Dữ liệu lớn có thể giúp BOJ dẫn dắt nền kinh tế vượt qua mất mát do dịch bệnh

Dữ liệu lớn thay đổi cách điều hành

Bằng cách khai thác dữ liệu do Google cung cấp về dịch chuyển của con người thông qua điện thoại di động, BOJ đi đến kết luận rằng chi tiêu của các hộ gia đình đã hồi phục nhanh hơn và linh hoạt hơn ở Nhật Bản so với các quốc gia khác, sau khi tình trạng phong tỏa được dỡ bỏ từng bước từ tháng Năm.

Một nguồn dữ liệu lớn khác cũng cho thấy sự phục hồi rõ rệt trong doanh số bán hàng lâu bền như máy tính cá nhân, bù đắp cho sụt giảm chi tiêu dịch vụ bao gồm giải trí, ăn uống và du lịch.

Các kết quả trên đưa các nhà hoạch định chính sách của BOJ đi đến kết luận nền kinh tế nước này đã qua giai đoạn tồi tệ nhất và không cần thêm hỗ trợ từ chính sách tiền tệ.

"Chúng tôi hy vọng nền kinh tế sẽ phục hồi từng bước và ổn định trở lại", Thống đốc BOJ Haruhiko Kuroda cho biết sau khi ngân hàng trung ương quyết định giữ chính sách tiền tệ không thay đổi trong tháng này.

"Các lĩnh vực dịch vụ, chẳng hạn như thể thao và các sự kiện khác, có thể không phục hồi dễ dàng để trở lại mức trước Covid-19... Nhưng tiêu dùng và sản xuất hàng hóa đã chạm đáy và hiện đang hồi phục mạnh mẽ", ông nói.

Lâu nay vẫn được coi là một trong những ngân hàng trung ương dè dặt với dữ liệu, nhưng hiện nay BOJ đang điều hành một nhóm chuyên gia thống kê gồm 180 thành viên để theo dõi hoạt động vận chuyển hàng hóa, dữ liệu giao thông được thu thập từ điện thoại thông minh và hình ảnh vệ tinh về hoạt động của con người xung quanh các nhà máy, nhằm hiểu rõ hơn về hoạt động trong nền kinh tế.

Dữ liệu phi truyền thống cũng có thể ảnh hưởng đến cách BOJ đánh giá thành công trong việc thực hiện mục tiêu lạm phát 2% khó khăn hiện nay.

Một chỉ số theo dõi xu hướng thời gian thực sử dụng dữ liệu riêng cho thấy giá của một số hàng hóa tăng đều đặn ngay cả khi chi phí dịch vụ giảm, cho thấy các động thái giá có thể không giảm phát như chỉ số giá tiêu dùng chính thức (CPI) cho thấy.

Những phát hiện trên đã khiến BOJ cảnh báo trong báo cáo hàng quý vào tháng 7 về sự cần thiết phải xem xét cả tác động lạm phát và giảm phát mà Covid-19 có thể gây ra đối với giá cả.

Trong khi CPI sẽ vẫn là thước đo giá chính của BOJ, chính sách của cơ quan này có thể được đưa ra dựa trên căn cứ từ các thông tin thay thế có sẵn, một số nhà phân tích nói.

"BOJ biết cách tiếp cận thông thường là chỉ cần theo dõi CPI sẽ không đem lại tác dụng. Trong khi cơ quan này không thay đổi mục tiêu lạm phát 2%, họ sẽ bắt đầu xem xét phạm vi dữ liệu rộng hơn", Tsutomu Watanabe, cựu quan chức BOJ và là người đi tiên phong trong lĩnh vực dữ liệu lớn ở Nhật Bản cho biết.

"Các nhà hoạch định chính sách cần phải dựa hoàn toàn vào dữ liệu lớn. Điều đó đã xảy ra trên toàn thế giới và sẽ phổ biến hơn nữa".

