Nhóm Công tác Ngân hàng đề xuất gì tại VBF?

Quang cảnh diễn đàn VBF

Đầu tiên là việc các DN trong và ngoài nước tham gia vào các dự án lớn đều đặc biệt quan tâm và có nhu cầu quản lý một cách hiệu quả rủi ro ngoại hối và lãi suất. Do đó, BWG kiến nghị NHNN tiếp tục phát triển khuôn khổ pháp lý và các công cụ phòng ngừa rủi ro nhất định.

Vấn đề tiếp theo mà BWG nêu ra là việc đơn giản hóa thủ tục giấy tờ và chứng từ giao dịch.

Cụ thể, theo Pháp lệnh ngoại hối và các văn bản hướng dẫn, TCTD được phép và tổ chức khác được phép hoạt động ngoại hối khi thực hiện các giao dịch ngoại hối cho khách hàng có trách nhiệm xem xét, kiểm tra, lưu giữ các giấy tờ và các chứng từ phù hợp với các giao dịch thực tế để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ ngoại hối được thực hiện đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật.

BWG kiến nghị nên đơn giản hóa thủ tục giấy tờ và chứng từ cho giao dịch ngoại hối thông qua: Nâng cấp cơ sở dữ liệu hiện có (ví dụ như hệ thống hải quan điện tử) và/hoặc xác định rõ trách nhiệm của khách hàng về tính chính xác và trung thực của các thông tin và chứng từ thanh toán mà mình cung cấp. Việc này sẽ giúp giảm tải chi phí và thời gian cho cả khách hàng và ngân hàng.

Cuối cùng là đề xuất về việc xây dựng khung pháp lý cho hoạt động quản lý dòng tiền để các ngân hàng cung cấp dịch vụ này. Cụ thể, việc kết chuyển và cân bằng tiền mặt và cho vay giữa các công ty trong cùng tập đoàn sẽ cho phép các công ty quản lý thanh khoản tốt hơn, giảm chi phí (trong trường hợp cho vay giữa các công ty, do chi phí thấp hơn vay thấu chi từ ngân hàng), hoặc tối đa hóa phần lãi tiền gửi (áp dụng trong trường hợp kết chuyển và cân bằng tiền mặt, do ngân hàng có thể cung cấp lãi suất tốt hơn nếu số dư cuối ngày/qua đêm vượt trên một mức nhất định), qua đó giúp nâng cao hiệu suất hoạt động của các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Tuy nhiên hiện nay, do chưa có các khuôn khổ pháp lý và hướng dẫn cụ thể của NHNN về các sản phẩm nêu trên, các ngân hàng không có đủ khả năng cung cấp dịch vụ quản lý dòng tiền cho khách hàng. Điều này sẽ khiến khách hàng, đặc biệt là các công ty đa quốc gia với nhiều công ty con và chi nhánh không được tiếp cận với các công cụ quản lý thanh khoản hiệu quả.

Phó thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại diễn đàn

Trả lời các kiến nghị trên tại Diễn đàn, Phó thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thông tin, thời gian qua NHNN thường xuyên có cuộc trao đổi cởi mở, thẳng thắn với nhóm BWG. Cụ thể đối với 3 vấn đề Nhóm đề xuất, Phó thống đốc cho biết:

Thứ nhất, với khuyến nghị phát triển khuổn khổ pháp lý về phòng ngừa rủi ro, trong đó có các sản phẩm phái sinh, cũng như đường cong lãi suất ngắn hạn. Hiện NHNN đã có các văn bản quy định về các sản phẩm phái sinh về lãi suất và đang trong giai đoạn cuối để hoàn thiện thông tư hướng dẫn về phái sinh giá cả hàng hóa và NHNN cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu về các sản phẩm để phòng ngừa rủi ro trên thị trường.

Với đường cong lãi suất ngắn hạn, hiện NHNN cũng đang tích cực đánh giá tổng quan thị trường tiền tệ cũng như để xác định các lãi suất đại diện tiến tới xây dựng đường cong lãi suất. Tuy nhiên, hiện trên thị trường tiền tệ đã có nhiều cải thiện. Nếu như trước đây huy động tiền gửi của TCTD kỳ hạn rất ngắn, chỉ một tháng, một tuần, thậm chí vài ngày nên gây rất nhiều gây khó khăn cho quản lý thanh khoản và điều hành chính sách tiền tệ của NHNN.

Nhưng thời gian qua, nhờ sự phối hợp đồng bộ các công cụ cũng như điều hành quyết liệt thì thị trường đã ổn định trở lại và hiện trên thị trường, các mức lãi suất ngắn hạn đã có đường cong và các TCTD đã huy động được nguồn vốn dài hạn hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát về thanh khản và điều hành chính sách của NHNN.

Thứ hai, các khuyến nghị về giảm thủ tục hành chính liên quan đến thực hiện giao dịch ngoại hối như vấn đề các chứng từ chứng minh giao dịch. Trên thực tế các giao dịch ngoại hối liên quan luồng tiền chuyển vào - ra, cho nên pháp lệnh ngoại hối cũng như các văn bản hướng dẫn pháp lệnh quy định rất chặt chẽ để làm sao các tổ chức, cá nhân tham gia giao dịch ngoại hồi phải chứng minh được tính hợp pháp của các giao dịch này.

Nhưng tại cuộc họp cuối tháng 11 vừa qua NHNN ghi nhận các ý kiến này và trên thực tế NHNN đã chỉ đạo các TCTD phối hợp với Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan để tăng cường kết nối cơ sở dữ liệu tờ khai thủ tục hải quan. Tuy nhiên về vấn đề này NHNN thấy rằng cần phải xem xét rất kỹ lưỡng và phải đảm bảo đủ căn cứ về pháp lý và phù hợp với quy định hiện hành, đồng thời làm sao đạt được mục đích quản lý ngoai hối, tránh phát sinh dòng tiền chuyển vào - ra vi phạm pháp luật.

Thứ ba, với kiến nghị phát triển các sản phẩm quản lý dòng tiền. Trên thực tế các kiến nghị này phát sinh từ nhu cầu cho vay giữa các công ty của tập đoàn thông qua hoạt động ủy thác của ngân hàng tại NHNN. Về nguyên tắc, NHNN ủng hộ cần phát triển thị trường tài chính với các sản phẩm có chất lượng cao đem lại nhiều tiện ích nâng cao hiệu quả hoạt động cho khách hàng và doanh nghiệp, nhưng vẫn cần tuân thủ các quy định hiện hành của pháp luật.

Hiện nay với hoạt động ủy thác, NHNN có Thông tư 30 quy định nội dung cụ thể. Tuy nhiên, về những khái niệm các doanh nghiệp cùng tập doàn cho vay nhau liên tục và có mục đích sinh lời thì lại phải phụ thuộc vào khái niệm kinh doanh của luật kinh doanh. Vấn đề này NHNN ghi nhận và sẽ tiếp tục cùng Nhóm BWG phối hợp với các Bộ liên quan như Bộ Kế hoạc và Đầu tư; Bộ Tư pháp để xem xét vấn đề này.