Mở rộng giáo dục tài chính để “không ai bị bỏ lại phía sau”

	Giáo dục tài chính trong thời đại công nghệ số
	Truyền thông giáo dục tài chính đáp ứng đúng nhu cầu của người dân
	4 thay đổi đột phá trong hoạt động truyền thông giáo dục tài chính

Giúp người dân tự tin tiếp cận dịch vụ tài chính

Trao đổi tại Hội thảo Quốc gia “Giáo dục tài chính góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện trong thời đại công nghệ số” do Học viện Ngân hàng tổ chức sáng 31/3, TS.Bùi Hữu Toàn - Chủ tịch Hội đồng Học viện Ngân hàng cho biết, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu tiếp cận các dịch vụ tài chính của người dân ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn còn những phân khúc khách hàng chưa tiếp cận được với dịch vụ tài chính do nhiều nguyên nhân khác nhau. Điều này dẫn đến việc người dân phải tiếp cận khu vực tài chính phi chính thức vốn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Vì vậy, việc đẩy mạnh phát triển tài chính toàn diện, đặc biệt là các hoạt động phổ cập dịch vụ tài chính để người dân có thể tiếp cận dễ dàng, thuận lợi có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Cùng quan điểm, ThS. Bùi Thị Hồng Chinh - Học viện Ngân hàng Phân viện Phú Yên phân tích những lợi ích của phổ cập kiến thức tài chính: giúp hạn chế sản phẩm, dịch vụ ngân hàng phi chính thức. Nhờ được truyền thông giáo dục tài chính, người dân sẽ tin tưởng vào các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng, tự tin tiếp cận và hạn chế việc tham gia sử dụng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng phi chính thức chẳng hạn như tín dụng đen. Hơn nữa, mỗi cá nhân cũng sẽ biết quản lý ngân sách tốt hơn, gia tăng nguồn lực tiết kiệm trong dân và thúc đẩy các nguồn vốn đầu tư cho xã hội.

Quang cảnh hội thảo

Việc có kiến thức về tài chính còn bảo vệ người tiêu dùng tránh các rủi ro không đáng có và họ có thể tận dụng hết những tiện ích, giá trị, cách sử dụng các sản phẩm, dịch vụ tài chính - ngân hàng. Thời gian vừa qua, NHNN là đơn vị được Chính phủ giao thực hiện nhiệm vụ điều phối chung Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, truyền thông giáo dục tài chính là một nhiệm vụ quan trọng.

Bà Lê Thị Thúy Sen - Vụ trưởng Vụ Truyền thông NHNN cho biết, NHNN đã tập trung truyền thông vào các vấn đề người dân, doanh nghiệp quan tâm thông qua các hình thức đa dạng, sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng công chúng mục tiêu. Đơn cử như việc NHNN phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất chương trình gameshow “Tiền khéo tiền khôn” và chương trình hoạt hình “Tay hòm chìa khóa”. Đây là các chương trình truyền hình nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khán giả và đạt được nhiều kết quả khả quan.

Cần có chiến lược quốc gia

Tuy nhiên, nghiên cứu của TS. Nguyễn Tường Vân và TS. Vũ Mai Chi - Học viện Ngân hàng cũng cho thấy, tại Việt Nam chưa xây dựng được chiến lược, chính sách riêng về giáo dục tài chính cho người dân, tách khỏi chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện. Đồng thời, các chương trình giáo dục tài chính thường có quy mô nhỏ, tiếp cận ít người và mang tính nhỏ lẻ, tầm ảnh hưởng còn rất hạn chế. Cụ thể, hiện nay các chương trình giáo dục tài chính chủ yếu được thực hiện bởi các ngân hàng và công ty tư vấn tài chính, tập trung vào mục đích thương mại và tiếp thị; đối tượng được nhắm mục tiêu còn nhỏ lẻ và cho một số nhóm dân số. Giáo dục tài chính tại Việt Nam hiện đang lệ thuộc vào sự phối hợp giữa các tổ chức tài chính và các tổ chức phi chính phủ.

Do đó, chuyên gia kinh tế Phạm Xuân Hoè cho rằng, cần xây dựng và triển khai thực hiện Chiến lược quốc gia về giáo dục tài chính. Mục tiêu của đề án này là phổ cập kiến thức tài chính cơ bản đến toàn dân để mọi người dân có thể hiểu và thực thi quyền và nghĩa vụ của mình trong mọi giao dịch về tài chính theo quy định của pháp luật một cách công khai, minh bạch, nâng cao khả năng tự bảo vệ mình trong mọi giao dịch tài chính, nhất là khi thực hiện các giao dịch tài chính qua các kênh mạng. Bên cạnh đó, chương trình giáo dục tài chính quốc gia cần chính thức luật hoá mang tính bắt buộc các cấp, các ngành, chủ doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân cùng thực hiện.

Về đề xuất này, TS. Nguyễn Tường Vân và TS. Vũ Mai Chi cũng cho rằng, chiến lược này nên tập trung vào các đối tượng đó là: Trẻ em và thanh thiếu niên, đây là đối tượng cần quan tâm đặc biệt bởi đối tượng này là tương lai của nền kinh tế, tài chính Việt Nam; đối tượng đã đi làm, nhằm nâng cao hiểu biết, kỹ năng tài chính nhất định như về sử dụng thẻ tín dụng, vay tiêu dùng, đầu tư, tiết kiệm; đối tượng phụ nữ về các kiến thức tài chính cần thiết để nuôi dậy con về tài chính, mở tài khoản, tiết kiệm; đối tượng bà con nông dân, dân vùng sâu vùng xa, đối tượng này đang là đa số, do đó cần có chương trình giáo dục tài chính riêng biệt và chú trọng và tăng hiểu biết, nhận thức về các vấn đề tài chính tiền tệ cơ bản là liên quan đến nông nghiệp, nông thôn, xóa đói giảm nghèo… thông qua các kênh như trường học, kênh truyền thông đa phương tiện, sách báo, tập huấn…

TS. Trần Thị Thắng - Học viện Ngân hàng Phân viện Bắc Ninh bổ sung thêm, Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm giáo dục tài chính của các nước trên thế giới như Anh thành lập Cơ quan dịch vụ tài chính (FSA) nhằm duy trì niềm tin của thị trường, bảo vệ người tiêu dùng, chống tội phạm tài chính và thúc đẩy sự hiểu biết của người dân về hệ thống tài chính; tại Úc, Tổ chức hiểu biết về tài chính quốc gia (FLF) được thành lập năm 2005 với mục đích thúc đẩy giáo dục tài chính trong trường học và nơi làm việc. Hay các trang web để cải thiện kiến thức về tài chính cho người dân như FSA của Anh có trang “Moneymadeclear”, Ủy ban Giáo dục và hiểu biết tài chính Mỹ có “Mymoney” và FLF của Úc có “Understanding Money”...