Lãi suất trung hòa: Bài toán khó của ECB
Lãi suất đồng euro sẽ tăng vào tháng tới
Tại cuộc họp chính sách tháng 6 vừa diễn ra mới đây, ECB cho biết sẽ kết thúc chương trình nới lỏng định lượng vào đầu tháng tới và sẽ tăng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản vào ngày 21/7, sau đó sẽ tiếp tục tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách diễn ra ngày 8/9. Chưa dừng lại ở đó, ECB để ngỏ khả năng sẽ tiếp tục tăng lãi suất mạnh hơn trong thời gian tới nếu như triển vọng lạm phát không được cải thiện.
“Chúng tôi sẽ đảm bảo rằng lạm phát quay trở lại mục tiêu 2% của chúng tôi trong trung hạn”, Chủ tịch ECB Christine Lagarde phát biểu tại buổi họp báo sau khi kết thúc cuộc họp chính sách tháng 6. “Đó không chỉ là một bước, mà là một hành trình”, bà nói với hàm ý về những động thái chính sách mà cơ quan này sẽ thực hiện trong thời gian tới.
Hiện các quan chức ECB vẫn bất đồng về mức lãi suất trung hòa |
Với việc lạm phát tại khu vực đồng tiền chung (Eurozone) đang ở mức cao kỷ lục 8,1% và vẫn có xu hướng tăng lên, ECB lo ngại rằng tốc độ tăng giá đang mở rộng và có thể biến thành một vòng xoáy giá tiền lương khó phá vỡ, báo trước một kỷ nguyên mới của giá cả cao hơn.
Trên thực tế ECB đã một lần nữa nâng dự báo lạm phát năm nay lên 6,8%, cao hơn nhiều so với mức dự báo trước đó là 5,1%; sau đó sẽ giảm tốc xuống mức 3,5% vào năm 2023 và 2,1% vào năm 2024. Chủ tịch Lagarde nói rằng đó là mức quá cao và các dự báo tương tự trong ba tháng kể từ bây giờ sẽ yêu cầu tăng lãi suất nhanh hơn. “Nếu lạm phát ở mức 2,1% vào năm 2024 hoặc xa hơn, thì liệu mức độ điều chỉnh (lãi suất) có cao hơn? Câu trả lời là có”, bà nói.
Hiện nhiều chuyên gia dự báo sau lần tăng lãi suất 25 điểm vào tháng 5, động thái tăng lãi suất tiếp theo có thể là 50 điểm vào tháng 9, bởi chỉ có như vậy mới đưa lãi suất hiện đang ở mức âm 0,5% trở lại mức dương. “Do dự báo của chúng tôi cho thấy lạm phát lõi của khu vực đồng euro sẽ tiếp tục gia tăng trong vài tháng tới, chúng tôi dự đoán ECB sẽ tăng lãi suất ở mức 25 điểm cơ bản vào tháng 7 và ở mức 50 điểm cơ bản vào tháng 9”, Chiến lược gia Frederik Ducrozet của Pictet cho biết.
Lãi suất trung hòa là bao nhiêu?
Có thể thấy việc thoát khỏi chính sách kích thích và tăng lãi suất chắc chắn sẽ là bước đi của ECB trong những tháng tới. Thế nhưng điều khiến không chỉ các chuyên gia kinh tế, mà ngay cả các nhà hoạch định chính sách của ECB vẫn đang tranh cãi về mức lãi suất trung hòa, hay lộ trình tăng lãi suất sau đó.
Cũng giống như các NHTW khác, trọng tâm của ECB hiện đang hướng tới lãi suất trung hòa: đủ cao để chế ngự lạm phát, nhưng không quá cao để kìm hãm tăng trưởng. Thế nhưng bài toán khó đối với ECB cũng như các NHTW khác đó chính là việc xác định chính xác mức lãi suất này.
Ví dụ, nhiều nhà kinh tế không đồng ý với ước tính của Fed về mức lãi suất dài hạn 2,4% của Mỹ. Trong khi nhiệm vụ của ECB thậm chí còn khó khăn hơn rất nhiều khi mà khu vực đồng tiền chung bao gồm tới 19 nền kinh tế rất khác nhau.
Cũng không có gì là ngạc nhiên khi các ước tính về mức lãi suất trung hòa của các nhà hoạch định chính sách của ECB có sự khác biệt lớn. Theo đó một số quan chức của ECB, bao gồm Thống đốc NHTW Pháp Francois Villeroy de Galhau ước tính lãi suất trung hòa ở mức từ 1% đến 2%. Trong khi Thống đốc NHTW Slovakia Peter Kazimir ước tính rằng con số này gần 2%; còn Thống đốc NHTW Tây Ban Nha Pablo Hernandez de Cos cho rằng nó vào khoảng hoặc trên 1% một chút.
Điều đó cho thấy rất khó để xác định một mức lãi suất trung hòa - một mẫu số chung - cho toàn cả khu vực. Bởi vậy Thống đốc NHTW Italia Fabio Panetta của ECB cảnh báo, không nên dựa vào lãi suất trung hòa rất khó xác định để định hướng chính sách.
Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, trong một thế giới đang chịu một cú sốc lớn về nguồn cung, cần một cách tiếp cận khác khi mà mức trung hòa là rất khó xác định và ngay cả khi lãi suất đạt tới mức trung hòa cũng chưa chắc đã xử lý được vấn đề lạm phát.
Mặc dù lạm phát là nhiệm vụ chính của ECB, nhưng việc đạt được lãi suất trung hòa sẽ không làm nối lại được chuỗi cung ứng hoặc cắt giảm chi phí năng lượng, mà còn có thể làm xấu đi triển vọng kinh tế mong manh, Louis Harreau - nhà kinh tế của Credit Agricole cho biết. “Không chỉ các quốc gia có mức lãi suất trung hòa khác nhau, mà trên hết, việc truyền tải chính sách tiền tệ không giống nhau đối với tất cả các quốc gia”, Harreau nói.
Hiện thị trường đang định giá ECB sẽ tăng lãi suất thêm 240 điểm cơ bản lên mức gần 2% vào cuối năm 2023, trong đó mức tăng của năm nay là khoảng 144 điểm cơ bản.