Giá gạo đạt đỉnh 7 năm khi Covid-19 thúc đẩy tích trữ
Theo Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, giá gạo trắng 5% hạt vỡ - mức chuẩn của ngành - đã tăng 12% trong giai đoạn từ ngày 25/3 đến 1/4. Giá gạo hiện tại đang ở mức cao nhất kể từ cuối tháng 4/2013, theo dữ liệu của Reuters.
Giá tăng là do nhu cầu gạo Thái Lan cao hơn sau khi các nhà xuất khẩu hàng đầu tại Ấn Độ và Việt Nam đều đối mặt với việc gián đoạn hoạt động xuất khẩu do sự bùng phát của dịch Covid-19. Châu Á sản xuất 90% nguồn cung gạo gạo thế giới và tiêu thụ một lượng tương đương.
Tại Ấn Độ, các thương nhân gạo đã ngừng ký hợp đồng xuất khẩu mới vì tình trạng thiếu lao động và gián đoạn hoạt động logistics cản trở việc giao các hợp đồng hiện tại, Reuters đưa tin, dẫn lời các quan chức trong ngành. Việt Nam trong khi đó đã hạn chế xuất khẩu gạo.
Ngay cả trước khi tăng đột biến vào tháng 3, giá gạo đã bắt đầu tăng vào cuối năm 2019 do hạn hán nghiêm trọng ở Thái Lan và nhu cầu gia tăng mạnh mẽ từ các nhà nhập khẩu châu Á và châu Phi. Thái Lan là nước xuất khẩu lớn thứ hai thế giới, sau Ấn Độ và trước Việt Nam.
Việc tăng giá bất chấp dự báo sản lượng vụ mùa năm nay vẫn khả quan và dự trữ gạo, lúa mì đều đang ở mức cao nhất mọi thời đại, Samarendu Mohanty, giám đốc khu vực châu Á tại International Potato Center - một tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu an ninh lương thực có trụ sở tại Peru, nói.
Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan khẳng định trong một báo cáo tuần rằng trữ lượng gạo dồi dào, nhưng thừa nhận những khó khăn trong việc tuyển dụng lao động trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát, khi người lao động Campuchia trở về nhà và bị hạn chế đi lại.
Điều đó có thể làm cho các hoạt động canh tác theo mùa trở nên khó khăn và ảnh hưởng đến vụ thu hoạch tới, thậm chí đến cả niên vụ, Mohanty nói.
"Không giống như các ngành khác, nông nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề bởi quyết định phong tỏa vì lịch trồng trọt và thu hoạch rất nghiêm ngặt," ông nói. "Nếu để lỡ thời vụ, sẽ không có thu hoạch."
Bắc Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động và gián đoạn chuỗi cung ứng để trồng vụ xuân, ông nói thêm. "Nếu họ bỏ lỡ thời điểm gieo trồng, niên vụ sẽ kết thúc."
Ở những nơi khác trên thế giới như Ấn Độ và các quốc gia Nam Á khác, hiện đang là thời điểm thu hoạch cho cây vụ đông như lúa mì, khoai tây, bông và một số loại trái cây và rau quả. Ngành nông nghiệp tại đây cần lao động nhập cư để vận hành máy móc và thực hiện các công việc thủ công khác như bốc dỡ sản phẩm.
"Mặc dù việc nhập khẩu một số mặt hàng đã tăng tốc trong những tuần gần đây, những thách thức về hậu cần đang được ghi nhận khi các hạn chế di chuyển và biện pháp kiểm dịch trở nên phổ biến, theo Hội đồng Ngũ cốc quốc tế. Tổ chức này cũng ghi nhận có sự gia tăng mạnh về nhu cầu trong ngắn hạn, đặc biệt là đối với thực phẩm có nguồn gốc từ gạo và lúa mì.
Xáo trộn trên thị trường không chỉ xảy ra với gạo, giá lúa mì - một loại ngũ cốc chính được sử dụng để làm mì ống và bánh mì - cũng đã tăng trong giai đoạn gần đây.
Điểm chuẩn hợp đồng tương lai lúa mì tại sàn giao dịch Chicago Board of Trade vào đầu năm nay giảm, nhưng đã tăng đáng kể từ giữa tháng Ba.
Giá lúa mì tăng khoảng 15% chỉ trong nửa cuối tháng 3 do người tiêu dùng đổ xô đi mua tích trữ trước lo ngại gia tăng về việc vụ thu hoạch bị ảnh hưởng vì quyết định phong tỏa ở Bắc Mỹ và châu Âu.
Giá gạo và lúa mì sẽ vẫn được hỗ trợ trong những tuần tới, Fitch Solutions cho biết trong một bản tin phát hành tuần này.
"Chuỗi cung ứng hiện đang thắt lại do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến nhu cầu và hoạt động thương mại, cũng như hệ lụy của thời tiết xấu ở các nước sản xuất chính, như hạn hán nghiêm trọng ở Đông Nam Á và Úc," Fitch Solutions cho biết.
Mặc dù giá lúa mì và gạo hiện đang ở mức thấp tuyệt đối so với mức trung bình lịch sử, nhưng chúng vẫn cao hơn đáng kể so với năm ngoái, bản tin của Fitch lưu ý.
"Điều này hàm ý lạm phát giá thực phẩm sẽ tăng tốc hơn nữa trong năm 2020, tiếp nối từ năm 2019 khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát dẫn đến giá thịt tăng đột biến," bản tin lưu ý thêm.
Các hiệp hội và tổ chức công nghiệp thực phẩm đang kêu gọi các nước tiếp tục mở cửa cho hoạt động thương mại.
"Không ai có thể đổ lỗi cho các quốc gia vì đảm bảo an ninh lương thực trong nước của họ trong thời gian thử thách này, nhưng các quốc gia cần hết sức thận trọng trong việc thực hiện các chính sách không cần thiết mà nó có thể gây xáo trộn trên thị trường," Mohanty nói. "Các quốc gia cần lưu ý rằng vẫn đang có đủ ngũ cốc dự trữ cho nhu cầu sử cụng của thế giới trong hơn bốn tháng nữa. Nhưng những loại ngũ cốc này sẽ không phát huy được vai trò nuôi sống con người của nó nếu các quốc gia áp dụng các hạn chế thương mại."