Dữ liệu thời gian thực ngày càng được coi trọng tại BOJ

Bắt kịp xu hướng

Các ngân hàng trung ương lớn đang có xu hướng chuyển sang dữ liệu thời gian thực để phản ứng nhanh trước một nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng từ đại dịch, vì các chỉ số truyền thống như doanh số bán lẻ hàng tháng và số liệu thất nghiệp đến quá muộn để đưa ra một bức tranh đáng tin cậy về tác động của Covid-19.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã dẫn đầu xu hướng, khai thác nhiều chuỗi dữ liệu tần suất cao và tìm ra những cách mới như tạo các cuộc thăm dò trực tuyến và chỉ số đo lường sự thay đổi trong chuyển động của con người.

BOJ đang nắm bắt xu hướng.

Năm ngoái, ngân hàng trung ương này đã xây dựng một lực lượng đặc biệt để phân tích tốt hơn những dữ liệu lớn thu được vào các dự đoán kinh tế của mình - một sự khởi đầu nhỏ nhưng có ý nghĩa từ tổ chức đã có 140 năm coi trọng lý thuyết và các mô hình.

Cơ quan này cũng bắt đầu công bố phiên bản chỉ số hàng tuần như Fed New York đang sử dụng, với sự kết hợp của dữ liệu hoạt động ngành công nghiệp và tiêu dùng được cập nhật thường xuyên vào thước đo tổng sản phẩm quốc nội.

Kazushige Kamiyama, nhà kinh tế hàng đầu của BOJ, người đi đầu trong các thay đổi gần đây của tổ chức này, cho biết ngân hàng đã sẵn sàng thuê và bồi dưỡng các nhà khoa học dữ liệu, những người có thể tổ chức việc thu thập và phân tích dữ liệu.

Nhiệm vụ của họ hiện nay là thu thập bằng chứng liên quan đến hệ lụy từ đại dịch.

"Trong giai đoạn của cuộc khủng hoảng, sự không chắc chắn về tình trạng của nền kinh tế và triển vọng của nó tăng cao. Vì vậy điều hành nền kinh tế giống như lái xe mà không có đèn bật sáng", Kamiyama nói.

"Vì vậy, khi dữ liệu phi truyền thống cung cấp cho chúng tôi thông tin nhanh, bao gồm cả dữ liệu tần suất cao, thì nó sẽ trở nên thực sự có giá trị".

Cho đến gần đây, BOJ không chịu áp lực phải nhanh chóng nắm bắt dữ liệu lớn vì cơ quan này còn có thể dựa vào mạng lưới chi nhánh rộng lớn và khả năng thu thập khảo sát từ gần 10.000 công ty mỗi quý.

Nhưng khó khăn khi thực hiện các cuộc phỏng vấn trực tiếp với các giám đốc điều hành doanh nghiệp trong giai đoạn Covid-19 diễn ra đã nhấn mạnh sự cần thiết phải tìm ra những cách thức thu thập dữ liệu hiệu quả hơn.

Trước thách thức của việc ban hành chính sách sẽ phải thông qua những thay đổi khó đoán do đại dịch, càng nhiều công cụ để các nhà hoạch định chính sách khai thác nhằm phục hồi nền kinh tế thì càng tốt.

"Dữ liệu lớn rất hữu ích trong việc xác định sự thay đổi trong chu kỳ kinh tế", Takeshi Yamaguchi, một nhà kinh tế tại Morgan Stanley MUFG Securities, người hâm mộ dữ liệu tần suất cao, nói.

Trên thực tế BOJ đang đi vào lãnh địa chưa được khám phá - không chỉ về chính sách tiền tệ mà còn về phân tích dữ liệu - làm rõ quan điểm ngày càng phổ biến giữa các nhà hoạch định chính sách rằng cần phải thực nghiệm nhiều hơn để nắm bắt sự phức tạp trong nền kinh tế nhằm đạt được mục tiêu về lạm phát vốn khó thực hiện.

"Những cú sốc cực lớn như Covid-19 có thể kích hoạt những thay đổi trong cơ cấu nền kinh tế", Kamiyama nói. "Chúng ta cần tránh việc quá đơn giản hóa mà phải nỗ lực để soi chiếu vào nền kinh tế bằng một cách tiếp cận tinh vi hơn".