Nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo trong hoạt động ngân hàng

Đổi mới sáng tạo - yếu tố sống còn

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng nêu nhận định, trong những năm gần đây, đổi mới sáng tạo đã trở thành từ khóa quen thuộc được nhắc tới tại nhiều diễn đàn, nghiên cứu.

Thực tiễn tại nhiều nền kinh tế cũng đã chứng minh đổi mới sáng tạo là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, năng suất lao động, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia. Đặc biệt từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào cuối năm 2019, đổi mới sáng tạo đã trở thành chìa khóa quan trọng để chính phủ các nước thích ứng một cách linh hoạt, đưa đất nước quay trở lại trạng thái bình thường mới.

Việt Nam đang từng bước tiếp cận theo định hướng dựa trên đổi mới sáng tạo và đạt được những kết quả bước đầu rất đáng khích lệ. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), đổi mới công nghệ đã đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng kinh tế tổng thể của Việt Nam trong giai đoạn 2016-2020. Đặc biệt, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam liên tục được cải thiện, tăng 32 bậc từ năm 2013 và hiện đứng thứ 44/132 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Trong giai đoạn 10 năm tới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã được Đảng, Chính phủ xác định là một trong 12 định hướng chiến lược phát triển lớn của đất nước.

Để làm được điều đó, việc xác định được các yếu tố tác động tới năng lực đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp nói chung và lĩnh vực ngân hàng nói riêng là thực sự cần thiết, giúp các doanh nghiệp, ngân hàng xây dựng chiến lược và lộ trình triển khai có trọng tâm, trọng điểm, đem lại hiệu quả cao.

Toàn cảnh Hội thảo.

Đại diện nhóm thực hiện đề tài, TS. Nguyễn Thị Việt Hà, Trưởng Bộ môn Khởi sự kinh doanh, Khoa Quản trị kinh doanh, Học viện Ngân hàng cho biết, đổi mới sáng tạo được nhận diện là yếu tố mang tính sống còn, bất cứ tổ chức nào cũng phải thay đổi mình để thích ứng với những thay đổi của môi trường, đặc biệt là đáp ứng với yêu cầu của khách hàng, nhất là đối với hoạt động ngân hàng.

Đổi mới sáng tạo là một yếu tố cần thiết để giúp cho hoạt động của tổ chức tốt hơn cũng như tạo ra nhiều giá trị gia tăng cho khách hàng, tạo thêm nhiều khách hàng mới và thêm những khách hàng trung thành từ danh sách hiện có.

Thực tế trong thời gian vừa qua, các ngân hàng thương mại cũng đã tích cực tung ra nhiều sản phẩm thân thiện với khách hàng, khai thác thị trường mới, tính sáng tạo cao. Tuy nhiên, thực tế vẫn yêu cầu nhiều nỗ lực hơn nữa để có thể thúc đẩy khả năng sáng tạo và đổi mới không ngừng một cách hiệu quả trong hoạt động ngân hàng.

Theo đó, nhóm nghiên cứu đã xây dựng một mô hình năng lực đổi mới sáng tạo của ngân hàng gắn với 6 nhóm yếu tố, đó là: sản phẩm, quy trình, công nghệ, tổ chức, marketing, liên kết. 6 nhân tố tác động đến năng lực đổi mới sáng tạo của ngân hàng đó là: Năng lực hấp thu kiến thức; hệ thống liên kết; định hướng học hỏi; văn hoá của tổ chức; đặc trưng của ngành và nguồn lực liên quan đến hoạt động nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới.

Bà Nguyễn Thị Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng phát biểu khai mạc Hội thảo.

6 yếu tố nâng cao đổi mới sáng tạo của ngân hàng

Kết quả nghiên cứu thực trạng năng lực đổi mới sáng tạo của NHTM Việt Nam cho thấy, đối với năng lực đổi mới sản phẩm, ngân hàng đang tập trung vào nâng cao chất lượng, bổ sung các tính năng mới và phát triển sản phẩm mới, yếu tố giảm chi phí vận hành còn hạn chế hơn. Đáng chú ý, các ngân hàng nhỏ, trung bình đang thực hiện đổi mới sáng tạo tốt hơn còn các ngân hàng quy mô lớn cho thấy sự thay đổi ít linh hoạt hơn.

