Dịch bệnh làm thay đổi thói quen tiêu dùng

Thay đổi thói quen ăn uống

Xu hướng ẩm thực ở châu Á đã thay đổi trong 5 năm qua. Quả vậy, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã làm thay đổi lối sống của người dân châu Á khi mà họ ngày càng trở nên bận rộn hơn và kết nối xã hội nhiều hơn, kéo theo đó là sự gia tăng của việc cung cấp thực phẩm và tiêu dùng trên đường và làm thay đổi đáng kể phong cách ăn uống truyền thống. Tuy nhiên, kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát, xu hướng ăn uống của người tiêu dùng lại một lần nữa thay đổi với việc nhiều người tiêu dùng lựa chọn mua hàng hóa để ăn tại nhà.

Nghiên cứu của Nielsen cho thấy, người tiêu dùng ở Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Hàn Quốc, Malaysia và Việt Nam đã suy nghĩ lại và sẽ dành ưu tiên nhiều hơn cho ăn uống tại nhà. Theo đó ở Trung Quốc đại lục, 86% người tiêu dùng được hỏi cho biết họ sẽ ăn ở nhà thường xuyên hơn so với trước khi dịch bệnh bùng phát. Xu hướng tương tự cũng được ghi nhận ở các thị trường khác, với 77% người tiêu dùng ở Hồng Kông có kế hoạch ăn tại nhà thường xuyên hơn; còn ở Hàn Quốc, Malaysia và Việt Nam, con số tương ứng là 62%.

Tỷ lệ người tiêu dùng lựa chọn ăn uống tại nhà tăng mạnh so với trước dịch

Nghiên cứu cũng cho thấy nhu cầu mang theo thực phẩm và giao đồ ăn tại nhà cũng tăng cao hơn, đặc biệt là ở Hồng Kông, Hàn Quốc và Thái Lan. Vaughan Ryan – Giám đốc điều hành khu vực Nam Á của Nielsen cũng lưu ý rằng, mặc dù xu hướng dường như đang diễn ra khác nhau trong khu vực, nhưng những hành vi này đã nhanh chóng trở thành chuẩn mực mới.

“Nếu chúng ta nghĩ về Singapore như một quốc gia đã chấp nhận giao bữa ăn tại nhà và Nhật Bản là một quốc gia ít có khuynh hướng này hơn, thì chúng ta sẽ thấy nhiều quốc gia đang tiến gần hơn đến thói quen của Singapore so với trước đây”, Ryan nói.

“Tại một số thị trường châu Á, doanh số bán hàng tiêu dùng thông thường thường xuyên cao hơn 20-25% doanh số bán hàng tiêu dùng nhanh hàng tuần kể từ cuối tháng 1 đến nay. Người tiêu dùng đã quay trở lại cùng một cửa hàng nhiều lần, vì vậy hành vi này không phải là sự hoảng loạn khi mua hàng. Không còn nghi ngờ gì nữa, người tiêu dùng đã chuyển từ “lối sống tiện lợi” sang xu hướng “tiêu dùng an toàn tại nhà”, Ryan nói.

Sự thay đổi từ ăn tối ngoài nhà sang giao đồ ăn, nấu ăn tại nhà trong thời Covid-19 còn bị ảnh hưởng bởi các biện pháp cách ly để kiểm soát dịch bệnh của từng quốc gia. Ví dụ, người Nhật hầu như không tăng đơn hàng thực phẩm giao tại nhà, trong khi Thái Lan lại dựa rất nhiều vào kênh này.

Có thể thấy hành vi của người tiêu dùng trên các thị trường đã có nhiều thay đổi trong ngắn hạn. Câu hỏi là liệu hàng vi này có quay trở lại như thời điểm trước khi dịch bệnh bùng phát? Câu trả lời cũng có thể không bao giờ.

Thay đổi cách thức phục vụ

Có một số chỉ số trong dữ liệu cho thấy sự thay đổi có thể sẽ là vĩnh viễn, như Ryan chỉ ra: “Suy nghĩ và hành động của người tiêu dùng đã được định hướng lại, và điều này sẽ có hậu quả lâu dài. Đối với nhiều người, những thói quen cũ như ăn uống bên ngoài gia đình có thể mãi mãi được thay thế bằng những thói quen mới, thích hợp hơn với những môi trường mới đã thay đổi. Người tiêu dùng không chỉ đánh giá lại nơi họ ăn, mà họ còn nhận thức rõ hơn về những gì họ ăn”.

Khi Trung Quốc đại lục kiểm soát được dịch bệnh, một nghiên cứu khác của Nielsen từ Trung Quốc Đại lục về coronavirus cho thấy, nổi lên suy nghĩ “con người của gia đình” và người dân quan tâm nhiều hơn tới sức khỏe và công nghệ. Đó là những yếu tố ảnh hưởng đến chi tiêu và thói quen mua sắm của người tiêu dùng trong ngắn hạn và dài hạn.

Tại Trung Quốc đại lục, gần 70% số người được hỏi đã mua nhu yếu phẩm hàng ngày/sản phẩm tươi hơn hai lần một tuần. Bên cạnh đó các biện pháp cách ly tại nhà tiếp tục nuôi dưỡng thói quen mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng, với 89% người tiêu dùng nói rằng họ sẽ sẵn sàng mua nhu yếu phẩm hàng ngày/sản phẩm tươi trực tuyến sau khi đại dịch kết thúc. Ngoài ra, 80% cho biết họ sẽ chú ý đến việc ăn uống lành mạnh ngay cả khi dịch bệnh đã qua.

“Dịch Covid-19 đã làm thay đổi cách nghĩ của người tiêu dùng Trung Quốc đại lục về sức khỏe của họ, cũng như thay đổi hành vi mua hàng của họ và các kênh mà họ đang sử dụng để mua sắm”, David Sargent - Chủ tịch của Nielsen Trung Quốc giải thích. “Đó là một thách thức và cũng là cơ hội cho các thương hiệu và nhà bán lẻ. Với sự ra đời của 5G, tương tác thực tế, trí tuệ nhân tạo và môi trường thị trường thay đổi, chủ sở hữu thương hiệu nên liên tục nắm bắt sự thay đổi để đưa ra các chiến lược kinh doanh mới”.

Điều này cho thấy ngay cả khi cuộc sống trở lại bình thường sau khi dịch Covid-19 qua đi, việc ăn uống lành mạnh sẽ chiếm một ưu tiên cao hơn trong suy nghĩ của người tiêu dùng so với trước đây. Xu hướng ăn uống tại nhà đã được tái thiết lập.

“Đây là cơ hội quan trọng để các nhà sản xuất, nhà bán lẻ, nhà phân phối thực phẩm và các nhà hàng ăn uống suy nghĩ lại và nâng cao hơn nữa chất lượng các dịch vụ của mình, đảm bảo loại sản phẩm của mình đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng cả về yếu tố sức khỏe và tiện lợi, nhưng với tiêu chuẩn chất lượng và vệ sinh cao hơn. Đối với các nhà bán lẻ, cần đẩy mạnh khai thác các kênh trực tuyến, chuyển đổi các dịch vụ bán hàng truyền thống sang trực tuyến và tăng tốc tích hợp đa kênh sẽ là cách người tiêu dùng mua sắm trong tương lai”, Sargent nói.