Để thị trường bất động sản chuyển động mạnh mẽ
Tồn kho BĐS vẫn lớn
Những tháng đầu năm 2019, do tình hình dịch bệnh Covid-19, các biện pháp hạn chế nhằm kiểm soát dịch đã được ban hành khẩn trương, nền kinh tế - xã hội đột ngột “đóng băng”. Tuy nhiên, trong lúc khó khăn như vậy, thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy vẫn có 6 dự án với hơn 20 nghìn căn hộ được triển khai; 55 dự án với 18 ngàn căn hộ đã hoàn thành. Nguồn cung nhà ở trung và cao cấp vẫn tăng do dự án hoàn thành tăng.
Dịch Covid-19 đã có những tác động mạnh đến một số yếu tố riêng biệt của thị trường BĐS, cũng như hoạt động của một số DNVVN. Theo Báo cáo tình hình thị trường BĐS và giải pháp tháo gỡ khó khăn do dịch bệnh Covid-19 của Bộ Xây dựng mới đây, chỉ tính riêng nhà ở thương mại, lượng tiêu thụ được từ đầu năm đến nay chỉ đạt khoảng 14%, thấp nhất trong vòng 4 năm qua và chỉ bằng khoảng 40% so với cùng kỳ năm 2019; lượng giao dịch thành công giảm 36,6% so với quý IV/2019 và chỉ bằng 14% của năm 2019.
Với văn phòng cho thuê, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh, tỷ lệ bỏ trống trong quý I/2020 tăng so với cùng kỳ năm 2019; trong đó, văn phòng hạng A trống 10,8%, hạng B trống 5,6%. Trong quý, các DN kinh doanh BĐS du lịch, nghỉ dưỡng hầu như không có nguồn thu. Nguồn vốn đầu tư FDI đầu tư vào lĩnh vực BĐS sụt giảm mạnh, trong quý I/2020 chỉ có 264 triệu USD vốn đăng ký (chiếm 3,08% tổng nguồn vốn FDI). BĐS tụt từ vị trí thứ 2 xuống vị trí thứ 4 trong các lĩnh vực thu hút nhiều vốn ngoại.
Giá trị tồn kho sản phẩm BĐS hiện tương đương khoảng 104.550 tỷ đồng |
Dòng tiền vào thị trường kẹt lại, tồn kho tăng dần. Tổng hợp số liệu từ báo cáo tài chính được công bố của 178 DN có hoạt động trong lĩnh vực BĐS niêm yết trên HNX và HoSE cho thấy, tổng giá trị hàng tồn kho tính đến 31/12/2019 là 209.100 tỷ đồng; trong đó, giá trị tồn kho sản phẩm BĐS chiếm khoảng 50%, tương đương khoảng 104.550 tỷ đồng.
Ông Sinh phân tích thêm, tổng lượng hàng tồn kho BĐS nếu tính theo giá trị chỉ chiếm dưới 5% tổng mức đầu tư các dự án đang triển khai, nhưng giá trị tồn kho lại tăng khoảng 20-30% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân vì đây chủ yếu là căn hộ cao cấp, căn hộ du lịch, nhà tái định cư... thường được xây dựng tại các vị trí xa trung tâm, hệ thống hạ tầng kỷ thuật và hạ tầng xã hội thiếu đồng bộ.
“Tác động tiêu cực của dịch Covid-19 khiến cho thu nhập của người kinh doanh BĐS eo hẹp hơn”, ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam cho hay.
Những khó khăn cũng đã được phản ánh vào hoạt động của DN trong ngành, số lượng DN BĐS được thành lập mới trong quý I/2020 giảm 11,9%, tạm ngừng kinh doanh tăng 94,1% so với cùng kỳ năm 2019 - tỷ lệ DN tạm ngừng tăng cao nhất trong tất cả các ngành nghề; số lượng sàn giao dịch đóng cửa chiếm khoảng 80%; số còn lại khoảng 200 sàn thì hoạt động cầm chừng.
“Do đại dịch, một số DN yếu về tài chính đã không có nguồn thu để trả lương cho người lao động và thanh toán các nghĩa vụ tài chính đến hạn cho nhà nước hoặc tổ chức tín dụng”, ông Nguyễn Văn Sinh chia sẻ.
Tìm giải pháp gỡ khó
Để tháo gỡ các khó khăn cho thị trường BĐS, ông Nguyễn Mạnh Hà cho rằng cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh BĐS để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật như Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Xây dựng... Đó là các quy định liên quan đến trình tự, thủ tục thực hiện quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, giao đất, cho thuê đất, xác định giá đất, xác định chế độ sử dụng đất, về chuyển nhượng, về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…
Ông Hà cũng đề xuất: “Thực hiện miễn Giấy phép xây dựng đối với các công trình của dự án đầu tư thuộc khu vực đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. Tạm hoãn thực hiện việc ký quỹ các dự án đầu tư đến hết năm 2020. Nghiên cứu, xây dựng Nghị quyết của Chính phủ về khuyến khích phát triển nhà ở thương mại giá thấp để bán với tiêu chuẩn thiết kế căn hộ khép kín. Tạm hoãn việc ký quỹ dự án đầu tư năm 2020…”
Còn theo ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, cần thực hiện nhanh và hiệu quả các gói hỗ trợ, đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, nhất là cải cách thủ tục hành chính. Đồng thời, tháo gỡ các rào cản pháp lý, quy trình như thay thế Nghị định 20/2017, hoàn chỉnh khung pháp lý cho các mô hình mới như condotel, shophouse.
“DN BĐS trong thời gian tới cần tập trung vào con người và công nghệ là 2 đột phá chiến lược”, ông Lực khuyến nghị.
Ở góc độ quản lý nhà nước, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đề xuất 2 nhóm giái pháp chính, cấp bách và lâu dài. Đối với giải pháp cấp bách, trước mắt cần phải thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội; cho phép chậm nộp, giãn nộp tiền sử dụng đất đến hết năm 2020 đối với các chủ đầu tư có dự án BĐS đang triển khai thực hiện mà đến hạn phải nộp tiền; giảm 50% thuế VAT cho các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại giá thấp, có diện tích căn hộ dưới 70m2, có giá bán không quá 1,5 tỷ đồng/căn…
Về lâu dài, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh BĐS để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Ông Sinh cho rằng, khi chưa sửa Luật Đất đai thì cần sớm ban hành “Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định thi hành Luật Đất đai năm 2013” để xử lý các diện tích đất công xen kẹt trong dự án đầu tư BĐS, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án BĐS, cho phép các dự án đang thực hiện thủ tục nhận bàn giao đất mà DN thuộc diện được giãn, chậm nộp tiền sử dụng đất được nhận bàn giao đất, không yêu cầu phải chứng minh đã nộp tiền sử dụng đất để có thể triển khai dự án.