Về năng lực đổi mới quy trình, các ngân hàng quy mô nhỏ rất quan tâm đến tiết kiệm chi phí, thông qua việc giảm các hoạt động không tăng giá trị, rút ngắn thời gian cung cấp dịch vụ, tổ chức và vận hành quy trình hiệu quả.

Về năng lực đổi mới marketing, các ngân hàng đang tập trung vào việc đổi mới kênh phân phối, quảng bá sản phẩm.

Đối với năng lực đổi mới tổ chức, các nhà băng tập trung vào việc đổi mới hệ thống hoạt động và quản trị chất lượng, đổi mới hoạt động quản trị nguồn nhân lực.

Về năng lực đổi mới liên kết, các ngân hàng cũng đã tăng cường kết nối với khách hàng tốt hơn, hiểu rõ nhu cầu của khách hàng hơn thông qua các sản phẩm chuyên biệt. Các ngân hàng cũng chủ động hợp tác với việc nghiên cứu và trường đại học, đây là nền tảng tri thức của sự đổi mới.

Về năng lực đổi mới công nghệ, các ngân hàng cũng đã tích cực đổi mới về công nghệ, ứng dụng công nghệ mới trong ngành.

TS. Nguyễn Thị Việt Hà, đại diện nhóm nghiên cứu, trình bày kết quả tại Hội thảo.

Đánh giá chung trên 6 phương diện, các ngân hàng đã thực hiện khá tốt đổi mới sáng tạo, thông qua đó giúp ngân hàng gia tăng thị phần, tăng trưởng và sinh lời tốt hơn, cải thiện sự hài lòng của khách hàng và gia tăng chất lượng dịch vụ, tối ưu quy trình hoạt động.

Theo TS. Nguyễn Thị Việt Hà, đại diện nhóm nghiên cứu, trên cơ sở khảo sát và đánh giá hiện trạng, để gia tăng năng lực đổi mới sáng tạo trong thời gian tới, các ngân hàng cần tập trung vào 6 khía cạnh, đó là: Nâng cao hệ thống thông tin giao tiếp, thông qua các kênh truyền thông nội bộ, các phòng ban, giữa nhân viên và quản lý; tăng cường hệ thống liên kết, kết nối với khách hàng, với đối tác, ngân hàng khác, các viện nghiên cứu và tường học; cần có văn hoá đổi mới, có chính sách khuyến khích thay đổi và chấp nhận rủi ro; cần năng lực công nghệ, đầu tư cho công nghệ và các hoạt động nghiên cứu, nhân lực…; cam kết học hỏi, đầu tư cho nhân viên học tập; cam kết và xác định từ đội ngũ lãnh đạo.

Tuy nhiên, việc áp dụng 6 yếu tố này tuỳ vào mỗi ngân hàng sẽ ứng dụng theo các cách khác nhau, theo thực tế hoạt động của ngân hàng mình.

Trao đổi tại Hội thảo, ông Trần Hoài Nam, Giám đốc ngân hàng số TPBank cho rằng cần bổ sung thêm một lợi ích của đổi mới sáng tạo đó là sẽ giúp ngân hàng giảm thiểu rủi ro. Mặt khác, cần nhìn nhận rằng, nếu không đổi mới sáng tạo, ngân hàng sẽ chỉ có thể kinh doanh và bán sản phẩm trước nay vẫn có, đổi mới sáng tạo là đi ra khỏi vùng an toàn, đưa ra thị trường các sản phẩm sáng tạo và hợp với thị hiếu của người dùng.

Thực tế, khách hàng hiện nay đang có sự so sánh trải nghiệm dịch vụ ở nhiều đơn vị khác nhau. Vì vậy, ngân hàng không chỉ phải so sánh đổi mới sáng tạo trong ngành của mình, lĩnh vực của mình mà cần hướng tới cung cấp trải nghiệm dịch vụ tốt nhất cho khách hàng trong so sánh với nhiều lĩnh vực khác trên thị trường.

Cùng với đó, một trong những yếu tố rất quan trọng để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong hoạt động ngân hàng đó là yếu tố con người. Cần nâng cao vai trò của nguồn nhân lực trong việc thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo.