Lập Kế hoạch phát triển: Nhìn xa hơn 2013

Nội lực đang yếu dần

Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2013 đã được khởi thảo với các chỉ tiêu chủ yếu không cao hơn nhiều so với mức ước thực hiện của năm 2012. Nhưng quanh những chỉ tiêu này, không ít ý kiến vẫn cho rằng: “Chưa có cơ sở vững chắc” bởi “nội lực đang yếu dần”.

“Chắc chắn sẽ chỉ có một kịch bản kinh tế bi quan cho những năm sắp tới. Nhiều người cứ đoán mò, 2012 hay năm 2013 kinh tế sẽ sáng sủa hơn nhưng cách nghĩ này thiếu cơ sở”, TS. Trần Đình Thiên – Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam có ý kiến.

Sản xuất dự báo sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn trong năm 2013. (Ảnh: Hoàng Giáp)

Ông Thiên chỉ ra rằng, tăng trưởng GDP Việt Nam dựa trên đầu tư công, vốn đầu tư nước ngoài và tín dụng. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu không thuận lợi và nguồn lực giới hạn của Việt Nam như hiện nay thì không thể mong đợi kinh tế khởi sắc, càng không thể mơ về gói kích thích kinh tế giúp sản xuất, kinh tế sớm phục hồi. Ông cũng dự báo nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam thời điểm này chỉ để thăm dò hơn là đổ tiền vào đầu tư.

”Nội lực đang đuối dần”, TS.Lê Đình Ân cùng nhóm chuyên gia tham vấn của Thủ tướng nhìn nhận. Tốc độ tăng trưởng GDP quý sau cao hơn quý trước song mức tăng yếu, nội lực cho tăng trưởng đang “đuối” dần. Vốn đầu tư khu vực Nhà nước ước tăng 10,4% so cùng kỳ năm trước, song tác dụng thúc đẩy sức cầu của nền kinh tế dường như không đáng kể. Vốn tín dụng ngân hàng không đẩy ra được nhiều như kế hoạch bởi DN quá yếu không đủ sức hấp thụ. FDI 9 tháng tỏ ra “hụt hơi” so cùng kỳ năm trước. Thương mại trong nước tuy có tăng song chưa đáp ứng theo kỳ vọng.

Điều đáng lưu ý là ”Sự không mới của tình hình với xu hướng này đã kéo dài 5 năm, nhưng cách thức điều hành không đổi”, theo Nghiên cứu của Viện Kinh tế Việt Nam.

Nền kinh tế đã lâm vào “tình thế đặc biệt”

TS.Trần Đình Thiên, TS.Lê Đình Ân, TS.Bùi Huy Thọ (Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia) cùng chung một nhìn nhận cho năm 2013 là ”Khó có cơ sở để tăng trưởng cao và nguy cơ lạm phát cao hơn 2012”. Vì thế: không cần, và không nên đặt mục tiêu tăng trưởng cao; cần tiếp tục ưu tiên dồn sức cho nhiệm vụ ổn định vĩ mô; dành nhiều nguồn lực cho các đột phá tái cơ cấu, không thể chỉ dành cho tăng trưởng như các năm trước. TS.Thiên cho rằng: ”Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2013 có thể và chỉ nên đặt ở mức 3-4% và cũng chỉ được coi là mục tiêu định hướng”.

TS. Thiên nhấn mạnh nền kinh tế đang trong tình thế đặc biệt nên cần liệu thuốc đặc trị không thể dựa mãi vào mấy bài thuốc đã dùng quen nhưng ít tác dụng. Theo ông, Nếu vẫn tập trung chú ý thành tích ngắn hạn, lo tìm kiếm các giải pháp “ăn ngay”, “quan tâm sâu sắc” đến sự lên xuống từng % của các chỉ tiêu vĩ mô – mà không dành sự quan tâm ưu tiên cho những quyết sách lớn, những giải pháp chiến lược – thì trong điều kiện kinh tế thế giới còn u ám, khó có thể tạo sự xoay chuyển thực sự để thoát khỏi nguy cơ vòng xoáy, thậm chí khủng hoảng mà nền kinh tế có thể lâm vào.

Cũng trong phiên họp thường kỳ Ủy ban Thường vụ Quốc hội mấy ngày qua, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2013 đã được đưa ra bàn thảo. Nhiều ý kiến cho rằng, cần bắt đầu từ thay đổi tư duy làm quy hoạch, kế hoạch, phân bổ nguồn lực.

Một số ý kiến khác cho rằng tăng trưởng kinh tế chỉ phấn đấu ở khoảng 4%-5%, có ý kiến đề nghị khoảng 4%-4,5%, cũng có ý kiến đề nghị khoảng 6%. Về chỉ tiêu tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng, một số ý kiến đề nghị cần ưu tiên kiểm soát tăng dưới 5%, dưới 6%; cũng có ý kiến cho rằng chỉ số giá tiêu dùng không thể tăng thấp hơn năm 2012, đề nghị kiểm soát ở mức 1 con số như chỉ tiêu đề ra năm 2012.

TS.Lê Đình Ân thì cho rằng sẽ là sai lầm nếu chỉ chăm chăm vào kế hoạch 2013. Theo ông, kế hoạch 2013 không quan trọng mà cần có một kế hoạch cho 3 năm, năm năm. Ông Thiên đồng tình và bổ sung ”Cần thay đổi tư duy hành động: thoát khỏi tầm nhìn hàng năm, triển khai kế hoạch 3 năm – kế hoạch phục hồi sau khủng hoảng”.

Tri Nhân