Khủng hoảng nợ tại Evergrande có tác động đến chứng khoán Việt

Rủi ro với Evergrande đã được báo trước

Với khối nợ 305 tỷ USD, trong đó nhiều khoản đang trong giới hạn 30 ngày trả lãi lên đến cả trăm triệu USD, khả năng Evergrande vỡ nợ đang lan truyền rủi ro đến ngành bất động sản và ngân hàng của Trung Quốc.

Các thị trường đang nhìn vào trường hợp này để “cân đo” xem liệu nó có phải một vụ vợ nợ tương tự như ngân hàng Lehman Brothers của Mỹ năm 2008, mà khi đó đã dẫn tới khủng hoảng nợ trong hệ thống tài chính nhiều nước.

Tuy nhiên, nói trên TalkShow Phố Tài chính mới đây, nhiều chuyên gia cho rằng hai vụ việc nói trên hoàn toàn khác nhau, với điểm nổi bật là rủi ro tại Evergrande đã được cảnh báo từ lâu, trong khi Lehman Brothers lại gây bất ngờ lớn nên lan truyền hiệu ứng nhanh; đồng thời động thái của các chính phủ trong từng vụ việc cũng khác.

“Với Evergrande, đó không phải là một vụ đổ vỡ gây bất ngờ sau một đêm như Lehman Brothers... Trong vụ việc Lehman Brothers, ngay bản thân những người trong cuộc, gồm cả ngân hàng trung ương, chính phủ, các ngân hàng khác có cùng sản phẩm tài chính tương tự, hoàn toàn bị bất ngờ”, ông Lê Chí Phúc, Tổng giám đốc SGI Capital, nói.

“Nếu nhà đầu tư nghiên cứu kỹ sẽ thấy bản thân cổ phiếu Evergrande đã giảm từ đỉnh cách đây khoảng 14 tháng, từ giữa năm ngoái, giảm đều cho đến gần đây là mất hơn 90% giá, cho thấy câu chuyện đã xảy ra và kéo dài”, ông Phúc lưu ý thêm.

Có nguyên nhân cho sự đổ vợ của Evergrande. Hơn một năm trước, chính phủ Trung Quốc bắt đầu đưa ra một số chính sách nhằm hạ nhiệt thị trường bất động sản, thông qua kiểm soát tăng trưởng tín dụng vào ngành này. Theo đó, các công ty có tỉ lệ đòn bẩy tài chính cao quá mức quy định thì sẽ không được vay thêm mà phải bằng mọi cách hạ tỷ lệ này xuống.

Evergrande đã nhận được cái cảnh báo đó từ năm 2019, nhưng họ đã không thành công trong việc hạ tỉ lệ đòn bẩy tài chính xuống theo như quy định của chính phủ Trung Quốc. Thậm chí, tập đoàn này còn đầu tư thêm rất nhiều lĩnh vực mới như đầu tư vào xe điện gần 5 tỷ USD và gánh khoản lỗ và 740 triệu USD trong năm qua, các lĩnh vực khác gần trăm triệu USD…

“Đó là sai lầm của Evergrande mà bản thân thị trường đã được nhìn thấy và cảnh báo từ trước”, ông Phúc cho biết.

Một minh chứng cho quan điểm trên của ông Phúc là diễn biến của thị trường chứng khoán Trung Quốc không quá xáo trộn như sau vụ đổ vỡ của Lehman Brothers đã dẫn đến hàng loạt cổ phiếu giảm sàn trên toàn cầu, gây bất ngờ cho cả các ngân hàng trung ương, các chính phủ, doanh nghiệp, nhà đầu tư.

“Khi một chính phủ đã ra một chính sách như vậy, họ đã có những quyết sách và dự liệu được doanh nghiệp nào sẽ không thực hiện được và có khả năng sẽ phá sản. Cái cách mà họ đưa ra những điều luật đó mang tính thanh lọc thị trường, sẽ dẫn tới những doanh nghiệp sẽ phải rời bỏ cuộc chơi hay thậm chí là thu nhỏ lại, có những doanh nghiệp lành mạnh hơn sẽ tiếp tục phát triển. Chính phủ Trung Quốc biết điều đó và sẽ có những quyết sách phù hợp”, ông Phúc nói thêm.

Trên thực tế, Trung Quốc đã bơm liên tiếp hàng chục tỷ USD vào hệ thống tài chính nước này trong những tuần gần đây.

