Khủng hoảng do Covid-19 ở Mỹ Latinh và Caribe

Hãng tin CNN dẫn dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) rằng nền kinh tế khu vực Mỹ Latinh và Caribe sẽ co cụm nhanh so với bất kỳ nơi nào trên thế giới, với mức giảm tới gần 10% trong năm 2020. Theo IMF, tốc độ lây lan nhanh của đại dịch cho thấy các biện pháp giãn cách xã hội cần được duy trì lâu hơn, làm trầm trọng thêm hoạt động kinh tế trong nửa cuối của năm.

Dịch bệnh khiến khu vực Mỹ Latinh và Caribe thụt lùi một thập niên

Trong khi đó, tại báo cáo của Ủy ban Kinh tế Mỹ Latinh và Caribe thuộc Liên hợp quốc (ECLAC) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố ngày 30/7, tỷ lệ nghèo đói tại khu vực trên năm nay sẽ tăng 7%, tương đương với 45 triệu người, so với năm ngoái. Số người thất nghiệp dự kiến tăng lên 44 triệu người, cao hơn 18 triệu người so với năm 2019. Theo đó, kinh tế khu vực có thể giảm 9,1% trong năm 2020 và khoảng 2,7 triệu doanh nghiệp trong khu vực dự kiến đóng cửa.

Theo CNN, khu vực này vốn đã suy yếu sau nhiều năm trì trệ trước khi Covid-19 xuất hiện. Tăng trưởng ở Mỹ Latinh và vùng Caribe từ năm 2014 đến 2019 trung bình chỉ 0,4%/năm, thấp nhất kể từ những năm 1950. Do đó, đại dịch có nguy cơ lấy đi một thập kỷ phát triển của khu vực nếu thu nhập bình quân đầu người giảm xuống những mức thấp chưa từng thấy kể từ năm 2010.

Hiện nay, chỉ một vài quốc gia ở Mỹ Latinh có cơ chế để trợ giúp trong thời kỳ khủng hoảng, chẳng hạn như bảo hiểm thất nghiệp. Vì vậy, các chính phủ đang đối mặt với một lựa chọn nan giải, giữa một bên là phong tỏa nghiêm ngặt để cứu mạng người và phải chấp nhận sụt giảm kinh tế ngắn hạn, với một bên là cố gắng duy trì nền kinh tế mở nhưng hứng chịu rủi ro lây nhiễm dịch bệnh cao hơn.

Tuy nhiên, việc tiếp tục đóng cửa các nền kinh tế sẽ ảnh hưởng mạnh đến việc làm và thu nhập. Ủy ban Kinh tế của Liên hợp quốc về Mỹ Latinh và Caribe ước tính có thêm gần 30 triệu người nữa rơi vào đói nghèo, mà theo định nghĩa là có mức thu nhập dưới 5,5 USD/ngày trong năm nay. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng con số này có thể lên tới 50 triệu người.

Hàng triệu người trong số họ sẽ phải vật lộn để tránh nạn thiếu đói, vì mùa màng có thể không được thu hoạch hoặc chi phí nhập khẩu đắt hơn do tiền tệ mất giá. Nghèo đói còn có tác động lâu dài lên trẻ nhỏ. Thiếu thốn thực phẩm và kém dinh dưỡng sẽ kìm hãm phát triển cơ thể, những đứa trẻ con nhà nghèo nhất còn có nguy cơ không được đến trường và cũng chẳng có cơ hội học tập trực tuyến.

Cán cân đối ngoại cũng gặp các áp lực nghiêm trọng do tác động từ khủng hoảng. Trước hết đó là rủi ro đến từ sự rút lui của các dòng vốn bên ngoài. Tiền đang nhanh chóng chảy ra khỏi khu vực khi các nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu và trái phiếu. Cùng lúc đó, lượng kiều hối từ ngoại quốc, nguồn nương tựa chủ chốt của người nghèo ở Mexico, Caribe và Trung Mỹ, được dự đoán sẽ giảm mạnh với mức giảm theo IDB ước tính ở mức khoảng 30% trong năm 2020. Ngoài ra, hoạt động xuất nhập khẩu của khu vực giảm rất nhanh do cơ cấu kinh tế các quốc gia trong khu vực phụ thuộc vào xuất khẩu hàng hóa, từ đậu nành đến dầu lửa và đồng. Khi mức cầu trên toàn thế giới giảm thì doanh thu xuất khẩu cũng giảm theo.

Nhìn chung, cuộc khủng hoảng Covid-19 đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ Latinh nghiêm trọng hơn so với các nền kinh tế đã phát triển. Nếu không có vắc-xin trong tương lai gần, hầu hết các nền kinh tế trong khu vực sẽ phải đối mặt với vòng xoáy khủng khiếp của đồng nội tệ mất giá và nợ nần gia tăng.

Để đối phó với tình trạng trên, Giám đốc Tổ chức Y tế liên Mỹ (PAHO) Carissa Etienne nhấn mạnh cho rằng các nước không nên nối lại hoạt động kinh tế nếu chưa kiểm soát được dịch bệnh Covid-19. Giám đốc PAHO đề xuất các chính phủ cần đồng thời triển khai các giải pháp nhằm giải quyết những thách thức đối với ngành y tế công và kinh tế.

Ngoài ra, các chính phủ tại quốc gia trong khu vực đã chấp nhận thực hiện một loạt các biện pháp để hỗ trợ những người dễ bị tổn thương nhất và cố giữ cho các doanh nghiệp hoạt động. Các tổ chức quốc tế cũng đang nỗ lực góp sức hỗ trợ các quốc gia gặp khó khăn thông qua việc cung cấp các khoản vay ưu đãi. Theo đó, IDB đã cung cấp khoản vay trị giá 130 triệu USD để giúp đỡ 12.000 doanh nghiệp nhỏ ở Bolivia sống sót; IMF đã cung cấp khoảng 5,5 tỷ USD cho khu vực, với các hạn mức tín dụng linh hoạt cho Chile, Peru và Colombia.