Doanh nghiệp vẫn gặp khó vì dịch bệnh
Bất chấp tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2021 được nhiều tổ chức, hãng xếp hạng đánh giá khá lạc quan, sau một năm chống chịu với những tác động dai dẳng của dịch bệnh, quý I/2021, các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp phải nhiều khó khăn do việc đóng cửa biên giới giữa nhiều quốc gia, thương mại quốc tế chưa thông suốt, xuất khẩu vào một số thị trường trọng yếu chậm lại… Tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 3 và quý I/2021 vì thế cũng chịu nhiều tác động tiêu cực.
Doanh nghiệp rút lui tăng, gia nhập mới giảm
Báo cáo tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 3 và quý I/2021 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, số doanh nghiệp thành lập mới trong quý là 29.300 doanh nghiệp, giảm 1,4% so với cùng kỳ năm 2020.
Thời điểm này nhiều doanh nghiệp vẫn chọn giải pháp tiếp tục chờ đợi hoặc tìm giải pháp mới |
2021 là năm đầu tiên ghi nhận sự giảm sút về số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong quý I giai đoạn 2016-2021 (tỷ lệ tăng trung bình về doanh nghiệp đăng ký thành lập mới quý I giai đoạn 2016-2020 là 9,6%). Tổng số lao động đăng ký của các doanh nghiệp thành lập mới trong quý I/2021 là 245.648 lao động, tăng 0,8% so với cùng kỳ năm 2020.
Các lĩnh vực có mức đăng ký thành lập mới tăng mạnh là: Kinh doanh bất động sản có 1.733 doanh nghiệp (tăng 27,1%); Sản xuất, phân phối điện, nước, gas có 397 doanh nghiệp (tăng 16,4%); Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội có 214 doanh nghiệp (tăng 12%); Nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản có 472 doanh nghiệp (tăng 10,8%); Khai khoáng có 153 doanh nghiệp (tăng 7%); và Vận tải kho bãi có 1.366 doanh nghiệp (tăng 6%).
Ở chiều ngược lại, các ngành chịu tác động bởi dịch bệnh Covid-19 vẫn tiếp tục có xu hướng giảm về số doanh nghiệp thành lập mới: Dịch vụ lưu trú và ăn uống (giảm 18%); Dịch vụ việc làm; du lịch; cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác (giảm 13,5%); Nghệ thuật, vui chơi và giải trí (giảm 4,1%).
Xét theo quy mô vốn, số lượng doanh nghiệp thành lập mới tăng ở 4/5 quy mô. Trong đó, doanh nghiệp thành lập mới tập trung chủ yếu ở quy mô vốn từ 0 - 10 tỷ đồng với 25.882 doanh nghiệp (chiếm 88,3%, giảm 3,3% so với cùng kỳ năm 2020).
Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong quý I/2021 là 14.738 doanh nghiệp, giảm 0,5% so với cùng kỳ năm 2020.
Tình hình doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong quý I/2021 là 40.323 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, có 23.837 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, chiếm đến 59,1% tổng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong quý I/2021.
Số lượng doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh trong quý I/2021 là 23.837 doanh nghiệp, tăng 28,2% so với cùng kỳ năm 2020.
Đáng chú ý, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh trong quý I tăng ở tất cả 17 lĩnh vực. Trong đó, một số lĩnh vực mà các doanh nghiệp đang gặp phải khó khăn có tỷ lệ doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh tăng cao so với cùng kỳ năm 2020 là: Sản xuất phân phối, điện, nước, gas; Giáo dục và đào tạo; Dịch vụ lưu trú và ăn uống; Dịch vụ việc làm, du lịch, cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác; Kinh doanh bất động sản; Khoa học, công nghệ; dịch vụ tư vấn, thiết kế; quảng cáo và chuyên môn khác; Nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản; Thông tin và truyền thông…
Doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh tập trung chủ yếu ở quy mô vốn từ 0 - 10 tỷ đồng với 21.869 doanh nghiệp (chiếm 91,7%, tăng 27,3% so với cùng kỳ năm 2020).
Đa số doanh nghiệp vẫn chịu tác động tiêu cực
Để đánh giá sơ bộ về tác động của dịch Covid-19 đến tình hình đăng ký doanh nghiệp, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã thực hiện khảo sát nhanh doanh nghiệp tại 4 thành phố là Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Đà Nẵng với tổng số 350 doanh nghiệp.
Trong số doanh nghiệp khảo sát, có 24,2% doanh nghiệp đang thực hiện thủ tục tạm ngừng kinh doanh, trong đó có 75,3% các doanh nghiệp tạm ngừng do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, 9,4% doanh nghiệp tạm ngừng để tái cơ cấu doanh nghiệp.
Qua kết quả khảo sát cho thấy, trong tổng số 350 doanh nghiệp, có 215 doanh nghiệp được hỏi có doanh thu giảm so với năm 2019 (chiếm 64,2%), 72 doanh nghiệp có doanh thu tăng so với năm 2019 (chiếm 21,5%). Có 85% doanh nghiệp trả lời dịch bệnh Covid-19 có tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong đó, các khó khăn phổ biến mà doanh nghiệp gặp phải, bao gồm: Thị trường tiêu thụ sụt giảm (chiếm 59,9%); Không thanh toán được các chi phí kinh doanh do thiếu nguồn thu (chiếm 59,5%); Khó khăn trong thanh toán lương/BHXH/BHYT/Bảo hiểm thất nghiệp (40,1%); Khó khăn trong việc thanh toán các khoản vay (39,8%) và Khó khăn trong thanh toán chi phí thuê nhà xưởng, văn phòng, địa điểm kinh doanh (39,1%).
Theo kết quả khảo sát tại Báo cáo “Tác động của dịch bệnh Covid-19 đối với doanh nghiệp Việt Nam: Một số phát hiện chính từ điều tra doanh nghiệp năm 2020” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện, trong số 8.633 doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia khảo sát có 87,1% doanh nghiệp chịu ảnh hưởng tiêu cực, 11% doanh nghiệp không bị ảnh hưởng và 2% doanh nghiệp vẫn hoạt động tích cực.
Các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết 4 ảnh hưởng lớn của dịch bệnh tới hoạt động kinh doanh là khó tiếp cận khách hàng, thiếu hụt dòng tiền, phải giảm lao động và đứt gãy chuỗi cung ứng.
Lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn nhất là may mặc (97% doanh nghiệp), thông tin, truyền thông (96% doanh nghiệp), thiết bị điện (94% doanh nghiệp), sản xuất xe có động cơ (93% doanh nghiệp)…
Trong bối cảnh Chính phủ chỉ đạo phòng chống dịch hiệu quả, linh hoạt trong các tình huống mới, các hoạt động kinh tế tuy chậm lại nhưng không đổ vỡ, ngưng trệ, nhiều doanh nghiệp vẫn chọn giải pháp tiếp tục chờ đợi, tạm ngừng hoạt động để nghe ngóng, xem xét diễn biến của thị trường, tìm kiếm những ý tưởng, hướng đi mới hoặc chờ đợi triển khai các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, rồi mới quyết định tiếp tục kinh doanh hay giải thể doanh nghiệp, chưa “đóng cửa” doanh nghiệp hoàn toàn ở thời điểm này.