Đừng lo quá xa

Theo ông Mã Thanh Danh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn KIDO, tác động chính thức từ cuộc khủng hoảng nợ Evergrande là khiến thị trường chứng khoán Mỹ và châu Á giảm trong một số phiên gần đây, đặc biệt là các ngày 20 và 21/9. Điều này đã tạo hiệu ứng khiến cho các nhà đầu tư Việt Nam lo ngại và đặt vấn đề về một vụ “Lehman Brothers phiên bản Trung Quốc”.

“Để so sánh với vụ Lehman Brothers cách đây hơn mười năm, chúng ta cần nhìn dưới nhiều góc độ khác nhau. Nhưng cá nhân tôi cho rằng so sánh như vậy là lo quá xa”, ông Lê Chí Phúc, Tổng giám đốc SGI Capital nói.

Theo ông Phúc đánh giá, hiệu ứng tác động từ vụ việc này là không lớn, chỉ mang tính cục bộ doanh nghiệp, hoặc ở một mức độ nào đó sẽ có ảnh hưởng tới những doanh nghiệp tương tự như vậy ở thị trường bất động sản Trung Quốc hơn là ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế hay thị trường chứng khoán Trung Quốc.

Một dẫn chứng là tại thị trường chứng khoán Trung Quốc, chỉ số Shanghai Composite trong tuần vừa qua chỉ giảm hơn 2% nhưng trong tháng 9 đã tăng 6% và từ đầu năm tăng hơn 10%. Điều này đặt trong bối cảnh cổ phiếu Evergrande giảm hơn 90% trong hơn một năm. Điều đó nói lên rằng Evergrande và sàn chứng khoán Trung Quốc là những câu chuyện riêng.

“Có lẽ nhà đầu tư Việt Nam đã lo lắng hơi quá xa là nó sẽ lan qua các ngành nghề lớn cũng như chứng khoán của Việt Nam”, ông Phúc nói và nhấn mạnh rằng “điều đó mang tính hiệu ứng tâm lý nhiều hơn là thực chất”.

Cùng quan điểm, ông Danh từ KIDO cho rằng đến cuối cùng, dòng vốn sẽ quyết định thị trường chứng khoán lên hay xuống.

Đơn của như với lo ngại dòng vốn ngoại vì vụ Evergrande mà có thể rút khỏi thị trường tài chính Việt Nam và gây ra hiệu ứng lan truyền, ông Danh lưu ý rằng từ đầu năm đến nay, khối ngoại đã bán ròng nhưng nhà đầu tư trong nước vẫn hấp thụ hết. Điều đó cho thấy tâm lý nhà đầu tư trong nước vẫn khá vững.

Liên quan đến lo ngại FDI rút khỏi Việt Nam, ông Danh lưu ý khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đang duy trì tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam và các doanh nghiệp FDI đang chờ dịch Covid-19 được khống chế để đẩy mạnh sản xuất trở lại.

“Tôi nghĩ vấn đề chúng ta có khống chế được dịch bệnh hay không là quan trọng hơn vấn đề của Evergrande ở thị trường Trung Quốc”, ông Danh nói.

Diễn biến VN-Index trong vòng một năm nay

Riêng với các doanh nghiệp trong nước, rủi ro là có và nó có thể tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh, đến nền kinh tế và thị trường tài chính.

Dịch Covid-19 là sự việc trăm năm mới xảy ra, càn quét tất cả các nền kinh tế trên thế giới không loại trừ quốc gia nào, kể cả Việt Nam. Điều này để lại những hậu quả trong sức khỏe tài chính của rất nhiều doanh nghiệp ngoài sàn cũng như là trên sàn niêm yết.

“Cá nhân tôi đánh giá hệ lụy của nó sẽ tiếp tục bộc lộ kể cả khi chúng ta bắt đầu phục hồi kinh tế, sau khi đã đạt mục tiêu tiêm chủng và bắt đầu mở cửa dần”, ông Phúc nói.

Quá trình ác động đến từng doanh nghiệp là khác nhau. Trong đó, có nhiều doanh nghiệp đã dùng đến hết cả những khoản dự phòng, tài chính lâm vào khó khăn, quá trình phục hồi không hề đơn giản, thậm chí sẽ còn có các doanh nghiệp tiếp tục bị đào thải, tiếp tục bị co hẹp. Nhưng cũng có những doanh nghiệp quản trị tốt, có sức mạnh chống đỡ tốt thì họ sẽ tận dụng được cơ hội đấy để vượt lên.

