Gói hỗ trợ lãi suất: Còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ

	Thúc đẩy thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất trong cả nước
	NHNN ban hành Chỉ thị về việc triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2%
	Đẩy mạnh giải ngân gói hỗ trợ lãi suất 2%

Ngân hàng rốt ráo vào cuộc

NHNN vừa ban hành Chỉ thị số 03/CT-NHNN yêu cầu toàn Ngành triển khai nghiêm túc chương trình hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn ngân sách nhà nước theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP (Nghị định 31) và Thông tư 03/2022/TT-NHNN.

Nhấn mạnh chương trình hỗ trợ lãi suất 2% là chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, là nhiệm vụ trọng tâm phải thực hiện khẩn trương để phục hồi nhanh nền kinh tế, tại văn bản này, NHNN yêu cầu các TCTD giải ngân kịp thời nguồn kinh phí hỗ trợ lãi suất được thông báo theo quy định tại Nghị định 31 và Thông tư 03; đảm bảo thực hiện hỗ trợ lãi suất công khai, minh bạch, đúng quy định, đúng đối tượng, đúng mục đích, ngăn ngừa các rủi ro, trục lợi chính sách.

NHNN cũng nghiêm cấm các hành vi gây khó khăn, phiền hà, ban hành thêm điều kiện, thủ tục khác với quy định để hạn chế đối tượng được hỗ trợ lãi suất, các trường hợp khách hàng đúng đối tượng, đáp ứng đủ điều kiện mà không được hỗ trợ lãi suất...

Số liệu mới nhất từ NHNN, đến ngày 23/8/2022, doanh số cho vay hỗ trợ lãi suất 2%/năm đạt hơn 4.400 tỷ đồng và số tiền lãi đã hỗ trợ cho khách hàng đạt khoảng 1,5 tỷ đồng. Theo NHNN, sau ba tháng triển khai Nghị định 31, kết quả cho vay hỗ trợ lãi suất của các NHTM vẫn còn hạn chế do nhiều nguyên nhân.

Ngân hàng tích cực làm việc trực tiếp với các khách hàng để triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%.

Qua tìm hiểu và từ báo cáo của các NHTM, công tác triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất của các ngân hàng khá rốt ráo. Hầu hết các ngân hàng đều ban hành văn bản hướng dẫn triển khai, tổ chức hội nghị tập huấn trên toàn hệ thống.

Song song với đó, ngân hàng rà soát các đối tượng được thụ hưởng chính sách theo quy định tại Nghị định 31 để tư vấn khách hàng; công tác truyền thông tốt với nhiều hình thức, gửi thông báo, phát tờ rơi, tích cực làm việc trực tiếp với các khách hàng để triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%...

Nhiều doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ điều kiện tại Nghị định 31 đã sớm được thụ hưởng gói hỗ trợ lãi suất trên.

Chia sẻ với phóng viên Thời báo Ngân hàng, ông Vũ Văn Hòa - Tổng Giám đốc CTCP Công nghệ Hà Lan cho biết, cách đây ba tháng, doanh nghiệp được Agribank thông báo về chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm theo Nghị định 31. Với sự hướng dẫn rất cụ thể, nhiệt tình của ngân hàng, doanh nghiệp của ông Hòa đã hoàn thành hồ sơ, thủ tục theo quy định và doanh nghiệp đã tiếp cận được gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm trên tổng dư nợ gần 40 tỷ đồng tại Agribank.

“Nhờ được giảm lãi suất, doanh nghiệp vượt qua được nhiều khó khăn, đặc biệt là trong điều kiện hiện nay khi giá cả nguyên vật liệu đầu vào cao. Mà sản phẩm sản xuất ra vẫn chưa thể tăng giá tương ứng với mức tăng của giá đầu vào. Do đó, việc hỗ trợ lãi suất 2%/năm đã góp phần cho doanh nghiệp thoát lỗ và có lãi”, ông Hòa chia sẻ.

Cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn

Dù thời điểm này, không phải trường hợp nào cũng thuận lợi thụ hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất như doanh nghiệp Hà Lan, nhưng thực tế cho thấy các ngân hàng đang tạo điều kiện thuận lợi nhất cho những khách hàng đáp ứng đầy đủ các tiêu chí tại Nghị định 31 được hỗ trợ lãi suất. Lãnh đạo một ngân hàng cho biết, NHTM sẵn sàng thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất nếu các doanh nghiệp đủ điều kiện. Nhưng đến nay, kết quả triển khai thấp, nguyên nhân do ngân hàng gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất.

Vị này cho biết, trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành, có khi lên đến hàng chục ngành nghề. Ngoài việc khó xác định đối tượng, ngân hàng cũng gặp khó khi Nghị định 31 chưa quy định cụ thể khả năng trả nợ của khách hàng tại thời điểm xét duyệt cho vay hỗ trợ lãi suất.

