Petrovietnam – Trụ cột năng lượng và điểm tựa ổn định vĩ mô của nền kinh tế Việt Nam

Trụ cột kinh tế và nguồn thu ngân sách có tính ổn định cao, dự báo được

Trong hệ thống doanh nghiệp nhà nước, không nhiều đơn vị có thể đồng thời đáp ứng được ba tiêu chí then chốt đối với nền tài chính quốc gia là quy mô lớn, hiệu quả cao và tính ổn định dài hạn. Đối chiếu theo các tiêu chí đó, Petrovietnam được các chuyên gia nhìn nhận là trường hợp tiêu biểu, có vai trò đặc biệt đối với cân đối ngân sách và an ninh tài khóa của đất nước.

Theo phân tích của TS. Nguyễn Quốc Thập – Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam, trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, Petrovietnam đã khai thác và xuất bán hơn 440 triệu tấn dầu, đồng thời đưa vào bờ gần 200 tỷ mét khối khí. Những con số này phản ánh không chỉ quy mô sản xuất của ngành dầu khí Việt Nam, mà quan trọng hơn là khả năng cung ứng liên tục nguồn lực tài chính cho Nhà nước trong nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, kể cả những thời kỳ nền kinh tế phải đối mặt với khó khăn và thách thức kéo dài.

Trong những năm gần đây, mặc dù thị trường năng lượng toàn cầu biến động mạnh, Petrovietnam vẫn duy trì mức nộp ngân sách bình quân khoảng 160 nghìn tỷ đồng mỗi năm, chiếm hơn 80% tổng số nộp ngân sách của 18 tập đoàn, tổng công ty trong khối doanh nghiệp nhà nước. Tỷ trọng này cho thấy vai trò đặc biệt của Petrovietnam trong cơ cấu nguồn thu ngân sách, đồng thời phản ánh mức độ tin cậy cao của dòng thu từ dầu khí đối với công tác điều hành tài khóa.

Từ góc độ quản lý thuế và tài chính, ông Nguyễn Văn Phụng – Chuyên gia cao cấp về thuế và quản trị doanh nghiệp, nguyên Cục trưởng Cục Thuế Doanh nghiệp lớn (Bộ Tài chính) cho rằng, yếu tố làm nên sự khác biệt bền vững của Petrovietnam nằm ở kỷ luật tài chính và quản trị dòng tiền được duy trì ở mức rất cao. Các hoạt động đầu tư, phân bổ nguồn lực và hạch toán thu – chi của Tập đoàn được thực hiện chặt chẽ, minh bạch, tiệm cận chuẩn mực quốc tế, tạo điều kiện để cơ quan quản lý nhà nước không chỉ kiểm soát tốt nghĩa vụ ngân sách mà còn có thể dự báo trước nguồn thu trong trung và dài hạn.

Ở một tầng sâu hơn, các chuyên gia nhìn nhận rằng Petrovietnam không chỉ đơn thuần là doanh nghiệp nộp ngân sách lớn, mà còn đóng vai trò “bộ giảm chấn” cho ngân sách nhà nước trong những giai đoạn thị trường biến động. Nhờ cấu trúc chuỗi giá trị hoàn chỉnh, bao gồm thăm dò – khai thác, khí – điện – đạm và lọc – hóa dầu, Petrovietnam có khả năng tự cân đối rủi ro theo chu kỳ. Khi giá dầu thô suy giảm, các khâu trung nguồn và hạ nguồn tiếp tục duy trì dòng thu tương đối ổn định, qua đó hạn chế các cú sốc tài khóa và tạo dư địa điều hành chính sách cho Nhà nước.

An ninh năng lượng – trụ cột của ổn định vĩ mô và phát triển bền vững

Cùng với vai trò tài khóa, Petrovietnam giữ vị trí nòng cốt trong hệ thống an ninh năng lượng quốc gia, yếu tố có ý nghĩa nền tảng đối với ổn định kinh tế vĩ mô. Trong bối cảnh thế giới gia tăng bất định, các cú sốc về năng lượng có thể nhanh chóng chuyển hóa thành cú sốc lạm phát, suy giảm tăng trưởng và bất ổn xã hội. Do đó, năng lực bảo đảm nguồn cung năng lượng ổn định được xem là một trong những điều kiện tiên quyết để duy trì ổn định vĩ mô.

