Quản lý dữ liệu thông minh: Cấu phần quan trọng trong chiến lược phát triển

	Quản lý dữ liệu thông minh: Vai trò tiên phong trong hành trình số hoá ngân hàng
	Cổng dữ liệu quốc gia: Góp phần minh bạch, chia sẻ và tái sử dụng dữ liệu

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh phát biểu tại hội thảo

Tối ưu hóa hoạt động ngân hàng

Trong lĩnh vực ngân hàng, các ngân hàng trên thế giới đã nhận biết được tiềm năng, sức mạnh to lớn của dữ liệu và chủ động nắm bắt cơ hội tận dụng được nguồn năng lượng này. Dữ liệu được tận dụng triệt để nhằm tối ưu hóa hành trình và trải nghiệm khách hàng trên các điểm tiếp xúc số cũng như tối ưu hóa hoạt động nghiệp vụ, quản trị nội bộ của ngân hàng. Bởi vậy nhiều ngân hàng lớn trên thế giới đã thực hiện tốt việc thu thập, quản lý, khai thác, sử dụng dữ liệu một cách thông minh trên cơ sở các công nghệ của cuộc CMCN 4.0.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, thời gian qua, ngành Ngân hàng đã luôn chủ động trong việc tiếp cận các nghiên cứu, xây dựng chính sách, tạo điều kiện để ứng dụng sức mạnh của dữ liệu trong công tác quản lý và phát triển các sản phẩm dịch vụ, tạo động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng.

Theo khảo sát tháng 9/2020 của NHNN, 50% các ngân hàng đã xây dựng kho dữ liệu tập trung (Data warehouse), 27% đã xây dựng các hồ sơ dữ liệu (Data lake) để thu thập dữ liệu thô đến từ các điểm tiếp xúc số, khoảng 50% các ngân hàng đã ứng dụng phân tích dữ liệu để tối ưu hóa quy trình vận hành, tăng hiệu quả hoạt động, quản trị rủi ro...

Đặc biệt để có thể phát huy được lợi thế của mình trong việc sở hữu khối lượng lớn về dữ liệu, giữ vai trò tiên phong trong hành trình chuyển đổi mô hình hoạt động theo xu hướng số, quản lý dữ liệu thông minh trong lĩnh vực ngân hàng - tài chính đã trở thành một yêu cầu cấp thiết, thu hút sự quan tâm của các nhà quản lý, nhà khoa học, các TCTD, các công ty Fintech và các công ty công nghệ lớn (Bigtech).

Quan điểm của các diễn giả, nhà khoa học đưa ra tại Hội thảo nhìn chung cũng đều đồng thuận rằng quản trị dữ liệu thông minh cần được đề cập như một cấu phần quan trọng trong chiến lược phát triển của các ngân hàng Việt Nam trong thời gian tới. Đây là thách thức rất lớn đối với các ngân hàng, không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới, nhưng cũng là xu hướng rất cần thiết và tất yếu. Kết quả quản lý dữ liệu sẽ đóng góp quan trọng cho sự phát triển dài hạn của bản thân các NHTM cũng như toàn hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Hoàn thiện khung pháp lý về quản lý dữ liệu

Các diễn giả tại Hội thảo nhận thấy, nhìn chung hầu hết các ngân hàng hiểu giá trị của dữ liệu, tuy nhiên việc coi dữ liệu là “tài sản chiến lược” chưa được định hình rõ nét, dẫn đến chưa hình thành được văn hóa sử dụng dữ liệu trong hoạt động kinh doanh. Các dữ liệu của ngân hàng phần lớn vẫn còn ở tình trạng phân tán, lượng thông tin rác khá lớn, chất lượng dữ liệu vẫn còn chưa cao; mô hình tổ chức, hiện tại phần lớn các ngân hàng đang chưa có một đơn vị độc lập, chuyên trách quản trị và khai thác dữ liệu…

Khảo sát của PwC năm 2019 cũng cho thấy, chưa đến một nửa số NHTM có chính sách và quy trình quản lý dữ liệu toàn hàng hay quy định vai trò của các bên có liên quan đến dữ liệu. Hơn 66% trong số 33 lãnh đạo của các NHTM được khảo sát cho biết quy định các tiêu chí đánh giá để đo lường chất lượng dữ liệu chưa được vận hành. Chỉ 18% NHTM đã xây dựng kiến trúc công nghệ (nền tảng, công cụ…) để hỗ trợ quản lý dữ liệu toàn hàng.