Thực tế là khả năng phục hồi của doanh nghiệp tuỳ thuộc vào ngành, lĩnh vực mà họ đang kinh doanh chịu tác động ít hay nhiều bởi dịch Covid-19. Chẳng hạn, doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch, hàng không bị ảnh hưởng rất lớn nên sẽ mất nhiều thời gian mới có thể phục hồi được.

“Nên chăng xem xét quy định phạm vi đánh giá khả năng phục hồi dài hạn hơn, có hướng dẫn cụ thể để các NHTM có cách thức tiếp cận đồng nhất trong việc đánh giá các tiêu chí để xem xét hỗ trợ lãi suất. Tránh trường hợp mỗi ngân hàng một cách hiểu dẫn đến cách tiếp cận khác nhau. Sau này thanh tra, kiểm toán vào làm việc lại đánh giá các tiêu chí ngân hàng đưa ra xét duyệt không rõ ràng”, vị này đề xuất.

Chung quan điểm, lãnh đạo một ngân hàng lớn cho rằng, vì nguồn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, nên trong quá trình triển khai ngân hàng rất thận trọng để vừa đảm bảo hỗ trợ được khách hàng, vừa phải “đúng và trúng”, nếu làm sai sẽ bị truy trách nhiệm. Quy định chưa rõ ràng nên khả năng sẽ dẫn đến trường hợp ngân hàng thực hiện hỗ trợ, nhưng sau khi kiểm toán vào làm việc yêu cầu ngân hàng phải hoàn lại khoản hỗ trợ đó, sẽ mất nhiều thời gian, ngân hàng khó ăn, khó nói với khách hàng.

Là một ngân hàng đang hỗ trợ lãi suất nhiều nhất theo Nghị định 31 tính đến thời điểm này, lãnh đạo Agribank thừa nhận, trong triển khai hỗ trợ lãi suất không chỉ có ngân hàng mà khách hàng cũng thận trọng. Tuy ngân hàng đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, nhưng khách hàng lại thông báo không tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất vì ngại phải làm việc với các đoàn thanh tra, kiểm tra, cung cấp chứng từ, hóa đơn, giấy tờ chứng minh mục đích phức tạp…

Một Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia bày tỏ cảm thông trước khó khăn mà các ngân hàng đang gặp phải trong quá trình triển khai Nghị định 31.

Theo vị này, khó khăn chính khiến các ngân hàng rất khó lựa chọn khách hàng đang nằm ở các điều kiện tín dụng. Bởi thực tế sau dịch Covid-19, nhìn chung các doanh nghiệp đều rơi vào tình trạng có nợ xấu, khả năng trả nợ bấp bênh hoặc hết tài sản bảo đảm. Trong khi đó, đây lại là một trong những điều kiện tiên quyết để được vay vốn và nhận hỗ trợ lãi suất. Do vậy, để chọn được khách hàng theo đúng tiêu chí của gói hỗ trợ này, tránh hiện tượng trục lợi chính sách không phải là điều đơn giản đối với các NHTM, thậm chí có thể nói là như “đãi cát tìm vàng”.

Giới chuyên môn nhấn mạnh, gói hỗ trợ lần này được thực hiện như một gói đầu tư công của Nhà nước. Do đó, cần phải có sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của tất cả các bộ, ngành mới đảm bảo giải ngân hiệu quả gói hỗ trợ lãi suất.

Để đẩy nhanh tiến độ triển khai, TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho rằng, cần tạo cho các NHTM một khoảng không gian nhất định để xử lý linh hoạt các trường hợp thụ hưởng chính sách.

“Các NHTM có thể dựa vào quyền tự chủ để quyết định các khoản cho vay gần như đảm bảo được các tiêu chí tín dụng thông thường và của gói hỗ trợ này. Đây là điều vô cùng quan trọng và nhiều doanh nghiệp đang mong chờ như vậy”, TS. Nghĩa đề xuất.

Lãnh đạo một ngân hàng cũng kiến nghị, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phối hợp tạo cơ chế thông thoáng, mở rộng đối tượng thụ hưởng... Đơn cử, thực tế có nhiều hộ kinh doanh cá thể vay vốn tại các NHTM nhưng không đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc diện được hỗ trợ. Mà đối tượng này lại có nhu cầu hỗ trợ lãi suất rất cao.

“Đối với hộ gia đình, cá nhân trong lúc khó khăn việc tiết kiệm được vài triệu đồng/tháng cũng rất quý nhưng ngân hàng không dám xem xét vì quy định không cho phép. Trong khi các doanh nghiệp quy mô vừa nhỏ lại không mặn mà dù ngân hàng tư vấn”, vị này chia sẻ thêm.