Khi “thượng đế” chọn cách im lặng

Vi phạm gia tăng

Trên thị trường cả nước, thời gian gần đây tình trạng gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái có những diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến lợi ích của người tiêu dùng. Trong khi, mặc dù đã có nhiều nỗ lực song công tác bảo vệ quyền lợi của các “thượng đế” vẫn còn gặp những khó khăn, bất cập...

Cần sự phối hợp để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng

Mới đây, tại Hội nghị tổng kết công tác bảo vệ người tiêu dùng khu vực miền Trung, do Cục Quản lý cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) vừa tổ chức tại TP. Đà Nẵng, đại diện Hội Bảo vệ người tiêu dùng tỉnh Đắk Lắk cho biết, chỉ tính riêng trong năm 2017 tại địa phương, các lực lượng chức năng phát hiện hàng loạt các vụ vi phạm nghiêm trọng quyền, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng.

Trong đó, có đến hàng chục người nhập viện điều trị do ngộ độc thực phẩm. 86 cơ sở sản xuất thực phẩm bị xử lý vi phạm. Trên 650 vụ việc bị quản lý thị trường Đắk Lắk xử phạt thu ngân sách gần 6,9 tỷ đồng. Các vụ việc xảy ra trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là an toàn vệ sinh thực phẩm, đo lường chất lượng...

Tương tự, tại TP. Đà Nẵng theo ông Nguyễn Hà Bắc, Phó giám đốc Sở Công thương thành phố, thời gian gần đây có nhiều người tiêu dùng gửi kiến nghị, phản ánh đến Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP. Đà Nẵng. Trong đó, một số người đã yêu cầu phải tiến hành kiểm định chất lượng sản phẩm hàng hóa. Giá trị hàng hóa khiếu nại ngày càng lớn, tính chất phức tạp của các vụ việc khiếu nại ngày càng tăng.

Trên thực tế, ở địa bàn TP. Đà Nẵng trong những năm gần đây đã xuất hiện nhiều vụ xâm hại đến quyền lợi của người tiêu dùng. Nhỏ thì có các vụ việc du khách mua hàng tại các cửa hàng đặc sản nhưng có khối lượng không đúng như in trên bao bì sản phẩm. Lớn hơn có vụ việc, khách hàng mua xe ô tô mới sơn màu trắng.

Tuy nhiên, khi mới sử dụng trong một thời gian ngắn lại phát hiện xe sơn... màu xanh, sau đó được phủ một lớp sơn trắng. Thậm chí, có những vụ việc sau khi bị phanh phui người bán còn có hành vi đe dọa, lăng mạ các “thượng đế”. Theo báo cáo của Cục Quản lý cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, trong năm 2017 đơn vị đã tiếp nhận 412 vụ khiếu nại.

Trong đó, email là kênh tiếp nhận chính với 308 vụ, chiếm 75% tổng số vụ khiếu nại đã được tiếp nhận. Ngoài ra, số lượng vụ việc tiếp nhận và giải quyết yêu cầu, khiếu nại qua Tổng đài Tư vấn hỗ trợ người tiêu dùng 1800.6838 là gần 1 nghìn vụ.

Có thể khẳng định, tại Đắk Lắk, Đà Nẵng hay nhiều địa phương khác trong cả nước, mặc dù đã đạt được nhiều kết quả, song công tác bảo vệ người tiêu dùng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Trong đó, nhiều người tiêu dùng vẫn e dè trong việc phản ánh hàng hóa kém chất lượng đến các cơ quan có chức năng.

Thông thường, nhiều người sau khi lỡ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng thì lần sau tránh mua hàng ngay chỗ đã lỡ mua, mà không báo cho cơ quan chức năng. Theo một cuộc khảo sát được công bố tại Hội nghị tổng kết công tác bảo vệ người tiêu dùng khu vực miền Trung, thì có đến 40% người tiêu dùng tại Việt Nam đã lựa chọn sự im lặng khi xảy ra các tranh chấp.

Cần tiếng nói chung

Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt các chương trình bảo vệ người tiêu dùng với nhiều nội dung phong phú. Đây là cơ sở để giải quyết các bất cập trong thời gian qua. Đặc biệt, sau hơn 7 năm triển khai Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, công tác bảo vệ người tiêu dùng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trên lĩnh vực này đã được hoàn thiện tương đối đồng bộ. Bên cạnh đó, hệ thống Hội Bảo vệ người tiêu dùng cũng đã được thành lập từ Trung ương xuống tận các địa phương...

Tại Lễ phát động ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2018, được tổ chức tại TP. Đà Nẵng, ông Trần Quốc Khánh - Thứ trưởng Bộ Công thương nhận định, trong thời gian qua mặc dù công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Song, vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu và còn nhiều khó khăn, hạn chế.

Trên thực tế, lĩnh vực bảo vệ người tiêu dùng vừa rộng lớn, mới mẻ. Một số tập thể lẫn các cá nhân vẫn chưa có những nhận thức đầy đủ về công tác bảo vệ người tiêu dùng. Đặc biệt, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, thương mại điện tử như hiện nay, các hình thức mua bán trực tuyến trên các website, qua mạng xã hội ngày càng thu hút người tiêu dùng.

Lợi dụng điều này, không ít đối tượng, doanh nghiệp đã kinh doanh sản phẩm không đảm bảo chất lượng, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, địa chỉ kinh doanh không rõ ràng, không có hóa đơn, chứng từ... Bởi vậy, khi xảy ra những vụ việc xâm hại đến quyền lợi người tiêu dùng, sự vào cuộc xử lý của các cơ quan chức năng gặp rất nhiều khó khăn.

Bởi vậy, theo nhiều người để công tác bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng không còn khoảng trống, các bên liên quan từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp đến người tiêu dùng phải tìm được tiếng nói chung. Về mặt quản lý nhà nước, công tác bảo vệ người tiêu dùng cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng, xem đây là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt.

Bên cạnh đó, các hoạt động tuyên truyền cần được triển khai với nội dung và cách thức phù hợp, sinh động hơn. Các kiến thức, pháp luật bảo vệ người tiêu dùng cần được giảng dạy, đào tạo bài bản hơn. Đặc biệt, quy trình giải quyết khiếu nại, bảo vệ quyền của người tiêu dùng cần được rút gọn, thuận lợi cho người dân.

Về phía các doanh nghiệp cần tổ chức sản xuất, sản xuất kinh doanh đúng trách nhiệm của mình với khách hàng. Sản phẩm có chất lượng, giúp người tiêu dùng an tâm sử dụng cũng chính là lợi thế cạnh tranh để doanh nghiệp phát triển bền vững. Được biết, năm 2018 Bộ Công thương đã lựa chọn chủ đề bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là “Kinh doanh lành mạnh - tiêu dùng bền vững”.

Với chủ đề này, các cơ quan chức năng tiếp tục kêu gọi vai trò đi đầu của cộng đồng doanh nghiệp, trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Còn đối với các “thượng đế” cũng cần mạnh dạn lên tiếng bảo vệ quyền lợi của mình, khi xảy ra các vụ việc.