Giao dịch tập trung kinh tế tại Việt Nam sẽ sôi động
Đại dịch Covid-19 bùng phát, nhiều khu vực và nền kinh tế trên thế giới phải tạm thời đóng cửa và giãn cách, hoạt động M&A trên toàn cầu nửa đầu năm 2020 tương đối ảm đạm, với tổng giá trị giao dịch đạt khoảng 971 tỷ USD. Ở những tháng cuối năm 2020, khi thế giới dần quen với bối cảnh mới, các giao dịch M&A bị hoãn được khởi động lại, cùng với các gói hỗ trợ tín dụng có lãi suất thấp của chính phủ các nước đã thúc đẩy hoạt động M&A thêm phần sôi động, đà phục hồi ngoạn mục bắt đầu từ tháng 7/2020 đã giúp giá trị các thương vụ M&A trong nửa cuối năm đạt khoảng 2.200 tỷ USD, tăng 127% so với cùng kỳ năm 2020.
Năm 2019, tổng giá trị các thương vụ tập trung kinh tế (TTKT) đạt 7,2 tỷ USD, bằng 94,7% so với năm 2018. Con số này cho thấy tuy giá trị giảm, nhưng vẫn có những yếu tố tích cực. Đặc biệt, 6 tháng cuối năm 2019, nhiều thương vụ lớn với sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài và các tập đoàn trong nước đã xuất hiện. Điển hình là thương vụ hợp nhất, hoán đổi cổ phần giữa VinCommerce và VinEco với Masan Comsumer (Masan Group), KEB Hana Bank (Hàn Quốc) mua lại 15% vốn điều lệ của BIDV...
Dự báo các hoạt động M&A sẽ sôi động trong cuối năm 2021 |
Vì ảnh hưởng của dịch bệnh, hoạt động TTKT tại Việt Nam nửa đầu năm 2020 giảm mạnh do các nhà đầu tư có những phản ứng thận trọng. Thêm vào đó, giãn cách xã hội cũng gây trở ngại cho việc tìm hiểu, đánh giá và ra quyết định TTKT khiến giá trị TTKT năm 2020 tiếp tục suy giảm, đạt 3,5 tỷ USD (bằng 48,6% so với năm 2019), theo Báo cáo Kiểm soát hoạt động tập trung kinh tế theo pháp luật cạnh tranh giai đoạn tháng 7/2019-7/2021 và dự báo năm 2021-2022 của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương).
Các ngành, lĩnh vực chủ yếu thu hút lượng lớn vốn đầu tư thông qua TTKT gồm bất động sản, tài chính- ngân hàng, công nghiệp và bán lẻ. Thêm vào đó, một số thương vụ TTKT đáng chú ý cũng được thực hiện trong lĩnh vực logistics, nông nghiệp, dược phẩm - y tế và xây dựng.
Đáng kể nhất là tỷ trọng trong tổng giá trị TTKT tại Việt Nam của các doanh nghiệp trong nước có xu hướng tăng nhanh chóng với sự chủ động ngày càng cao của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Nếu như năm 2018, giá trị giao dịch của các thương vụ TTKT do doanh nghiệp Việt Nam là bên mua chỉ chiếm tỷ trọng 11,8% trong khi các nhà đầu tư nước ngoài chiếm tới 88,2% trong tổng giá trị giao dịch TTKT tại Việt Nam. Song ở giai đoạn 2019-2020, giá trị các thương vụ TTKT do doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò bên mua đã tăng lên, chiếm trên 30% tổng giá trị giao dịch TTKT được thực hiện tại Việt Nam.
Đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết, hoạt động TTKT thời gian qua tại thị trường Việt Nam tuy chịu tác động tiêu cực bởi dịch bệnh nhưng vẫn diễn ra tương đối sôi động. Theo đó, hoạt động này vẫn là một kênh đầu tư hiệu quả và cũng là cách thức để các tập đoàn, doanh nghiệp lớn thực hiện tái cấu trúc nội bộ, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với trạng thái bình thường mới. Bởi thông qua hoạt động TTKT, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam ngày càng củng cố vị trí và vai trò của mình đóng góp cho sự phát triển kinh tế của đất nước.
Một số chuyên gia đánh giá, giá trị các giao dịch TTKT của Việt Nam năm 2021 sẽ ở quy mô 4,5 - 5 tỷ USD và năm 2022 có thể đạt được mốc 7 tỷ USD.
Các lĩnh vực hàng tiêu dùng, bán lẻ, bất động sản, công nghiệp và nông nghiệp có thể vẫn sẽ là tâm điểm thu hút TTKT trong năm 2021 và 2022. Ngoài ra, các lĩnh vực viễn thông, năng lượng, hạ tầng, dược phẩm và giáo dục được kỳ vọng sẽ đóng góp giá trị đáng kể cho hoạt động TTKT tại Việt Nam trong giai đoạn nửa cuối năm 2021 và trong một số năm tới.
Các nhà đầu tư từ châu Á, gồm Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan và Singapore sẽ tiếp tục chiếm ưu thế. Các tập đoàn lớn trong nước tiếp tục là động lực đóng góp vào sự hồi phục của hoạt động TTKT tại Việt Nam trong năm 2021 và những năm tiếp theo.
Với xu hướng hoạt động TTKT trên thị trường hai năm tiếp theo, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng dự báo, số hồ sơ thông báo gửi đến Bộ Công thương trong thời gian tới sẽ tăng mạnh. Trong đó, khoảng 30% - 40% số hồ sơ sẽ liên quan các giao dịch được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam do xu hướng hồi phục và tăng tốc của hoạt động M&A trên thế giới sẽ lan tỏa đến thị trường trong nước và các hoạt động kinh doanh theo chuỗi giá trị toàn cầu ngày càng gia tăng, trong đó Việt Nam là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi giá trị này.