Từ góc nhìn Quốc hội và công tác giám sát chính sách, bà Phạm Thúy Chinh – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khẳng định Petrovietnam giữ vị trí đặc biệt trong việc duy trì cân đối cung – cầu năng lượng của nền kinh tế. Chuỗi sản xuất và cung ứng năng lượng khép kín do Petrovietnam làm trung tâm đã góp phần quan trọng giúp Việt Nam tránh được những cú sốc năng lượng đột biến trong các giai đoạn thị trường thế giới biến động mạnh.

Hoạt động dầu khí của Petrovietnam diễn ra chủ yếu ở các vùng biển xa bờ, gắn liền với không gian chiến lược của quốc gia trên biển. Thông qua việc tổ chức tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, Petrovietnam không chỉ tạo ra giá trị kinh tế, mà còn góp phần duy trì sự hiện diện thường xuyên, liên tục của Việt Nam trên các vùng biển trọng yếu. Đây là khía cạnh mang ý nghĩa đặc thù, nơi lợi ích kinh tế, an ninh năng lượng và chủ quyền quốc gia đan xen chặt chẽ.

Song song với đó, các dự án dầu khí của Petrovietnam đã tạo động lực cho sự hình thành và phát triển của hệ thống hạ tầng cảng biển, logistics và các ngành công nghiệp hỗ trợ ven biển. Quá trình này không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế biển, mà còn tạo ra nền tảng vật chất cho chiến lược phát triển bền vững không gian biển Việt Nam trong dài hạn.

Cùng với an ninh năng lượng và quốc phòng, Petrovietnam còn tham gia trực tiếp vào bảo đảm an ninh lương thực thông qua chuỗi khí – điện – đạm. Việc cung ứng ổn định khí và phân bón cho sản xuất nông nghiệp đã giúp giảm rủi ro thiếu hụt đầu vào, ổn định mặt bằng giá và hỗ trợ sinh kế của hàng triệu hộ nông dân. Theo các chuyên gia, đây là đóng góp mang tính nền tảng, giúp ổn định khu vực nông thôn – một cấu phần quan trọng của ổn định kinh tế – xã hội.

Sứ mệnh “5 An” và vị thế “5 Nhất” – hệ quả của mô hình phát triển đặt lợi ích quốc gia làm trung tâm

Tại Tọa đàm, một cách tiếp cận xuyên suốt trong đánh giá vai trò của Petrovietnam là nhìn nhận thông qua việc thực hiện sứ mệnh “5 An”, bao gồm an ninh năng lượng, an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh quốc phòng và bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển, đồng thời gắn với bảo đảm an sinh xã hội. Đây là khung tư duy phản ánh đúng bản chất của một doanh nghiệp nhà nước mang sứ mệnh quốc gia, hoạt động không chỉ vì mục tiêu lợi nhuận đơn thuần.

Trong giai đoạn 2020–2025, Petrovietnam đã dành hơn 5,13 nghìn tỷ đồng cho các hoạt động an sinh xã hội. Khoản nguồn lực này được phân bổ cho nhiều chương trình hỗ trợ cộng đồng, địa phương khó khăn, qua đó góp phần ổn định xã hội và củng cố nền tảng phát triển bền vững.

Từ việc thực hiện nhất quán sứ mệnh “5 An”, Petrovietnam đã hình thành vị thế “5 Nhất” trong hệ thống doanh nghiệp nhà nước. Tập đoàn hiện là doanh nghiệp có quy mô tài sản hợp nhất lớn nhất, với tổng tài sản vượt 1 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu hơn 556 nghìn tỷ đồng; đồng thời là đơn vị đóng góp ngân sách cao nhất và đạt hiệu quả sinh lời hàng đầu với 316 nghìn tỷ đồng lợi nhuận giai đoạn 2020–2025. Bên cạnh đó, Petrovietnam còn ghi dấu ấn nổi bật trong lĩnh vực khoa học – công nghệ với 6 Giải thưởng Hồ Chí Minh và 4 Giải thưởng Nhà nước, phản ánh chiều sâu tri thức và năng lực làm chủ công nghệ của đội ngũ người lao động dầu khí.

Các chuyên gia tham gia Tọa đàm cho rằng, những thành tựu này không phải kết quả ngẫu nhiên hay nhất thời, mà là hệ quả tất yếu của một mô hình phát triển được xây dựng nhất quán trên nền tảng kỷ luật tài chính, năng lực quản trị và bản lĩnh con người dầu khí. Chính sự hội tụ của các yếu tố đó đã giúp Petrovietnam không chỉ đứng vững trước biến động, mà còn đóng vai trò điểm tựa chiến lược cho nền kinh tế Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ.