí môn bài trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký DN lần đầu; DN siêu nhỏ được áp dụng các thủ tục hành chính thuế và chế độ kế toán đơn giản theo quy định của pháp luật về thuế, kế toán.
Cần tạo những điều kiện thuận lợi hơn cho các HKD chuyển đổi thành DN |
Bộ Tài chính cũng đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị quyết Quốc hội về một số chính sách thuế thu nhập DN nhằm hỗ trợ, phát triển DN nhỏ và siêu nhỏ theo hướng làm sao đảm bảo đơn giản, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, qua đó góp phần khuyến khích các HKD chuyển đổi thành DN. Trong đó, một số giải pháp đang được xin ý kiến như: Chỉ áp thuế suất ở mức 17% với DN nhỏ và 15% với DN siêu nhỏ; Miễn thuế TNDN trong 2 năm liên tục kể từ khi có thu nhập chịu thuế đối với DN nhỏ, siêu nhỏ thành lập mới từ HKD.
Ngoài ra, để đạt mục tiêu vừa đơn giản trong quản lý, vừa hạn chế tối đa vướng mắc phát sinh, Bộ Tài chính đề xuất DN siêu nhỏ (có doanh thu hàng năm không quá 3 tỷ đồng và có số lao động tham gia BHXH bình quân năm không quá 10 người) nếu không xác định được chi phí và thu nhập.
Theo quy định hiện hành, pháp luật chỉ chấp nhận là HKD khi có từ 9 lao động trở xuống, hộ chỉ được kinh doanh ở một địa điểm. Điều đó có nghĩa là nếu thuê nhiều lao động hơn hay mở thêm cửa hàng, chi nhánh thì phải thành lập DN, thì để mở rộng kinh doanh thì HKD sẽ phạm luật. Là DN điều kiện tiếp cận tín dụng ngân hàng thuận lợi hơn, và có cơ hội vay vốn từ Quỹ Phát triển DNNVV… Là DNNVV còn được hưởng ưu đãi thuế.
Nhưng mặc dù đã có những chính sách hỗ trợ khuyến khích HKD chính thức hóa bằng cách chuyển đổi thành DN. Nhưng số lượng HKD chuyển đổi thành DN không đáng kể, phần lớn các HKD không màng tới những ưu đãi, những hỗ trợ được hưởng nếu họ trở thành DN.
Chỉ thấy nghĩa vụ tăng thêm
Với các HKD được hỏi, họ thấy rằng mô hình hộ gia đình thuận lợi hơn, linh hoạt hơn, chủ động hơn vì thế phần lớn HKD vẫn bình thản với quy mô hộ, Thậm chí không ít DN đã thông báo tạm ngừng hoạt động để lẳng lặng hoạt động như HKD cá thể. Thị trường khó khăn, việc sản xuất kinh doanh của DN không phát triển nên DN dừng hoạt động. Tuy nhiên trong số đó vẫn có những DN tuy thông báo dừng hoạt động nhưng vẫn sản xuất, kinh doanh nhỏ theo quy mô hộ.
Ở làng gỗ Đồng Kỵ (Bắc Ninh) có khoảng 3.700 hộ thì có tới 3.000 HKD ngành gỗ và có 200 DN chuyên sản xuất, kinh doanh các sản phẩm liên quan đến gỗ. Nhưng ở Đồng Kỵ trong 2 năm qua có tới 30% số DN trong làng thông báo ngừng hoạt động, ông Vũ Ngọc Nam, Phó Chủ tịch Hội gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ cho biết. Còn với phần lớn số hộ còn lại trong làng, họ thấy vẫn cứ là HKD thuận hơn.
Ông Chử Văn Vân – chủ cửa hàng đồ gỗ ở Đồng Kỵ cho biết, ông đang cân nhắc việc chuyển đổi lên một công ty cổ phần bởi đây là xu thế tất yếu của cơ chế thị trường. Và chỉ có thế mới làm được những đơn hàng lớn. Nhưng “tôi còn đang cân nhắc”. Nguyên nhân vì là DN sẽ phải thực hiện các vấn đề như mở sổ sách, thuê kế toán, lập báo cáo tài chính, lưu giữ hóa đơn, sổ sách… Bên cạnh đó, khi chuyển đổi thành DN thì còn phải thực hiện nhiều thủ tục hành chính phức tạp hơn so với hộ kinh doanh như bảo hiểm, lao động, phòng cháy chữa cháy…
Cũng với suy nghĩ này, bà Mai, chủ một hộ ở làng nghề Chương Mỹ cho rằng, nếu lên DN sẽ tốn nhiều chi phí hơn. Hơn nữa, đã là một chủ DN cho dù thua lỗ vẫn phải thực hiện đầy đủ các quy định về nộp bảo hiểm, phòng cháy chữa cháy… Và với DN siêu nhỏ năng lực người làm hạn chế, nên rất dễ bị phạt thuế chỉ vì làm chậm, làm sai… Vì thế họ chấp nhận chỉ làm gia công qua DN khác mà không trực tiếp ký hợp đồng với khách hàng.
Tuy tinh thần, chủ trương và cả chính sách hỗ trợ hộ chính thức hóa thành DN được giới truyền thông, các cơ quan chức năng và các hiệp hội đề cập nhiều lần, được lãnh đạo Chính phủ khẳng định… nhưng chưa tạo được động lực, động cơ để hộ kinh doanh chính thức hóa thành DN. Để các HKD thực sự thấy được các lợi ích, tiến tới có nhu cầu tự nguyện chuyển đổi lên DN thì cần đơn giản hóa các thủ tục về thuế, chính sách kế toán; cắt giảm tối đa các điều kiện kinh doanh và hạn chế tối thiểu việc kiểm tra, thanh tra... Thực hiện đồng bộ việc này sẽ giúp thúc đẩy tiến trình chuyển đổi các HKD thành doanh nghiệp, Chủ tịch Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc phát biểu.