Dư địa khai thác thị trường Đức rộng mở

Thị trường tiềm năng

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, 2021 là năm đầu thực thi EVFTA - một hiệp định giúp nâng tầm quan hệ thương mại giữa Việt Nam với EU nói chung và với Đức nói riêng. Tăng trưởng xuất nhập khẩu là những căn cứ để chúng ta có quyền kỳ vọng Hiệp định có thể là một cây cầu giúp doanh nghiệp hai bên nhanh chóng thoát ra những khó khăn đứt gãy, khôi phục sản xuất và phát triển hoạt động kinh doanh trong giai đoạn bình thường mới hậu COVID-19.

Sản phẩm dệt may Việt Nam rộng cửa sang thị trường Đức

Theo Bộ Công Thương, trong nhiều năm qua, Đức vẫn luôn là một trong những đối tác thương mại quan trọng nhất của Việt Nam. Từ góc độ xuất khẩu, Đức là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai tại EU và đứng thứ 7 trên thế giới của Việt Nam trong 2020. Về nhập khẩu, Đức là nguồn cung hàng hóa lớn thứ hai tại EU và thứ 14 thế giới đối với Việt Nam.

Thương mại song phương Việt - Đức được nhiều chuyên gia ví “như cỗ xe tăng lăn chậm nhưng đều và chắc”, đưa giá trị kim ngạch tăng 80% trong giai đoạn 10 năm 2011-2020, từ 5,6 tỷ USD năm 2011 lên 10 tỷ USD.

Giờ đây những, sản phẩm nông sản thủy sản và những sản phẩm khác của Việt Nam đã lần lượt lên kệ trong siêu thị ở Đức. Người tiêu dùng Đức cũng quen thuộc với quần áo, giày dép, đồ nội thất và những sản phẩm khác “Made in Việt Nam”.

Ngược lại, nhiều gia đình Việt đã bắt đầu được sử dụng những sản phẩm: đồ uống, đồ điện tử, chất lượng tốt, uy tín đến từ Đức. Trên các tuyến phố cũng đã xuất hiện nhiều hơn những chiếc xe Mercedes Benz, BMW, Audi đến từ nước Đức.

Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp Việt đã có cơ hội để tiếp cận nguồn máy móc, thiết bị công nghệ cao nhập khẩu từ Đức, qua đó giúp cải thiện đáng kể năng suất, chất lượng sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh… của mình.

“Rõ ràng, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Đức đã giúp cho doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng của Đức và Việt Nam có thêm nhiều lựa chọn, nhiều cơ hội lợi nhuận để cùng nhau phát triển trong thời gian tới”, ông Phòng cho biết.

Theo đánh giá của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), EVFTA đi vào thực thi là một nền tảng quan trọng để quan hệ thương mại Việt - Đức được tăng tốc mạnh mẽ hơn, từ đó mang lại lợi ích nhiều hơn cho cả hai bên. Theo Hiệp định này, hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang Đức sẽ được xóa bỏ thuế quan lên tới 99,2% số dòng thuế sau 7 năm còn hàng hóa của Đức nhập khẩu vào Việt Nam sẽ đạt được tỷ lệ xóa bỏ thuế quan lên tới 98,3% sau 10 năm.

Bên cạnh đó, EVFTA cũng thiết lập nên các tiêu chuẩn và nguyên tắc thuận lợi hóa thương mại, giảm thiểu những rào cản phi thuế quan, mở ra những cơ hội to lớn cho thương mại Việt - Đức. Vì vậy, để tận dụng được các cơ hội này một cách tốt nhất, các doanh nghiệp Việt cần phải tìm hiểu đầy đủ các nội dung cam kết của Việt Nam và Đức trong EVFTA, hiểu biết kỹ cả về thị trường và các quy định xuất nhập khẩu của cả hai bên.

Bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cũng cho biết, Đức là thị trường có nhu cầu nhập khẩu rất lớn. Theo số liệu hằng năm, Đức là thị trường nhập khẩu đứng thứ 3 thế giới với hơn 1.000 tỷ USD/năm. Trong khi đó, xuất khẩu từ Việt Nam sang Đức mới ở con số 11,7 tỷ USD, nghĩa là chỉ chiếm 1% thị phần của nhập khẩu của thị trường Đức.

