Nóng câu chuyện năng lượng
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết năm 2018, GDP của Việt Nam đạt khoảng 245 tỷ USD thì sản lượng điện bán ra của EVN là 192 tỷ USD (theo báo cáo của EVN). Có nghĩa là, với 1kW điện, Việt Nam chỉ làm ra được 1,3 USD trong khi con số này ở thế giới là 3,3 USD. Đây là mức bình quân trung bình thế giới, chứng tỏ việc sử dụng năng lượng ở Việt Nam là rất thiếu hiệu quả, thậm chí lãng phí.
Và mới đây, khi Bộ Công thương đưa ra quyết định điều chỉnh mức giá bán lẻ điện tăng 8,36%, càng làm câu chuyện năng lượng trở nên nóng.
Ảnh minh họa |
Tình hình này dù đã được cảnh báo trước đó, nhiều giải pháp cấp bách để tiết kiệm năng lượng cũng được các bộ ngành, địa phương đưa ra nhằm tạo sự chủ động trong thực hành tiết kiệm năng lượng. Đơn cử như tại Hà Nội, UBND thành phố đã ban hành các quy định về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Thành phố khuyến khích các hộ gia đình thực hiện các biện pháp tiết kiệm điện; Thiết kế và xây dựng nhà ở có khả năng tận dụng ánh sáng và thông gió tự nhiên, sử dụng vật liệu cách nhiệt, thiết bị gia dụng là sản phẩm tiết kiệm năng lượng, thiết bị có dán nhãn năng lượng; Tăng cường sử dụng phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng tái tạo; Ứng dụng công nghệ nhà thông minh; Hạn chế sử dụng thiết bị điện công suất lớn; Xây dựng nếp sống, thói quen tiết kiệm năng lượng trong sử dụng thiết bị chiếu sáng và gia dụng…
Mục tiêu của Hà Nội phấn đấu hệ số đàn hồi năng lượng/GDP năm 2020 đạt 0,95; góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia; bảo vệ môi trường; đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế thế hệ mới.
Trước thực tế này, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 18/3/2019 phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030, với mức tiết kiệm năng lượng trong giai đoạn từ 2019 đến 2025 đạt từ 5% đến 7% tổng lượng tiêu thụ toàn quốc. Cụ thể, giảm mức tổn thất điện năng xuống thấp hơn 6,5%; giảm mức tiêu hao năng lượng bình quân cho các ngành/phân ngành công nghiệp so với giai đoạn 2015 - 2018; đảm bảo 100% doanh nghiệp vận tải trọng điểm có chương trình phổ biến kỹ năng điều khiển phương tiện/giải pháp kỹ thuật trong khai thác, sử dụng phương tiện giao thông cơ giới theo hướng tiết kiệm năng lượng…
Đặc biệt, chương trình nhấn mạnh đến việc xây dựng Trung tâm dữ liệu năng lượng Việt Nam, các cơ sở dữ liệu về tiết kiệm và hiệu quả trong ứng dụng công nghệ thông tin về năng lượng và sử dụng năng lượng; Xây dựng cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin về cơ sở dữ liệu năng lượng và sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với các cơ sở dữ liệu khác…
Việt Nam vốn là quốc gia sản xuất than, vì thế các nhà máy điện than cũng chiếm gần 40% sản lượng điện của đất nước, ngang với thủy điện. Tuy nhiên, nguồn dự trữ khí đốt tự nhiên đã được khai thác gần cạn ở các địa điểm dễ tiếp cận và chi phí nhập than dự kiến sẽ tăng lên. Cùng với đó, điện than lại tác động tiêu cực đến môi trường.
Một trong những mục tiêu ưu tiên của Việt Nam là giảm dần sự phụ thuộc vào các dạng năng lượng phát điện truyền thống, trước mắt là điện than. Kế hoạch mở trạm nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng đầu tiên của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam cùng với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam được coi là giải pháp để bù đắp lượng thiếu hụt trong những năm tới. Thêm nữa, khí đốt được cho là ít tác động tới môi trường hơn, mang tính chất bổ trợ cho ngành điện trong thời điểm hiện tại.
Và một thực tế là mặc dù trong thời gian qua, Chính phủ đã tạo nhiều điều kiện để phát triển điện mặt trời, điện gió, điện sản xuất từ chất thải rắn, điện sinh khối... song hàng loạt dự án trong lĩnh vực này vẫn đang chờ… quy hoạch!