Khơi thông thị trường bảo hiểm

Tạo thuận lợi, minh bạch cho nhà đầu tư và doanh nghiệp bảo hiểm

Nhiều băn khoăn

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho biết, bảo hiểm sức khỏe ở Việt Nam hiện nay phổ biến là bảo hiểm y tế với khoảng 92% dân số đã tham gia. Chúng ta đang cố gắng nâng con số này càng gần 100% càng tốt. Tuy nhiên điều này rất khó vì trong số khoảng 8-9 triệu người chưa có bảo hiểm này không phải là người nghèo (người nghèo đã có Chính phủ hỗ trợ để có bảo hiểm y tế) mà phần lớn là những người không muốn, không thích hoặc không cần mua bảo hiểm y tế ở Việt Nam vì họ có tiền và đã mua bảo hiểm sức khỏe từ các công ty bảo hiểm nước ngoài, hoặc đi khám, chữa bệnh ở nước ngoài.

“Nếu ở Việt Nam có sản phẩm bảo hiểm sức khỏe tốt thì khoảng trên 9 triệu người này sẽ mua bảo hiểm sức khỏe. Dư địa lớn này sẽ giúp các công ty kinh doanh bảo hiểm hoạt động rất tốt. Bên cạnh đó, chúng ta cũng huy động được một nguồn vốn lớn để đầu tư vào những lĩnh vực khác”, đại biểu Trí nhìn nhận.

Việt Nam phấn đấu nâng cao tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế lên gần 100%

Cũng theo đại biểu Trí, thị trường bảo hiểm ở Việt Nam là một thị trường không cần nhiều đất đai, cơ sở vật chất nhưng liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống, sức khỏe, giao thông, đầu tư cháy nổ… Vì vậy, cần tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch cho nhà đầu tư và doanh nghiệp, qua đó tạo điều kiện để kinh tế Việt Nam phát triển hơn.

Đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) cũng đánh giá cao ban soạn thảo đã tiếp thu khá đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật. Tuy nhiên, bên cạnh những điều khoản nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, ông đề nghị cần nghiên cứu sửa đổi bổ sung các điều khoản liên quan nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của bên mua bảo hiểm. Theo đó, cần bổ sung trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm và hậu quả đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm vào dự thảo luật, đặc biệt những nội dung này phải có trong hợp đồng bảo hiểm và xác định đây là điều khoản bắt buộc.

Bởi lẽ, mặc dù dự thảo luật đã quy định cụ thể về trách nhiệm cung cấp thông tin, về trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm, xong qua thực tế cho thấy, nếu hợp đồng bảo hiểm không có điều khoản về trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm và hậu quả đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm thì vẫn có trường hợp người mua bảo hiểm không biết, không hiểu, do doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp thông tin, tư vấn cho người bảo hiểm chưa đầy đủ, cặn kẽ. Do đó, khi xảy ra trường hợp bị đơn phương chấm dứt hợp đồng, người mua bảo hiểm không có quyền đòi lại khoản phí bảo hiểm đã đóng, hoặc đòi lại nhưng không được như mong muốn sẽ cảm thấy bức xúc, thậm chí cho rằng bị doanh nghiệp bảo hiểm lừa, từ đó dẫn đến khiếu nại tố cáo.

Bảo vệ quyền lợi của cả doanh nghiệp và người mua

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) thì đề nghị làm rõ các chính sách phát triển hoạt động kinh doanh bảo hiểm, trong đó có các quy định liên quan đến chính sách nhà nước sẽ khuyến khích và những vấn đề định hướng chính sách đối với bảo hiểm, đặc biệt là chính sách tái đầu tư trở lại nền kinh tế. Đây là những điểm mấu chốt rất lớn, tuy nhiên nội dung của dự thảo luật chưa thể hiện được một cách đầy đủ mà vẫn theo hướng là vấn đề quản lý hoạt động bảo hiểm theo tính chất như hiện nay.

“Về vấn đề quỹ, ở đây có hai quỹ là quỹ dự trữ bắt buộc và quỹ bảo vệ người được bảo hiểm. Nếu Bộ Tài chính đề nghị là giữ lại thì cần phải báo cáo và giải trình rõ hơn về những nội dung liên quan đến hoạt động các quỹ này”, đại biểu đề xuất.

Phát biểu tiếp thu, giải trình các ý kiến đại biểu về quỹ dự trữ bắt buộc và quỹ bảo vệ người được bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, cả hai quỹ đều có mục tiêu bảo vệ người được bảo hiểm, nhưng nguồn hình thành khác nhau. Quỹ dự trữ bắt buộc hình thành từ trích 5% lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp bảo hiểm, do cơ quan bảo hiểm quản lý. Còn quỹ bảo vệ người được bảo hiểm thì trích 0,3% phí bảo hiểm của các hợp đồng bảo hiểm, do Bộ Tài chính quản lý. Hiện quỹ bảo vệ người được bảo hiểm còn tồn hơn 1.000 tỷ đồng. Việc duy trì quỹ là rất cần thiết để can thiệp bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm khi doanh nghiệp bảo hiểm phá sản.

Đối với một số băn khoăn của đại biểu về tính an toàn của cơ sở dữ liệu và thanh toán trên nền tảng số, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, việc sử dụng cơ sở dữ liệu, thanh toán phải đảm bảo quy định của Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước và các quy định liên quan về bảo vệ thông tin cá nhân. Các công ty bảo hiểm phải cung cấp cho cơ quan nhà nước là Bộ Tài chính để quản lý và kết nối các dữ liệu này, tương tự như quản lý dữ liệu về thuế, bảo hiểm xã hội… Còn việc đảm bảo bí mật cá nhân, bí mật nhà nước… thực hiện theo các quy định pháp luật hiện hành.

Liên quan đến đề nghị phải có quy định về trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng bảo hiểm, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, sẽ nghiên cứu, tiếp thu về các trường hợp chấm dứt hợp đồng. Song ông cũng cho rằng, hủy bỏ hợp đồng phải phù hợp Bộ luật Dân sự, bởi đây là luật gốc, nếu có tranh chấp phải đưa ra tòa án. Còn khi đơn phương chấm dứt hợp đồng thì rõ ràng công ty bảo hiểm sẽ đưa ra các chi phí quản lý, chi phí khác để khấu trừ. Mức khấu trừ tiền bảo hiểm như thế nào là hợp lý thì cơ quan soạn thảo sẽ tính toán để làm rõ hơn. Quan điểm được Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ là bảo vệ người tham gia bảo hiểm, nhưng cũng phải bảo vệ doanh nghiệp bảo hiểm, phải đảm bảo tính công bằng khách quan trong xây dựng luật.