Điều cần nhất trong bối cảnh còn nhiều bất định này là doanh nghiệp cần chuẩn bị các kịch bản đối phó, ngay cả kịch bản có tình huống giống Evergrande.

“Chúng tôi chuẩn bị tới 7 kịch bản, đặc biệt lưu ý những biến động từ “ba tại chỗ”, độ mở của miền Nam sau dịch bệnh đòi hỏi như thế nào, đặc biệt là rủi do về tài chính hiện nay đang là hàng đầu… để xây dựng một kế hoạch kinh doanh theo từng bước, từng giai đoạn và xác định những rủi ro trước mắt, có kế hoạch hành động”, ông Danh chia sẻ thêm.

Đầu tư chứng khoán cần lưu ý gì

Kết thúc quý III, GDP của Việt Nam giảm 6,17% - mức giảm lớn nhất trong lịch sử dữ liệu của Tổng cục Thống kê. Nhưng vì đã thấp đến mức lịch sử như vậy, ông Phúc từ SGI Capital tin rằng từ đây nền kinh tế sẽ dần hồi phục.

“Phía trước, năm 2022 chắc chắn sẽ là một giai đoạn tốt đẹp hơn quý III và quý IV năm nay về mặt triển vọng phát triển kinh tế”, ông Phúc nói.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán cần hai động lực chính để tăng trưởng: (1) tăng trưởng nội tại của nền kinh tế và doanh thu lợi nhuận từng doanh nghiệp; (2) nền lãi suất thấp phù hợp. “Cả hai điều đó đều đang có ở trong giai đoạn này”, ông Phúc nói thêm.

Với nhà đầu tư chứng khoán, vị này khuyên nên chọn lọc những doanh nghiệp tốt hơn Index, chứ không phải là dự đoán liệu Index có đi xuống không hay ngày mai, tuần sau, tháng sau… sẽ như thế nào. “Tôi nghĩ rằng những nỗ lực ấy sẽ không hiệu quả”, ông nói.

Để lựa chọn doanh nghiệp, việc cần làm là “bám” vào những yếu tố cốt lõi nhất. Bởi vì, doanh nghiệp nào mạnh mẽ, phục hồi tốt, có triển vọng tăng trưởng vượt trội thì giá cổ phiếu đi theo sự thay đổi nội tại đó của doanh nghiệp.

“Nhà đầu tư cũng luôn phải xác định rất rõ là mình mua cái gì, mình tham gia vào cuộc chơi nào”, ông Phúc nói, đề cập đến việc trên thị trường gần đây có chuyện dòng tiền đổ vào những doanh nghiệp lỗ nhiều năm và đẩy giá cổ phiếu lên cao nhất lịch sử.

“Những làn sóng như vậy diễn ra rất nhanh nhưng không phải là xu hướng bền vững”, ông Phúc cảnh báo.

Đồng quan điểm, ông Danh của KIDO lưu ý rằng nếu nhà đầu tư chỉ dựa theo mua bán hàng ngày, theo những doanh nghiệp tăng nóng, “đu trend” thì sẽ không biết lúc nào giá sụt xuống để thoát ra.

Ông Danh khuyên nhà đầu tư cá nhân cần tập xây dựng danh mục, xác định mức độ rủi ro có thể chấp nhận được, từ đó mới lựa chọn doanh nghiệp. Đầu tiên là chu kỳ ngành có thể phát triển trong thời kỳ Covid-19, ví dụ như có ngành vẫn phát triển rất là tốt như thép…

“Đừng bao giờ chỉ dồn tiền mua một loại cổ phiếu mà nên rải ít nhất là ba cổ phiếu. Và sau đó chúng ta phải đặt ra mức rủi do mà mình chấp nhận được”, ông Danh chia sẻ.

“Bất kỳ yếu tố nào biến động bên ngoài, sự kiện gì… cũng chỉ là cái cớ thôi”, ông Danh nói. “Nếu danh mục của bạn tuân thủ từ bước đầu tiên, chọn đúng ngành, đúng công ty thì đã giảm thiểu rủi ro cho bạn gần 80% rồi. Hãy tuân thủ phương pháp và duy trì nó và đừng theo tâm lý đám đông”.