Chia sẻ thêm về thách thức trong quản lý dữ liệu thông minh, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết một trong những lý do chính là môi trường pháp lý thay đổi tương đối nhanh như yêu cầu về bảo mật thông tin khách hàng; quy định về các dịch vụ mới như eKYC, P2P; phát triển tiền kỹ thuật số… Bên cạnh đó, quy mô và chất lượng dữ liệu chưa đủ lớn/tốt; đội ngũ lãnh đạo am hiểu về dữ liệu và nghệ thuật kinh doanh; thay đổi tư duy kinh doanh theo hướng quyết định, hoạt động trên cơ sở thông tin, dữ liệu cũng là những thách thức trong khai thác dữ liệu được chuyên gia này đề cập tới.

TS. Lực cũng nhấn mạnh nhiều lần tại Hội thảo, việc tối quan trọng để quản lý dữ liệu thông minh phụ thuộc rất nhiều vào người đứng đầu, vào văn hoá nội bộ của một tổ chức. Người đứng đầu nếu làm gương, thay đổi thói quen quan tâm, sử dụng dữ liệu nhiều hơn sẽ tạo điều kiện cho nhân viên phát huy mong muốn sử dụng dữ liệu của mình nhiều hơn.

Không chỉ làm giàu nền tảng dữ liệu, một trong những băn khoăn của nhiều đại biểu liên quan tới góc độ chia sẻ dữ liệu làm sao để vừa thuận lợi, nhưng vẫn đảm bảo an toàn. Dưới góc độ NHTM, ông Trần Hồng Thắng - Giám đốc dữ liệu (CDO) VietinBank cho rằng, nếu dữ liệu cắt cứ thì hoàn toàn vô nghĩa, và sẽ không mang lại lợi ích. Ở nhiều nước tiên tiến đều có những luật yêu cầu phải chia sẻ dữ liệu, như vậy mới tận dụng được giá trị của dữ liệu, và ứng dụng giá trị đó trong hoạt động kinh doanh, quản trị…

Bởi vậy, để dữ liệu cho các ngân hàng, DN chia sẻ được tường minh hơn thì yêu cầu đặt ra là phải có luật quy định, phải tạo ra hành lang pháp lý rõ ràng cho việc kết nối dữ liệu, chia sẻ và sử dụng dữ liệu mà chúng ta có. Thêm vào đó, sau khi ngân hàng có nền tảng hạ tầng dữ liệu, phải xem xét bảo mật dữ liệu theo ba hướng: chính sách bảo đảm bảo vệ dữ liệu; văn hoá (tuyên truyền, giảm rủi ro về đạo dức) và ứng dụng công nghệ kết hợp (AI, machine learning…).

Liên quan tới ngân hàng mở, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán Lê Anh Dũng cũng nêu lên kiến nghị, đề xuất với phía Chính phủ cần nghiên cứu, xem xét trình ban hành Luật về bảo vệ dữ liệu người dùng, luật về bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu người dùng nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, đồng bộ về quản lý dữ liệu toàn nền kinh tế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, qua đó thúc đẩy ngân hàng mở trong ngành tài chính - ngân hàng tại Việt Nam. Về phía NHNN cũng cần nghiên cứu, đề ra định hướng ngân hàng mở, xác định mô hình ngân hàng mở phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam, trên cơ sở đó ban hành những quy định, hướng dẫn hoặc đưa ra khuyến nghị thích hợp.