Liệu EU có thành lập được quỹ cứu trợ 500 tỷ euro?
Ý tưởng là giao nhiệm vụ cho Ủy ban châu Âu (EC) - cơ quan điều hành của Liên minh châu Âu (EU) - huy động 500 tỷ euro (545 tỷ USD) tại các thị trường công. Số tiền này sẽ được sử dụng để tài trợ cho các lĩnh vực và khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch coronavirus.
Việc phân bổ quỹ này sẽ được thực hiện thông qua ngân sách châu Âu - một gói chung được đóng góp từ tất cả 27 quốc gia thành viên và tài trợ cho các dự án trên toàn khu vực. “Kế hoạch này đã đạt được một bước tiến lịch sử khi mà Đức không còn phản đối việc sử dụng nợ chung để tài trợ cho các quốc gia thành viên khác của EU”, các nhà phân tích của Công ty nghiên cứu Eurasia cho biết.
Ảnh minh họa |
“Thủ tướng Đức rất háo hức chỉ ra rằng, 500 tỷ euro sẽ là khoản nợ do Ủy ban phát hành và chi tiêu thông qua ngân sách EU theo cách thông thường. Tuy nhiên bà cũng nhấn mạnh sự khác biệt với ý tưởng về các khoản nợ tương hỗ được thực hiện bởi các chính phủ EU, hay còn gọi là ‘trái phiếu Corona’”, các nhà phân tích của Eurasia cho biết.
Trước cuộc khủng hoảng kinh tế do đại dịch coronavirus gây ra, một số quốc gia châu Âu bao gồm Ý, Tây Ban Nha và Pháp đã thúc đẩy kế hoạch phát hành “trái phiếu corona” - một công cụ tài chính kết hợp các khoản nợ quốc gia khác nhau và sẽ được bán dưới dạng một trái phiếu trên thị trường công.
Tuy nhiên kế hoạch này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Hà Lan, Áo và Đức. Những nước này cho rằng, việc liên kết tài chính của họ với các quốc gia có mức nợ công rất cao là quá rủi ro cho người nộp thuế của họ, chưa kể Kế hoạch này cũng vi phạm các hiệp ước châu Âu.
Những lý lẽ này đã được đưa ra trước đó, đặc biệt là sau cuộc khủng hoảng nợ có chủ quyền của khu vực vào năm 2011. Thời điểm đó, một số quốc gia trong khu vực có nguy cơ phá sản, thế nhưng các quốc gia châu Âu khác lại không muốn chịu quá nhiều rủi ro để giúp đỡ họ.
Đại dịch coronavirus đã gây chia rẽ về chính trị ở châu Âu khi mà các quốc gia miền Nam bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch đã chỉ trích các quốc gia giàu có ở miền Bắc vì đã không làm đủ để giúp đỡ họ. Đơn cử như trường hợp của Ý, chính phủ nước này cho rằng các nước như Đức cần phải làm nhiều hơn nữa. Sự chia rẽ về chính trị này vô hình trung đã hỗ trợ luồng quan điểm chống một EU thống nhất ở các quốc gia miền Nam.
Chính vì vậy, nhiều chuyên gia như Holg Schmieding - Nhà kinh tế trưởng châu Âu tại Berenberg băn khoăn liệu quỹ cứu trợ này có đủ sức xua tan chủ nghĩa hoài nghi châu Âu (euro-sceptic) tại các quốc gia như Ý hay không?
Đó là chưa kể kế hoạch của Pháp và Đức vẫn chưa được các nước châu Âu khác chấp thuận. Thủ tướng Áo Sebastian Kurz nói rằng, gói cứu trợ nên được cung cấp cho những người cần nó dưới dạng các khoản vay chứ không phải là cho không như đề xuất của Pháp và Đức.
Được biết EC dự kiến sẽ trình bày các kế hoạch chi tiết hơn, dựa trên ý tưởng của Pháp và Đức vào tuần tới. “Không rõ EU sẽ thiết kế và đảm bảo trả nợ như thế nào và liệu đề xuất này có thể nhận được sự ủng hộ của 27 quốc gia thành viên của EU hay không”, Ana Andrade - nhà phân tích châu Âu tại Economist Intelligence Unit nói với CNBC hôm 18/5. Bất kỳ quỹ phục hồi mới nào cũng sẽ phải được nhất trí thông qua bởi 27 quốc gia EU cũng như Nghị viện châu Âu.
Liên quan đến việc trả nợ, Andrade giải thích rằng, “trong trường hợp nếu không có nguồn lực mới, chẳng hạn như thuế carbon hay thuế kỹ thuật số châu Âu, các quốc gia thành viên sẽ chịu trách nhiệm về chi phí trả nợ. Điều này có nghĩa là sự cứu trợ tài chính sẽ phải được đo lường dựa trên sự đóng góp của mỗi quốc gia vào quỹ”.