Người dân vẫn chọn kênh gửi tiền an toàn, hiệu quả

5 lý do lãi giảm

Thị trường tiền tệ đã chứng kiến các NHTM tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất huy động (LSHĐ) trong tuần qua.

Đơn cử, Techcombank áp dụng biểu lãi suất mới, điều chỉnh tiền gửi kỳ hạn 1 tháng còn 4,3%/năm, giảm 0,1%/năm so với trước. LSHĐ của Eximbank kỳ hạn 1 tháng là 4,5%/năm và kỳ hạn 12 tháng giảm về 6,1%/năm. Tại Sacombank, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 tháng còn 4,3%/năm và kỳ hạn 12 tháng chỉ còn 5,7%/năm. Hiện mức LSHĐ kỳ hạn 1 tháng thấp nhất trên thị trường là 4%/năm tại Vietcombank và tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của NH này cũng được kéo về 6%/năm.

Mức lãi suất tiền gửi hiện vẫn hấp dẫn nguồn tiền nhàn rỗi trong dân (ảnh chụp chiều 18/3)

Những năm gần đây, thị trường tiền tệ đã chứng kiến nhiều lần các NHTM giảm LSHĐ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia NH thì ở lần điều chỉnh đầu tiên trong năm 2015 này có những bối cảnh khác những lần trước, nhất là sự ổn định của kinh tế vĩ mô và hoạt động của hệ thống NH.

Thứ nhất, trước đây hệ thống NH thiếu sự đồng đều, có nhiều NH khỏe và rất khỏe, nhưng có nhiều NH yếu, rất yếu nên dẫn tới sự cạnh tranh thiếu lành mạnh với “vũ khí” là lãi suất. Những cuộc đua đã khiến thị trường nhiều phen xáo động, gây không ít hệ lụy. Nhưng những năm gần đây, quá trình thực hiện đề án tái cơ cấu với sự sàng lọc hệ thống NH hai năm qua, NHNN đã, đang xử lý các NH yếu kém. Đồng thời, nhận thức của người dân đã tốt lên và sự cạnh tranh minh bạch hơn giữa các NH đã được tạo dựng.

Thứ hai, trong bối cảnh ngành NH đang đẩy mạnh tái cơ cấu và xử lý nợ xấu, một số NH có khuynh hướng sáp nhập hoặc tự tìm đối tác sáp nhập nên các NH không dám tăng trưởng tín dụng nóng như những năm trước đây mà duy trì tăng trưởng ở mức an toàn. Do đó, áp lực huy động vốn không quá lớn nên buộc phải giảm LSHĐ.

Thứ ba, các NH khoanh vùng với phân khúc khách hàng có chất lượng, uy tín cao mà những khách hàng này luôn đòi hỏi lãi suất cho vay (LSCV) phải thấp. Và khi mà tất cả các NH tập trung vào phân khúc khách hàng này thì đương nhiên LSHĐ cũng phải giảm.

Thứ tư, thanh khoản của hệ thống NH hiện nay khá tốt. Cách đây 3 năm, tỷ lệ sử dụng vốn huy động/cho vay là 130% thì hiện nay, theo NHNN, tỷ lệ này chỉ dưới 90%. Có nghĩa là NH huy động được 100 đồng thì chỉ cho vay 80-90 đồng. Thanh khoản tốt nên NH không phải huy động bằng mọi giá.

Thứ năm, điểm mấu chốt là CPI. Bằng trực quan người dân có thể cảm nhận được LSHĐ thực âm hay thực dương. Với diễn biến CPI như vừa qua, LSHĐ vẫn đang thực dương.

Không lo tiền “chạy”

Mặc dù vậy, vẫn có những lo ngại rằng, LSHĐ xuống thấp, trong khi thị trường BĐS đang có những tín hiệu phục hồi tích cực thì liệu người gửi tiền có chuyển sang mua BĐS hoặc những kênh đầu tư khác?

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia NH, các kênh đầu tư khác như BĐS mới chỉ khởi sắc chứ chưa hoàn toàn phục hồi. Kênh vàng, kênh ngoại tệ, kênh chứng khoán cũng chưa phải là kênh thu hút dòng tiền của người dân trong lúc này, vì chưa bền vững. “Các NH cũng đã phân tích, tính toán kỹ trước khi quyết định LSHĐ” – ông Hiếu nói.

Ông Lê Quang Trung – Phó tổng giám đốc VIB cho rằng, đúng là BĐS đang có chiều hướng ấm lên và nhiều giao dịch thành công trên thị trường. Nhưng nếu có BĐS cho thuê thì lợi tức vẫn thấp hơn gửi NH và thậm chí còn khó cho thuê. Thứ nữa là để mua được BĐS thì phải cần số tiền rất lớn, trong khi nguồn tiền người dân gửi tiết kiệm nhiều nhất là từ 10 triệu đồng đến 500 triệu đồng. Còn mua BĐS để đầu cơ lướt sóng thì bài học từ mấy năm trước vẫn còn chưa ráo mực.

Giá trị VND ổn định tạo điều kiện giảm lãi suất hợp lý

Phó tổng giám đốc một NHTMCP tại Hà Nội cũng cho rằng, việc hạ LSHĐ xuống sẽ giúp cho đường cong lãi suất hợp lý và bền vững. Theo vị này, nếu cách đây 2 năm, cơ cấu huy động vốn của hầu hết các NH là 90% tiền gửi có kỳ hạn dưới 90 ngày. Nhưng hiện nay, khi giá trị VND ổn định đương nhiên sẽ tạo điều kiện cho mặt bằng lãi suất điều chỉnh xuống mức hợp lý.

Phân tích thêm về đợt giảm LSHĐ, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, thanh khoản của các NH đang tốt nên vấn đề giảm chi phí vốn để tạo ra lợi nhuận đáng kể trong năm nay là điều rất quan trọng. Bên cạnh đó, giảm LSHĐ cũng là để bù đắp cho chi phí trích lập dự phòng rủi ro, xử lý nợ xấu, đồng thời tạo điều kiện cho các NH tiếp tục giảm lãi suất cho vay trung và dài hạn. Theo ông Hiếu, nhiều khả năng LSHĐ có tiếp tục được các NH điều chỉnh giảm thêm đâu đó khoảng 1% vào thời điểm cuối năm, với điều kiện lạm phát năm nay chỉ ở mức 4%.