Năm xu hướng chính dẫn dắt kinh tế ASEAN năm 2020
Với tốc độ tăng trưởng toàn cầu dự kiến sẽ chậm hơn trong năm nay, triển vọng tăng trưởng của ASEAN sẽ cần dựa nhiều hơn vào các công cụ để thúc đẩy nhu cầu nội địa. Điều may mắn là khu vực này sắp bắt đầu một chu kỳ đầu tư mới, dẫn dắt bởi sự gia tăng trong chi đầu tư cho cơ sở hạ tầng công cộng. Do đó, tăng trưởng ASEAN kỳ vọng sẽ cải thiện vào năm 2020. Nhưng muốn vậy, việc ban hành và tiếp tục các cải cách quan trọng trong năm nay là rất cần thiết để thúc đẩy tiềm năng trong thập kỷ mới này.
Một số dự báo chính của HSBC về triển vọng kinh tế ASEAN |
Năm 2019 đã kết thúc với một sự lạc quan hơn dự báo trước đó trong bối cảnh CTTM Mỹ-Trung có dấu hiệu giảm bớt căng thẳng và dữ liệu kinh tế toàn cầu có một số cải thiện. Bước qua năm 2020, sự lạc quan này có thể sẽ tiêu tan. Bởi những tiến bộ xa hơn thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung giai đoạn 1 dường như khó xảy ra, trong khi tăng trưởng toàn cầu vẫn có thể chậm lại (dẫn đầu là hoạt động kinh tế yếu hơn ở Trung Quốc và khu vực Eurozone) và chưa kể các rủi ro địa chính trị vẫn còn đó và thậm chí gia tăng nhanh chóng trong vài ngày qua. Do đó, ASEAN sẽ phải dựa vào các công cụ của riêng mình - nhu cầu trong nước - để thúc đẩy tăng trưởng trong năm nay. Dưới đây là 5 thành tố lớn sẽ góp phần dẫn dắt cho tăng trưởng năm 2020.
Xuất khẩu sẽ cơ bản ổn định
Triển vọng tăng trưởng toàn cầu kém đi rõ ràng là một tín hiệu không vui cho hoạt động thương mại, nhất là với các nền kinh tế ASEAN vốn dựa nhiều vào xuất khẩu. Tuy nhiên, báo cáo Triển vọng kinh tế ASEAN - 6 của Khối nghiên cứu Toàn cầu, Tập đoàn HSBC công bố ngày 8/1 kỳ vọng sự ổn định ngắn hạn trong lĩnh vực điện tử sẽ tiếp tục, do được hỗ trợ bởi lượng hàng tồn kho thấp và chu kỳ của các thiết bị di động 5G đang ngày càng rõ nét.
Cụ thể, báo cáo này cho rằng, 2019 là một năm rất khó khăn cho xuất khẩu, với điểm yếu đặc biệt được thể hiện trong ngành công nghiệp điện tử. Tuy nhiên, những tín hiệu gần đây đã cho thấy sự phục hồi và ngành này có thể sẽ tăng trưởng ổn định trong năm 2020. Một mặt với hàng tồn kho thấp, các công ty sẽ bắt đầu tăng lượng hàng lưu kho và các chỉ số PMI cũng như hoạt động sản xuất mạnh hơn của các công ty chip lớn đã cho thấy điều này. Mặt khác, với việc mạng 5G ngày càng phổ biến, nhu cầu với các thiết bị cầm tay thích ứng cũng sẽ ngày càng tăng. Các nhà phân tích công nghệ của HSBC dự báo, tỷ lệ điện thoại sử dụng mạng 5G sẽ tăng từ 2% vào năm 2019 lên 16% vào năm 2020 và có thể lên đến 43% vào năm 2021. Mặc dù các công ty công nghệ ở Trung Quốc và Hàn Quốc là những người tiên phong của công nghệ mới này, nhưng ASEAN cũng sẽ được hưởng lợi nhờ sự hiện diện của nó dọc theo chuỗi cung ứng bán dẫn. Nói ngắn gọn lại là, xuất khẩu điện tử sẽ ổn định hơn nữa trong năm nay.
