Để phục hồi nhanh, ổn định

Năm 2022 tăng trưởng 5,5%

Theo báo cáo Điểm lại - Cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam của WB vừa công bố ngày 13/1, GDP Việt Nam sẽ tăng tốc trong năm 2022 với tăng trưởng GDP dự báo tăng lên 5,5% so với 2,6% năm 2021. Với giả định đại dịch COVID-19 sẽ được kiểm soát trong và ngoài nước, báo cáo nhận định khu vực dịch vụ của Việt Nam sẽ dần phục hồi khi người tiêu dùng và nhà đầu tư lấy lại niềm tin, trong khi lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo được hưởng lợi nhờ nhu cầu ổn định từ Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Trung Quốc. Thâm hụt ngân sách và nợ công được kỳ vọng sẽ vẫn bền vững, với tỷ lệ nợ trên GDP dự kiến là 58,8% (dựa trên GDP chưa đánh giá lại), thấp hơn nhiều so với mức trần theo quy định.

Chia sẻ cụ thể hơn về triển vọng năm nay, bà Dorsati Madani - Chuyên gia kinh tế cao cấp của WB cho biết, dự kiến tăng trưởng năm nay dựa trên giả định dịch bệnh được kiểm soát hiệu quả nên sẽ không xảy ra đợt bùng phát dịch COVID lớn, nghiêm trọng nào nữa trong năm nay, nhờ đó nền kinh tế sẽ phục hồi mạnh mẽ cả về cầu trong nước cũng như nhu cầu ổn định từ bên ngoài. Sức cầu trong nước phục hồi sẽ khiến áp lực lạm phát tăng lên, dự báo ở mức khoảng 3,5%. Trong khi đó, cán cân vãng lai dự kiến sẽ phục hồi và tăng trở lại; thâm hụt tài khóa dự báo khoảng 4,4% GDP.

Dòng vốn FDI được kỳ vọng sẽ tiếp tục chảy mạnh, qua đó thúc đẩy xuất khẩu

Các chuyên gia của WB cũng kỳ vọng, việc đại dịch được kiểm soát (cả trong nước và quốc tế), kết hợp với nới lỏng các biện pháp hạn chế đi lại và dịch tễ sẽ giúp khu vực dịch vụ phục hồi phần nào. Trong đó, khách du lịch quốc tế cũng được kỳ vọng sẽ bắt đầu quay trở lại từ giữa năm 2022 trở đi, giúp cho ngành du lịch từng bước phục hồi. Cán cân vãng lai được kỳ vọng sẽ đạt thặng dư ở mức nhỏ nhờ kết quả xuất khẩu và dòng kiều hối tiếp tục xu hướng tăng trưởng vững chắc. Do xuất khẩu của Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu, nên thặng dư chỉ ở mức khiêm tốn, khoảng 1,5-2% GDP trong trung hạn. Kiều hối dự kiến đóng góp ổn định từ 18 tỷ USD đến 20 tỷ USD cho tài khoản vãng lai trong trung hạn.

Chính sách tốt sẽ giúp trở lại tăng trưởng ổn định

Tuy nhiên các chuyên gia WB cũng chỉ ra một số rủi ro lớn: Dịch bệnh diễn biến khó lường, có thể xuất hiện các biến chủng mới; nhu cầu trong nước yếu hơn kỳ vọng; nhu cầu yếu hơn của các đối tác lớn ảnh hưởng tới hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam; rủi ro nợ xấu gia tăng… “Quá trình phục hồi sẽ đối mặt với những rủi ro, bao gồm cả những tác động kéo dài từ năm 2021 về thu nhập của người lao động và hộ gia đình có thể ảnh hưởng đến sự phục hồi của nhu cầu trong nước. Trong khi các biến thể COVID mới - chẳng hạn như Omicron - có thể ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế của Việt Nam và các đối tác thương mại. Khu vực tài chính – ngân hàng phải đối mặt với nguy cơ nợ xấu ngày càng cao, điều này dẫn đến rủi ro đối với nền kinh tế thực”, bà Carolyn Turk - Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam nêu một số rủi ro chính.

Nếu sự bùng phát của các biến thể mới có thể dẫn đến việc phải tái áp đặt các biện pháp giãn cách xã hội, sẽ một lần nữa ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế. Bên ngoài, nhiều đối tác thương mại của Việt Nam đang phải đối mặt với dư địa tài khoá và tiền tệ bị thu hẹp, nên có thể sẽ hạn chế khả năng tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế của các nước này nếu cuộc khủng hoảng dịch bệnh tiếp tục kéo dài và điều này làm suy yếu nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam… Tuy nhiên bà Carolyn Turk cũng nhấn mạnh, các chính sách tốt và phù hợp có thể giảm thiểu những rủi ro này và giúp nền kinh tế phục hồi trở lại giai đoạn trước đại dịch. Cụ thể, WB dự báo mức tăng trưởng kinh tế sẽ ổn định về mức khoảng 6,5% từ 2023.

Để hóa giải các thách thức ngắn hạn trên, các chuyên gia đề xuất cần tiếp tục đẩy nhanh tiêm vắc-xin và duy trì thực hiện “Thông điệp 5K” để giảm rủi ro lây lan dịch bệnh trong cộng đồng. Bên cạnh đó trong bối cảnh Việt Nam còn dư địa tài khóa đáng kể, các biện pháp cần hướng đến hỗ trợ tổng cầu trong nước, trong đó có giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), tăng chi cho y tế và giáo dục. “Các hỗ trợ dành cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng cần có quy mô lớn hơn và tập trung hơn. Các chương trình an sinh xã hội cần xác định đúng các nhóm đối tượng cần trợ giúp và triển khai thực hiện hiệu quả hơn để giải quyết những hậu quả tác động xã hội của đại dịch. Trong khi đó, rủi ro đang gia tăng trong khu vực tài chính cần được giám sát chặt chẽ và chủ động giải quyết”, chuyên gia Dorsati Madani đề xuất.

Trong dài hạn, đẩy mạnh đầu tư công, nhất là đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực là cách để hỗ trợ cho tiềm năng tăng trưởng của đất nước trong giai đoạn chuẩn bị triển khai Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 và chuyển đổi sang lộ trình tăng trưởng xanh, số hóa và bền vững hơn.