Người trồng mía lại… đắng!
Ngành mía đối mặt với “sinh tử” | |
Ngành mía đường: Chống khủng hoảng kép và cần giải pháp dài hạn |
Ảnh minh họa |
Ông Jose Orive - Giám đốc điều hành Tổ chức Đường quốc tế (ISO) nhận định, trong niên vụ 2020/2021, sản lượng đường toàn cầu được dự báo sẽ tăng, do sự hồi phục từ các nhà sản xuất chính trên thế giới là Brazil, Ấn Độ và Thái Lan. Trước đó, sản lượng đường của Brazil trong vụ 2019/2020 bị hạn chế do các nhà máy chuyển sang sản xuất ethanol, nguyên liệu đạt lợi nhuận cao hơn khi giá dầu tăng.
Ngoài ra, do tác động của thời tiết như hạn hán và điều kiện ẩm ướt khắc nghiệt, khiến sản lượng đường niên vụ 2020/2021 cũng suy giảm tại các nước như Ấn Độ, chỉ còn 28,9 triệu tấn, Thái Lan là 17,2 triệu tấn, giảm khá nhiều so với sản lượng kỳ vọng. Ở những nước sản xuất đường lớn khác là Mexico, thì sản lượng đường vụ 2020/2021 dự kiến tăng 17% so với vụ trước, đạt gần 6 triệu tấn. Sản lượng đường của Australia tăng 5% lên 4,4 triệu tấn, các nước châu Âu cũng tăng nhẹ từ 17,2 triệu tấn lên 17,7 triệu tấn…
Về tiêu thụ, ISO dự báo, tiêu thụ đường toàn cầu trong niên vụ 2020/2021 sẽ tăng 6,2 triệu tấn so với vụ trước, lên gần 177 triệu tấn. Mức tiêu thụ này là sự phục hồi chậm do tác động của đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, so với năm 2019 và thời điểm trước khi dịch bệnh xảy ra, thì hiện nay, tiêu thụ đường trên thị trường thế giới đã qua thời ảm đạm, nhu cầu đang tăng tại rất nhiều quốc gia.
Từ nay đến hết 2020 và đầu năm 2021, tiêu thụ đường được dự báo tăng ở Ấn Độ, Nga, Pakistan và Ai Cập, Hoa Kỳ, và Mexico. Ngược lại tại Trung Quốc, châu Âu và Brazil, mức tiêu thụ dự báo sẽ không thay đổi. Còn lại các quốc gia như Indonesia, Bangladesh, Malaysia, Hàn Quốc, Algeria và UAE, dự báo nhu cầu cũng sẽ tăng trong niên vụ 2020/2021. Việt Nam là một trong những nhà sản xuất và tiêu thụ đường lớn trên thế giới và trong khối ASEAN với năng lực sản xuất trung bình từ 1 triệ̣u - 1,3 triệu tấn đường/năm, trong khi nhu cầu tiêu dùng trực tiếp sử dụng vào sản xuất chế biến khoảng 2 triệu tấn/năm. Lượng cầu cao hơn cung đã biến Việt Nam thành thị trường tiêu thụ đường của nhiều nước trong khu vực.
Bên cạnh đó, do hiện tại Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại, đặc biệt là Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), trong đó mặt hàng đường được giảm thuế từ 80% (đường thô) xuống còn 5% trong nội khối ASEAN và thuế đường trắng từ 85%, giảm xuống còn 5% (thực thi từ 1/1/2020). Đây chính là điều khiến người trồng mía và doanh nghiệp sản xuất đường trong nước rơi vào khó khăn.
Ông Nguyễn Văn Lộc, Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, từ khi bỏ hạn ngạch thuế quan trong ASEAN, tổng lượng đường mía nhập khẩu vào Việt Nam đã tăng rất nhanh: 9 tháng/2020, số lượng đường nhập khẩu đạt gần 820.000 tấn, tăng 7 lần so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, lượng đường mía xuất xứ từ Thái Lan chiếm 92% tổng lượng nhập khẩu vào Việt Nam (gần 750.000 tấn) (trong khi lượng đường nhập khẩu cả năm 2019 là 300.000 tấn). Điều đáng nói là hiện tại, Chính phủ một số nước trong khối ASEAN vẫn trợ giá mặt hàng đường cho nông dân và doanh nghiệp sản xuất mía đường, bất công bằng với Việt Nam.
Hiệp hội Mía Đường dự báo, ngành này sẽ tiếp tục khó khăn từ nay đến các quý đầu năm 2021 do giá đường thế giới sụt giảm. Điều này có thể khuyến khích nhập khẩu, trong bối cảnh nguồn cung vẫn đang trong tình trạng dư thừa. Tại Việt Nam, các loại đường có nguồn gốc nước ngoài sẽ tiếp tục chiếm vai trò chủ đạo trên thị trường, nên xu hướng giá sẽ vẫn ở mức thấp dưới mức giá thành sản xuất của đường sản xuất từ mía trong nước, dẫn đến bất lợi ngày càng tăng cho các doanh nghiệp mía đường và nông dân trồng mía.