Lưu ý các rào cản thương mại

Dư địa để chúng ta tiếp tục khai thác thị trường Đức vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên theo bà Trang, sau một năm EVFTA có hiệu lực, đến thời điểm này, các số liệu đều cho thấy một mức tăng trưởng liên tục về kim ngạch xuất khẩu cũng như nhập khẩu từ thị trường Đức.

Nhóm máy móc, thiết bị và máy vi tính và sản phẩm điện tử được thống kê có mức tăng trưởng rất cao, trong đó máy móc thiết bị tăng trên 83% và máy vi tính, sản phẩm điện tử thì tăng khoảng 34%. Bên cạnh đó, nhóm các sản phẩm nông lâm thủy sản, đồ gỗ, chất dẻo và giày dép cũng có mức tăng tương đối tốt sau một năm thự thi EVFTA.

Nhưng theo bà Trang, có những mặt hàng nước ta có thế mạnh nhưng tỷ lệ sử dụng lại chưa đạt được mức kỳ vọng như mặt hàng dệt may, bởi lẽ chúng ta vẫn còn những khó khăn trong đáp ứng tiêu chí về quy tắc xuất xứ khiến cho doanh nghiệp chưa tận dụng tốt các ưu đãi thuế quan mà EVFTA mang lại.

Đối với đồ gỗ thủ công mỹ nghệ, chúng ta được áp dụng quy tắc xuất xứ khá linh hoạt trong EVFTA. Theo đó, doanh nghiệp được sử dụng nguyên liệu không có xuất xứ nhưng không được phép vượt quá mức giới hạn 70%, đối với mây tre, cói, thảm không được vượt quá 50%...

“Thực tế, các quy định về quy tắc xuất xứ khá phức tạp. Doanh nghiệp cần phải dành thời gian để tìm hiểu, nghiên cứu về các quy định về quy tắc xuất xứ, về cơ hội cắt giảm thuế quan để lựa chọn một hình thức có lợi nhất khi xuất khẩu sang thị trường Đức và để hưởng các ưu đãi thuế quan tận dụng được những cơ hội mà Hiệp định EVFTA mang lại”, bà Trang khuyến nghị.

Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập Nguyễn Thị Thu Trang thì cho biết, hiện có 10 đối tác nhập khẩu lớn nhất vào Đức, trong đó có 8 đối tác nằm trong nội khối EU, còn 2 đối tác bên ngoài là Trung Quốc, Mỹ. Tuy nhiên, 2 đối thủ lớn này đều chưa có hiệp định thương mại tự do với EU nói chung và với Đức nói riêng nên đây cũng là một lợi thế rất lớn cho doanh nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập cũng lưu ý, hiện đang có 5 FTA mà EU đang đàm phán với các đối tác ở các khu vực châu Á, châu Đại Dương và đều là những đối thủ cạnh tranh rất mạnh với Việt Nam. Do vậy, thời gian của doanh nghiệp để có thể “chơi” với lợi thế riêng ở sân chơi với Đức là rất ngắn, chỉ đến khi những hiệp định nói trên đàm phán xong.

Bên canh đó, bà cũng lưu ý doanh nghiệp cần chuẩn bị tâm thế để tránh bị áp dụng các biện pháp tự vệ, bởi Đức nói riêng và EU nói chung là thị trường có tần suất sử dụng các biện pháp phi thuế quan rất cao khi có đến 93,88% các sản phẩm nhập khẩu là đối tượng của ít nhất một biện pháp phi thuế quan.

Các chuyên gia kinh tế Đức cũng nhấn mạnh, Đức cũng là đối tác khắt khe trong cả các quy định pháp lý và yêu cầu của người tiêu dùng. Đức cũng là thị trường có mức độ cạnh tranh cao với ngành sản xuất nội địa tiềm lực lớn và nhiều đối thủ mạnh từ nước ngoài. Do đó, để thành công với thị trường này, doanh nghiệp Việt Nam cần trang bị các kiến thức, thông tin đầy đủ và cập nhật về thị trường, đồng thời cần khai thác triệt để những lợi ích riêng có được từ EVFTA.