Lo trở thành vùng trũng tiêu thụ hàng hóa

	Hợp tác công tư trước những hạn chế về nhận thức hội nhập
	Cùng Thủ đô vững bước trên con đường phát triển và hội nhập
	Tín dụng tam nông hướng đến hội nhập

Hàng loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được thực thi, cùng nhiều hiệp định khác đang được gấp rút đàm phán, thể hiện quyết tâm hội nhập với nền kinh tế toàn cầu của Chính phủ. Tuy nhiên, khả năng tận dụng cơ hội từ việc nới lỏng rào cản thương mại các hiệp định này đem lại còn rất hạn chế, cho thấy sự chuẩn bị chưa thực sự đầy đủ của chúng ta.

Những vấn đề đó đã được đem ra “mổ xẻ” tại một phiên họp của Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế tổ chức hôm 26/8, do Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế chủ trì.

Việt Nam hội nhập nhanh nhưng tận dụng cơ hội còn chậm

Báo cáo tại phiên họp, ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, hiện nay Việt Nam đã hoàn thành đàm phán 12 FTA, 2 hiệp định chưa phê chuẩn và 4 hiệp định đang đàm phán. Một số hiệp định có mức tự do hóa cao như với ASEAN 98%, ASEAN - Trung Quốc 90%, ASEAN - Hàn Quốc 86%, Việt Nam - Chi Lê 98%...

Riêng 2 hiệp định chưa có hiệu lực là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) được đánh giá là hiệp định thế hệ mới, mức cắt giảm thuế quan lên tới gần 100% với TPP, 99% với EVFTA.

Thông tin cụ thể hơn về 2 hiệp định này, ông Khánh cho biết, TPP đang trong quá trình phê chuẩn nhưng tình hình tại Mỹ có những diễn biến phức tạp, khi 2 ứng cử viên dự kiến sẽ lên thay Tổng thống Mỹ Obama trong thời gian tới không hoàn toàn ủng hộ TPP. “Chúng tôi sẽ theo dõi sát diễn biến để có biện pháp ứng phó.

Mặt khác, để đảm bảo tính chủ động trong việc xây dựng pháp luật phù hợp với cam kết trong TPP, chúng tôi đã ban hành danh mục văn bản phải sửa đổi, bổ sung khi TPP có hiệu lực. Thời gian tới, đề nghị Ban chỉ đạo đôn đốc các bộ, ngành thực hiện đúng lộ trình theo danh sách các văn bản đó”, ông Khánh đề nghị.

Khẳng định chủ trương nhất quán của Chính phủ là lấy hội nhập kinh tế quốc tế làm trọng tâm, nhưng Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ, việc chuẩn bị điều kiện hội nhập và thực thi các hiệp định dù đã tích cực nhưng chưa được như mong muốn.

Dẫn số liệu về tình hình xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khối ASEAN từ sau khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đi vào triển khai đầu năm 2016 đến nay, Phó Thủ tướng tỏ ra quan ngại về những cơ hội từ hội nhập đã không được tận dụng. Chỉ đơn cử trong lĩnh vực ô tô. Hiện Thái Lan đang nổi lên soán ngôi đầu từ Hàn Quốc, Trung Quốc về xuất khẩu ô tô sang Việt Nam “AEC là thỏa thuận về một thị trường thống nhất. Chúng ta có rủi ro trở thành vùng trũng tiêu thụ hàng hóa của khu vực”, Phó Thủ tướng cảnh báo.

Mổ xẻ nguyên nhân chưa tận dụng được FTA, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh phân tích: Các thị trường ASEAN hay ASEAN+ không mang lại lợi ích rõ rệt cho Việt Nam vì phần lớn các đối tác thương mại trong khu vực này có cơ cấu kinh tế trùng lặp, cạnh tranh với Việt Nam.

Trong khi đó, khả năng nắm bắt cơ hội của DN chúng ta cũng chưa rõ ràng, tập quán làm ăn của DN xuất khẩu là bán hàng tại cầu cảng và nhập hàng cũng tại cầu cảng, không quan tâm tới việc cắt giảm thuế ở các thị trường nước ngoài, phó mặc cho thương nhân làm trung gian. Bên cạnh đó, việc kinh doanh dựa theo quan hệ nhiều hơn khiến DN vẫn tìm được các hợp đồng trong nước đã không khuyến khích DN đầu tư ra nước ngoài.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú, kiêm Tổng Thư ký Ban chỉ đạo phân tích: nhiều DN cho rằng cơ chế chính sách chưa hỗ trợ gì nhiều cho DN để hội nhập, thực tế không phải như vậy. “Chúng ta tổ chức tuyên truyền cho từng địa phương. DN kêu gào thế thôi nhưng khi tổ chức thì rất ít DN tham dự, mà có đến chủ yếu là nhận quà rồi về. Vấn đề quan trọng là thay đổi nhận thức của DN về vấn đề này.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng đánh giá cao việc đưa đại diện NHNN tham gia Ban chỉ đạo hội nhập quốc tế về kinh tế. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng với hoạt động ngân hàng, vì đây là ngành dịch vụ trong phân ngành dịch vụ.

Bên cạnh đó, với vai trò là cơ quan điều hành chính sách tiền tệ của Quốc gia, NHNN cũng là đơn vị tham mưu và thực hiện các chỉ đạo điều hành của Thủ tướng, Phó Thủ tướng về tất cả các vấn đề liên quan đến FTA. NHNN cho rằng, Ban chỉ đạo này cần thiết phải kiện toàn lại tổ chức và nhân sự một cách phù hợp để tiếp tục duy trì hoạt động thường xuyên, bài bản và hiệu quả hơn.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng đề nghị kiện toàn nhân sự và quy chế làm việc của Ban chỉ đạo, đồng thời xem xét thành lập Ban tư vấn để hỗ trợ cho Ban chỉ đạo hoạt động một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, có kế hoạch báo cáo đánh giá rà soát những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong việc thực thi FTA; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải xây dựng kế hoạch cụ thể trong việc chuẩn bị và triển khai các cam kết hội nhập để hỗ trợ DN, ngành hàng tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức từ các FTA…