Mỹ sớm kết thúc nới lỏng chính sách tiền tệ?
Người tiêu dùng “dẻo dai”
Dù thuế tăng đi cùng với việc cắt giảm chi tiêu của Chính phủ, người dân Mỹ vẫn lạc quan và tăng chi tiêu trong thời gian qua. Các số liệu cho thấy, chỉ số tiêu dùng của người dân Mỹ đã tăng 0,3% trong tháng 5 vừa qua sau khi giảm 0,3% trong tháng 4.
Đây là tín hiệu và khởi đầu cho thấy chi tiêu của người tiêu dùng sẽ tiếp tục tăng trong nửa cuối năm. Trong quý I, kinh tế Mỹ chỉ tăng trưởng ở mức thấp 1,8% nhưng trong đó tiêu dùng đã có mức tăng nhanh nhất trong 2 năm qua. Chi cho tiêu dùng đóng góp khoảng 70% sản lượng kinh tế Mỹ và luôn là một động lực chính đóng góp vào tăng trưởng của nền kinh tế này trong những năm qua.
Một trong những yếu tố quan trọng khuyến khích người tiêu dùng Mỹ mở hầu bao thời gian gần đây là sự cải thiện tích cực của thị trường lao động, giá nhà tăng và thị trường chứng khoán bùng nổ. Những yếu tố này đã thúc đẩy niềm tin tiêu dùng tăng lên.
Tiêu dùng vẫn là động lực chính giúp kinh tế Mỹ tăng trưởng
Chỉ số Thomson Reuters/University of Michigan index – một chỉ số quan trọng về niềm tin của người tiêu dùng Mỹ tiếp tục được duy trì ở mức cao 82,7 điểm trong tháng 6, chỉ thấp đi một chút so với mức 84,5 điểm trong tháng 5/2013.
“Người tiêu dùng đều tin tưởng sự phục hồi kinh tế hiện nay đang đi theo chiều hướng tích cực và sẽ khó có sự đảo ngược”, Richard Curtin, kinh tế trưởng về các khảo sát người tiêu dùng của Đại học University of Michigan nhận định.
DN vẫn khó khăn
Tuy nhiên, các nhà sản xuất Mỹ tỏ ra kém lạc quan hơn so với người tiêu dùng nước này. Sự suy thoái nhẹ ở châu Âu; suy giảm trên diện rộng ở hầu hết các thị trường mới nổi trong khi tài khóa trong nước thu hẹp đã và đang là các yếu tố khiến cho các DN Mỹ không khỏi lo ngại về việc tuyển dụng lao động mới cũng như tăng thêm đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh.
Theo số liệu của FED, chỉ số sản lượng ngành sản xuất – một thành tố quan trọng nhất trong sản lượng ngành công nghiệp Mỹ chỉ tăng ở mức 0,1% trong tháng 5 sau khi đã có 2 tháng suy giảm liên tiếp trước đó.
Khảo sát Viện quản lý nguồn cung (ISM) mới đây nhất cũng cho thấy, ngành sản xuất Mỹ đang mở rộng trong tháng 6, sau khi có sự giảm sút ngoài dự đoán trong tháng 5 mặc dù có sự gia tăng về đơn đặt hàng mới và sản lượng mạnh hơn.
Mặc dù vậy, xét trên khía cạnh ngành sản xuất chỉ đóng góp khoảng 20% vào nền kinh tế Mỹ nên các chuyên gia tin tưởng rằng, sự khó khăn của ngành này hiện nay sẽ khó có thể kéo kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái.
Adam Posen, chủ tịch Viện nghiên cứu Kinh tế Quốc tế Peterson tin tưởng, kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 2,5% trong năm nay và có thể tăng lên 3% trong năm tới. “Tôi tin rằng sự cắt giảm ngân sách và giảm bớt nới lỏng CSTT sẽ không tác động nhiều tới nền kinh tế lớn như mọi người nghĩ” – ông Posen nói.
Đã sẵn sàng cho việc giảm nới lỏng chính sách?
Tháng trước, Chủ tịch FED Ben Bernanke tuyên bố nếu tình hình kinh tế tiếp tục phục hồi tích cực như kỳ vọng của FED thì cơ quan này sẽ bắt đầu giảm dần chương trình mua trái phiếu trị giá 85 tỷ USD mỗi tháng từ những tháng cuối năm nay và có thể kết thúc hoàn toàn vào giữa năm 2014.
Số liệu việc làm mới công bố của Bộ Lao động Mỹ cho thấy, dù kinh tế Mỹ phục hồi chậm lại gần đây nhưng thị trường lao động vẫn có những cải thiện tích cực và vững chắc. Điều này là tín hiệu cho thấy FED có thể thực hiện theo đúng lộ trình cho việc rút dần chính sách nới lỏng của họ.
Kinh tế Mỹ đón nhận thêm bình quân 202.000 việc làm mỗi tháng trong 6 tháng vừa qua, tăng mạnh so với mức 97.000 việc làm tăng thêm bình quân mỗi tháng trong 6 tháng trước khi FED triển khai gói nới lỏng định lượng lần 3 (QE3) vào tháng 9/2012. Tỷ lệ thất nghiệp theo đó cũng đã giảm được 0,5%, xuống mức 7,6% kể từ tháng 9 năm ngoái.
Các nhà kinh tế tại J.P. Morgan và Goldman Sachs cho rằng với các diễn biến hiện nay, nhất là sau thông tin tích cực về việc làm trong tháng 6 vừa qua thì FED có thể bắt đầu rút dần chương trình mua trái phiếu vào tháng 9 tới, sớm hơn dự báo của họ trước đây là vào tháng 12.
Cùng quan điểm trên, giáo sư kinh tế học Tim Duy thuộc Đại học University of Oregon nói: “Tại thời điểm này, gần như chắc chắn sẽ không có khả năng số liệu đảo chiều yếu đi, qua đó khiến kế hoạch cắt giảm mua trái phiếu vào tháng 9 phải hoãn lại”.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng dù các quan điểm ủng hộ FED nên kết thúc sớm chương trình QE3 ngày càng nhiều hơn, nhưng chỉ khi FED chính thức bắt đầu sự cắt giảm này thì mới là phép thử thực sự với nền kinh tế Mỹ và các thị trường. Nếu tác động tiêu cực không quá lớn thì việc FED sớm thoát dần khỏi CSTT nới lỏng là điều nên làm.
Đỗ Lê