Không thể nhìn một chiều
Tận dụng tối đa các cơ hội hỗ trợ doanh nghiệp | |
Quyết liệt hỗ trợ, nhưng phải đảm bảo an toàn |
Tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 4/2020 Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao NHNN và ngành Ngân hàng đã có những xử lý cụ thể, thống nhất và khắc phục hậu quả nhanh chóng bằng nhiều biện pháp mạnh mẽ để hỗ trợ hiệu quả cho người dân và DN gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Đặc biệt Thông tư 01/2020/TT-NHNN của NHNN được ban hành đã giúp các TCTD mạnh dạn triển khai việc gia hạn các khoản nợ gốc và lãi đến hạn, miễn giảm lãi, phí và tiếp tục cho vay mới với những dự án, DN cần vốn để duy trì và phục hồi trong thời điểm cao trào chống dịch. Kết quả bước đầu sau hai tháng triển khai quyết liệt, đến thời điểm này các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho trên 215 nghìn khách hàng với dư nợ 130 nghìn tỷ đồng, miễn, giảm, hạ lãi suất cho 260 nghìn khách hàng với dư nợ trên 1 triệu tỷ đồng, cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ 23/1 đến nay đạt 630 nghìn tỷ đồng cho 182 nghìn khách hàng, lãi suất thấp hơn phổ biến từ 0,5 - 2,5% so với trước dịch. Riêng Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đã thực hiện gia hạn nợ cho gần 103 nghìn khách hàng với dư nợ trên 2.800 tỷ đồng, cho vay mới đối với gần 517 nghìn khách hàng với dư nợ gần 19 nghìn tỷ đồng.
Ngân hàng đã nỗ lực sẻ chia khi hy sinh lợi nhuận để hỗ trợ DN |
Tuy vậy, thị trường cũng có ghi nhận một số ý kiến của DN vẫn “kêu” khó tiếp cận với vốn ngân hàng. Liên quan tới vấn đề này, TS. Châu Đình Linh – Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cho rằng, cần một cái nhìn tổng thể, bởi ngân hàng cũng là đơn vị kinh doanh. “Chính sách nào cũng phải có thời gian thẩm thấu, phải có độ trễ, bản thân ngân hàng cũng phải lưu ý tới các chỉ tiêu kinh doanh bởi NHTM cho vay ra không chỉ phụ thuộc vốn huy động vào mà còn phụ thuộc vào chi phí hoạt động, nguồn vốn, phần bù rủi ro của đối tượng đi vay, trích lập dự phòng...”, ông Linh chia sẻ.
Đồng quan điểm, một chuyên gia tài chính - ngân hàng nhận thấy nên có sự công bằng, toàn diện từ hai phía khi đánh giá về việc tiếp cận vốn của DN. Trước hết phải khẳng định lại rằng việc triển khai các gói tín dụng hỗ trợ từ phía ngân hàng không chỉ là sự chia sẻ lợi nhuận, mà còn là thách thức đối với các nhà băng khi DN bị tác động từ Covid-19 sẽ dẫn tới việc không có khả năng trả nợ đúng hạn, từ đó gia tăng tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu. Ngân hàng đã chấp nhận giảm lợi nhuận để hỗ trợ DN, họ phải hỗ trợ đúng đối tượng. Không thể nhắm mắt cho vay được vì hậu quả và rủi ro để lại sau này không ngân hàng nào gánh được cả. Chưa kể, ngân hàng huy động tiền gửi của người dân, nên cho vay cũng phải thận trọng để bảo toàn vốn”, vị này cho biết. Chính vì thế nên đặt ra áp lực rất lớn cho các NHTM trong thẩm định khách hàng, phải có sự thận trọng nhất định để có thể đảm bảo đạt được mục tiêu kép: vừa hỗ trợ cho DN nhưng vẫn phải hạn chế thấp nhất các rủi ro có thể phát sinh.
TS. Linh cũng cho hay phải thẳng thắn nhìn nhận, hỗ trợ từ phía hệ thống ngân hàng chỉ là một phần, yếu tố cốt lõi xuất phát từ chính nội tại của DN: Kinh doanh có hợp đồng đầu ra hay không? Có tiết giảm được chi phí không? Có thị trường không? Vấn đề tài chính, năng lực cạnh tranh ra sao? Đặt trong bài toán tổng thể, cho dù hỗ trợ tiếp thì liệu DN có phục hồi được hay không khi mà về bản chất đã dưới chuẩn rồi.
Tính đến cuối tháng 4, tín dụng chỉ tăng 1,42%, trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng 4,46%. Nên có thể thấy, vấn đề không phải nằm ở lãi suất có thể giảm thêm hay không, mà là sức hấp thụ vốn của nền kinh tế. Báo cáo tài chính hợp nhất quý I của một số ngân hàng cho thấy tín dụng không thật sự khả quan, như ở Vietcombank chỉ tăng trưởng 2,7% (trong khi cùng kỳ năm ngoái tăng 6,5%). Còn tại VietinBank và BIDV, dư nợ cho vay khách hàng giảm 1,25% và 1% so với cuối năm 2019.
Theo các chuyên gia, ngân hàng và DN lâu nay vốn là quan hệ cộng sinh, nên trong khó khăn chung của cả nền kinh tế, ngân hàng với trách nhiệm của mình đang rất nỗ lực để hỗ trợ cho DN và người dân. Do đó, ở chiều ngược lại cũng rất mong mỏi nhận được sự chia sẻ từ phía DN.
Ông Trương Gia Bình - Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam cũng cho rằng, lãnh đạo DN cũng cần thay đổi. Kế hoạch sản xuất kinh doanh phải tập trung vào thế mạnh của DN, tìm các cách thức chuyển đổi sáng tạo để nắm bắt “cơ” trong “nguy”. Quan trọng là DN cần tận dụng cơ hội tái cấu trúc và sản xuất kinh doanh, tài chính, tham gia chuỗi liên kết, ứng dụng công nghệ và minh bạch dòng tiền, tạo cơ sở để xem xét thay thế các hình thức thế chấp tài sản để vay vốn.