Hướng mở cho vay tiêu dùng

Chuyên nghiệp hóa cho vay tiêu dùng

Quan sát thị trường tài chính – NH gần đây cho thấy, hàng loạt NH đang có xu hướng thành lập hoặc mua lại công ty tài chính (CTTC).

Đơn cử như VietinBank sau khi sáp nhập PG Bank, đã chuyển một phần PG Bank thành Công ty Tài chính PG Finance. Hay như Maritime Bank mua Công ty Tài chính Dệt may; VPBank mua lại Công ty TNHH MTV Tài chính Than Khoáng sản Việt Nam (CMF) và đổi tên thành Công ty Tài chính NH VPBank (VPB FC), Techcombank mua Công ty Tài chính Hóa chất…

Câu hỏi đặt ra là, tại sao lại xuất hiện trào lưu thành lập CTTC tiêu dùng trong thời điểm hiện nay?

Theo một chuyên gia NH, nhìn ở góc độ quản lý thì trong bối cảnh tái cơ cấu các TCTD, NHNN đã có chủ trương, ngoài tái cơ cấu hệ thống NH, các CTTC cũng được sắp xếp lại để hoạt động hiệu quả hơn. Và theo dự thảo thông tư về quy định hoạt động tín dụng tiêu dùng của CTTC đang được NHNN lấy ý kiến thì, tới đây hoạt động cho vay tiêu dùng sẽ được mở hơn tại các CTTC.

Trên thực tế, mảng cho vay tiêu dùng có những đặc thù riêng nên khi tách mảng này từ các NHTM chuyển sang CTTC cũng hoàn toàn hợp lý. Bởi CTTC không hoạt động cho vay trên tất cả các lĩnh vực như NHTM, mà chỉ tập trung vào một số phân khúc thị trường cụ thể, chủ yếu là cho vay tiêu dùng với các sản phẩm tín dụng ngắn hạn. Hoạt động của các CTTC có những đặc thù riêng, yêu cầu phải có hiểu biết chuyên sâu về thị trường, khách hàng, sản phẩm và quản trị rủi ro.

Bên cạnh đó, các sản phẩm tài chính tiêu dùng thường rất đa dạng, đơn giản và thực hiện dưới hình thức trả góp. Khách hàng chỉ cần mang sổ hộ khẩu, chứng minh thư nhân dân, chứng minh thu nhập là có thể vay được vốn. Các CTTC thường đưa ra rất nhiều sản phẩm cho vay như: thấu chi không duyệt trước, phiếu tín dụng mua đồ gia dụng, cho vay tiền mặt cho hộ gia đình, mua hàng trả góp qua đường bưu điện, cho vay tín chấp ngắn hạn, mua hàng nhận nợ, cho vay mua xe máy và ô tô…

Khách hàng của CTTC thường là những khách hàng đại chúng có thu nhập trung bình và các DN vi mô. Đặc điểm chung của nhóm khách hàng này là có thu nhập thường niên thấp, tình hình tài chính và hoạt động phức tạp, bất định, có điểm tín dụng thấp.

Nhưng, theo một chuyên gia NH, thông thường khách hàng vay tiêu dùng qua CTTC là đối tượng lao động chăm chỉ, có nguồn thu nhập khiêm tốn. Họ vay mượn ít tiền nhưng họ đã vay thì nhất định sẽ trả. Điều quan trọng là họ muốn được trả nợ một cách dễ dàng và muốn có sự linh hoạt trong việc điều chỉnh kế hoạch trả nợ nếu hoàn cảnh thay đổi. Chính vì vậy, khi thành lập các CTTC sẽ nâng cao tính chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng.

Vì sao lãi suất vay tiêu dùng thường cao

Một vấn đề được quan tâm thời gian vừa qua trên thị trường tài chính NH trong nước chính là việc khách hàng cho rằng, lãi suất cho vay tiêu dùng ở các CTTC hơi cao.

Theo lý giải của các chuyên gia NH thì đây là “lãi suất đặc thù” của loại hình cho vay này. Bởi các CTTC thông thường không nhận tiền gửi, mà chỉ tập trung vào các sản phẩm cho vay. Chi phí hoạt động ở các CTTC cao hơn so với các NH do khách hàng thường có thu nhập thấp hơn, dư nợ trên một khoản vay nhỏ và thời hạn vay ngắn hơn, hình thức chi trả định kỳ cũng làm tăng chi phí cho vay và quản lý các khoản vay.

Vì chi phí cho vay phần lớn là cố định, nên tỷ lệ mức phí đối với các khoản vay từ các CTTC là khá cao khi xét trên số tiền vay. Vì vậy, các CTTC tiêu dùng thường tính lãi suất cao hơn so với các đơn vị cho vay khác.

Bên cạnh đó, theo đại diện lãnh đạo của một CTTC có thị phần lớn trên thị trường hiện nay, lãi suất cho vay tiêu dùng cao hơn so với bình thường là do tác động bởi mức độ rủi ro cao tính theo mức thu nhập, cũng như thiếu đi lịch sử giao dịch tín dụng của phân khúc khách hàng này. Chi phí bỏ ra rất cao để quản lý các khoản vay nhỏ lẻ, vốn là đặc thù của tín dụng tiêu dùng.

Lãi suất sẽ chỉ giảm khi thị trường xây dựng được đầy đủ lịch sử tín dụng của khách hàng, một khi quy chế quy định được phát triển đầy đủ nhằm bảo vệ quyền lợi bên cho vay, cũng như giảm thiểu chi phí tín dụng.

Theo chuyên gia NH - TS. Nguyễn Trí Hiếu, các CTTC thường không huy động tiền gửi từ dân cư mà có thể phát hành trái phiếu, vốn cấp từ công ty mẹ nên chi phí đầu vào cao, lãi suất cho vay cũng cao hơn.

Chính vì vậy, lời khuyên của các chuyên gia là, khách hàng phải có trách nhiệm với khoản vay của mình và ý thức được việc trả nợ. Trong trường hợp thanh toán trễ hạn thì chắc chắn khách hàng sẽ phải chịu phí phạt, thậm chí bị kiện ra tòa. Đây là điểm khách hàng cần hết sức lưu ý khi vay.