Hoa quê
Vâng, vạn thọ là loài hoa tết dễ chịu. Hoa có ưu điểm dễ trồng, ít tốn công, không cần phải chăm sóc quá cầu kỳ như những loại hoa tết khác. Ưu điểm lại trở thành nhược điểm. Vì hoa dễ tính và kém sắc nên không được nhiều người yêu thích và coi trọng. Chắc vì vậy mà vạn thọ sẽ là loại hoa tết được bán với giá bèo nhất. Có khi vừa bán vừa cho. Vậy nên ông ngoại dù có thêm nghề tay trái vào dịp cuối năm nhưng vẫn cứ nghèo. Hồi ấy tôi còn nhỏ lắm, nhưng cũng ít nhiều có máu kinh doanh, tôi bảo ngoại trồng lay ơn đi, hoa đó kinh tế hơn. Ngoại lắc đầu bảo, ở đời nhớ đừng dại mà đem sở đoản của mình thi thố với sở trường của người khác. Không biết gì về lay ơn sao mà trồng được. Ngoại vẫn không bỏ nghề. Ngoại bảo sinh ra và lớn lên ở quê, vạn thọ là hoa quê, là Tết của người nghèo, không cần học cũng biết cách trồng. Lần nào ngoại cũng lý lẽ như vậy. Tôi tiếc miếng đất to chỉ để trồng vạn thọ, ngoại bảo đó là đất từ đường, bán thì sợ mất gốc, giữ trồng hoa là giữ hương hỏa cha ông.
Ảnh minh họa |
Năm nào cũng vậy. Cỡ nửa cuối tháng Mười là ngoại lại cuốc, băm cho đất nhuyễn rồi trộn phân, lên luống trồng vạn thọ. Hoa để trồng được ươm trong những bầu đất nhỏ. Khi cây bén rễ, chờ trời bớt mưa ngoại đem trồng thành hàng, không giăng dây nhưng thẳng tắp. Khi cây cao chừng nửa ống chân xới gốc lót phân. Vạn thọ không cần chăm nhưng ngoại kỹ càng lắm, ngày nào cũng vạch lá tìm sâu, có một buổi chiều đi học về, nhìn thấy mỗi cây vạn thọ được ụp những cái nón trắng trên đầu (là những mo chuối cắt khúc) thì hiểu ngoại đang che nắng cho hoa. Bà ngoại càm ràm, ổng làm như không nhìn được vạn thọ thì tối sẽ mất ngủ vậy.
Vạn thọ cuối năm trổ hoa vàng rực, ai đi ngang cũng trầm trồ. Vạn thọ không đặc biệt. Một cây vạn thọ càng không đặc biệt nhưng một vườn vạn thọ sẽ rực rỡ cả xóm. Đúng là cái không đặc biệt nhưng nếu đứng đúng chỗ sẽ làm nên điều đặc biệt.
Khi vạn thọ có búp, ngoại mỗi ngày săm soi ngắm nghía, bảo búp này sẽ trúng tết, búp kia sớm, búp kia muộn. Nhìn búp hoa cũng đoán được tàng tô hay tà lạch (nở bung không vun vê, cánh hoa xấu). Thường thì đến 25 Tết, buổi tối ngoại bắt lớp nhổ những cây vạn thọ bung nụ sớm, bà ngoại sẽ đem ra chợ bán cho những nhà cúng Tất niên sớm. Rồi từ 28 đến 30 Tết, ngoại tổng huy động lực lượng, nhổ và chia nhau đi các chợ trong xã trong huyện để thanh lý vườn hoa, bán càng nhiều càng tốt. Chiều 30 Tết, nếu vẫn còn hoa thì đem về tặng xóm giềng. Năm nào cũng vậy, bữa cơm Tất niên là lúc ngoại tổng kết được - mất mùa hoa. Và dù lời ít hay nhiều (có khi huề vốn) ngoại vẫn cười khà.
***
Bà ngoại mất.
Còn một mình, cuối năm ông vẫn trồng vạn thọ. Tôi hỏi, sao ngoại không bán hoa nữa, ông chỉ cười, không trả lời. Sắp Tết hoa nở bạt ngàn. Xóm giềng ai cần cứ tới, ông nhổ đưa cả bó rồi lại cười khà khà bảo, người quê nên dùng hoa quê.