Phát triển điện gió cần thêm sự hỗ trợ

Việt Nam là quốc gia có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, luôn chủ động, tích cực đóng góp có hiệu quả vào quá trình đàm phán thực hiện các hiệp định song phương và đa phương về thương mại, đầu tư, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Bằng chứng là Chính phủ Việt Nam đã ban hành kế hoạch và tổ chức thực hiện Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, trong đó ưu tiên việc sớm cập nhật Báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), với tinh thần nâng cao mục tiêu cam kết của Việt Nam về giảm phát thải khí nhà kính và tính toán đầy đủ các kịch bản để tổ chức triển khai thực hiện cho giai đoạn 2021-2030.

Trong tổng phát thải quốc gia, lĩnh vực năng lượng chiếm tỷ trọng trên 70% tổng phát thải quốc gia vào năm 2030 và đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính cho giai đoạn 2021-2030.

Năng lượng gió ở Việt Nam còn dư địa để phát triển điện gió

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên, Việt Nam cam kết giảm 9% tổng phát thải khí nhà kính bằng nguồn lực trong nước hoặc lên tới 27% nếu nhận được sự hỗ trợ có hiệu quả của cộng đồng quốc tế. Việc đầu tư phát triển điện gió cũng góp phần hỗ trợ NDC của Việt Nam theo Thỏa thuận Paris trong khuôn khổ Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), giúp Việt Nam từng bước thực hiện lộ trình giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch và thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, chuyển dịch năng lượng là một vấn đề lớn, cần có một lộ trình dài hạn. Tại Việt Nam, nhiều giải pháp về hạ tầng kỹ thuật, cơ chế chính sách đã được ban hành và triển khai nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển dịch năng lượng theo hướng tăng dần tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu của ngành năng lượng.

Trên thực tế, sự phát triển nhanh năng lượng tái tạo lại đang tạo ra nhiều áp lực, khó khăn cần tháo gỡ trong quá trình thúc đẩy chuyển dịch năng lượng như: việc nâng cấp lưới điện, nguồn vốn thúc đẩy nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng; năng lực thực thi và giải quyết các vấn đề cả về kỹ thuật nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, do phát triển năng lượng không chỉ liên quan đến môi trường mà còn ảnh hưởng đến an ninh quốc gia bởi an ninh năng lượng chính là an ninh quốc gia.

Hiện nay, Chính phủ chủ trương hạn chế cấp bảo lãnh cho các dự án hạ tầng năng lượng, trong khi các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế, các tổ chức tài chính quốc tế khác cũng hạn chế cho vay đối với các dự án nhiệt than vì những quan ngại về môi trường. Việt Nam mong muốn nhận được hỗ trợ có hiệu quả về hợp tác chuyển giao công nghệ phát triển năng lượng mới, năng lượng tái tạo và hạ tầng năng lượng, các nguồn tài chính để thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đầu tư công nghệ phát triển năng lượng sạch giúp Việt Nam từng bước thực hiện lộ trình kép vừa giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch vừa thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Nhu cầu trao đổi, hợp tác về chuyển dịch năng lượng đó của Việt Nam nhận được sự ủng hộ, tiếp sức của nhiều định chế quốc tế lớn.

Minh chứng cụ thể nhất là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa ký kết một khoản vay xanh trị giá 116 triệu USD với Công ty CP Điện gió Liên Lập, Công ty CP Điện gió Phong Huy và Công ty CP Điện gió Phong Nguyên để xây dựng và vận hành 3 trang trại điện gió công suất 48MW, tổng công suất 144MW, tại tỉnh Quảng Trị. Dự án này sẽ làm tăng công suất điện gió của Việt Nam thêm 30%, giúp Việt Nam đáp ứng nhu cầu về năng lượng đang gia tăng nhanh chóng.

Dự án sẽ tạo ra điện năng trung bình 422 GWh và tránh phát thải trung bình 162.430 tấn khí CO2 mỗi năm. Quan trọng là dự án sẽ giúp phụ nữ tại địa phương được tập huấn về vận hành và quản lý điện gió.

Đóng góp với dự án điện gió trên của tỉnh Quảng Trị còn có nguồn vốn vay lên đến 25 triệu USD từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Đây cũng là dự án sản xuất điện gió được tài trợ theo hình thức cho vay dự án đầu tiên của JICA tại Việt Nam và được kỳ vọng là mô hình mẫu cho các dự án điện gió do khối tư nhân, bao gồm các công ty Nhật Bản và Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo đầu tư.

Ủng hộ mạnh mẽ quyết định chuyển dịch sản xuất điện theo hướng phát thải lượng carbon thấp, Công ty Tài chính quốc tế (IFC) - thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới vừa quyết định cung cấp gói tài trợ trị giá 57 triệu USD cho Công ty CP Phong điện Thuận Bình (TBW) - công ty con của Công ty CP Cơ Điện lạnh (REE) để xây dựng hai nhà máy điện gió trên bờ - Phú Lạc 2 (tỉnh Bình Thuận) và Lợi Hải 2 (tỉnh Ninh Thuận) với tổng công suất 54,2 Megawatt. Dự kiến, hai nhà máy sẽ sản xuất khoảng 170 triệu Kwh năng lượng sạch mỗi năm.

IFC hiểu rằng lĩnh vực điện gió ở Việt Nam tuy đang ở giai đoạn non trẻ nhưng đầy tiềm năng phát triển với quy mô lớn, và sự tham gia của IFC sẽ củng cố niềm tin của các nhà đầu tư, giúp huy động nguồn vốn cần thiết để hiện thực hóa tiềm năng năng lượng tái tạo của Việt Nam.