Cùng với đó, xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc cũng tiếp tục diễn ra. Kể từ đầu năm 2019, ít nhất có 50 công ty đa quốc gia, trong đó có các “gã khổng lồ” công nghệ như Microsoft, Amazon, Google, Apple… cho biết đã và đang tích cực di dời, hoặc đang trong quá trình xác định lại địa điểm cho việc chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Đông Nam Á. Trong đó, Việt Nam, Malaysia và Singapore tiếp tục là những lựa chọn hàng đầu nhưng Thái Lan cũng đang chứng kiến sự gia tăng nhanh của dòng vốn FDI. Indonesia và Philippines dù tiếp tục là những nước chậm chân hơn nhưng những cải cách hiện đang được thảo luận có thể giúp các nền kinh tế này có sự đảo chiều trong thu hút FDI thời gian tới. Nên nhìn chung, dòng vốn FDI tiếp tục chảy vào ASEAN sẽ dẫn đến việc bổ sung năng lực cho khu vực và cho phép ASEAN giành được thị phần xuất khẩu tốt.
Đầu tư hồi phục mạnh
Đây chính là kỳ vọng lớn nhất của các chuyên gia HSBC khi cho rằng, trong năm 2020, khu vực sẽ chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ trong đầu tư công. Tất nhiên mức độ hồi phục này ở mỗi quốc gia thành viên trong ASEAN sẽ không giống nhau, nhưng dự báo sẽ diễn ra mạnh nhất ở Philippines, Indonesia, Thái Lan và ở một mức độ thấp tại Singapore và Malaysia. Cơ sở của kỳ vọng này là các kế hoạch chi đầu tư công đã “lỡ hẹn” trong năm 2019. Tại Việt Nam, báo cáo này nhận định Chính phủ sẽ tiếp tục dành một phần lớn ngân sách cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng. Hình thức đối tác công tư (PPP) cũng được Việt Nam và các nước ASEAN khác ngày càng coi trọng trong thu hút vốn tài trợ cho phát triển cơ sở hạ tầng.
“Chúng tôi tin rằng, các năm 2020 và 2021 sẽ chứng kiến một chu kỳ đầu tư công mới và kéo dài trong khu vực. Sự phục hồi mạnh mẽ trong đầu tư công cũng nhiều khả năng thúc đẩy chi đầu tư ở khu vực tư nhân tốt hơn, đặc biệt là ở Philippines và Indonesia”, ông Joseph Incalcaterra, chuyên gia kinh tế trưởng về các thị trường ASEAN của HSBC nhận định.
Tiêu dùng trong nước ổn định
Bên cạnh dựa vào xuất khẩu thì tăng trưởng của các nền kinh tế trong ASEAN cũng được thúc đẩy bởi tiêu dùng cá nhân trong nước. Thật không may là chi tiêu của người tiêu dùng có vẻ sẽ chậm lại một chút so với năm 2019. Một trong những dẫn báo cho nhận định này là việc thị trường lao động có sự suy giảm nhẹ trong nửa cuối năm 2019 và điều này sẽ ảnh hưởng tới hoạt động tiêu dùng. Tuy nhiên theo chuyên gia kinh tế Noelan Arbis của HSBC, các yếu tố cơ bản vẫn mạnh mẽ và hoạt động hỗ trợ tài khóa (đầu tư công) mạnh mẽ trong năm 2020 như dự báo ở trên sẽ tác động tích cực tới người tiêu dùng. Kết quả là, hoạt động tiêu dùng về cơ bản sẽ ổn định.
Hỗ trợ từ chính sách tiền tệ nới lỏng
Trong bối cảnh mối lo lạm phát cao được loại bỏ (CPI ở các nước ASEAN-6 năm 2019 đều ở mức khá thấp), Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng giữ nguyên lãi suất (sau khi đã có nhiều lần giảm trong các năm 2018, 2019 và gần như loại bỏ khả năng tăng lãi suất trong năm 2020) thì dư địa để các nền kinh tế ASEAN-6 tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ ở các mức hạn chế hơn là hoàn toàn có thể.
“Chúng tôi dự báo NHTW ở cả Indonesia và Philippines sẽ cắt giảm lãi suất chính sách 0,5%; ở Malaysia và Việt Nam là 0,25% trong năm nay và phần lớn sẽ diễn ra trong nửa cuối 2020. Khả năng Thái Lan cũng sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ hơn nữa trong trường hợp đồng Bath tiếp tục mạnh lên”, chuyên gia Joseph Incalcaterra dự báo.
Cải cách và các hiệp định thương mại
2020 là một năm thiết yếu cho cải cách. Tại Philippines và Indonesia, các nhà lập pháp sẽ cân nhắc về các dự luật có thể nâng cao khả năng cạnh tranh. Trong khi đó, tại Thái Lan và Việt Nam, những cải cách liên quan đến tài khóa sẽ là rất quan trọng. Đây cũng là năm mà Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) dự kiến sẽ được ký kết, mặc dù sẽ không có sự tham gia của Ấn Độ. Các hiệp định thương mại khác cũng vậy, dự kiến sẽ được thực hiện hoặc nâng cao.