Sân khấu đa sắc với nàng Kiều
Biên đạo múa Tuyết Minh cho biết, lần đầu tiên công chúng được thưởng thức vở ballet Kiều bằng nghệ thuật múa kinh điển phương Tây, do các nghệ sĩ Nhà hát Nhạc Vũ Kịch TP. Hồ Chí Minh thực hiện. Buổi công diễn ra mắt diễn ra vào ngày 20/6 tại TP. Hồ Chí Minh, sau đó ballet Kiều sẽ đến với khán giả Hà Nội vào tháng 8/2020.
Khác với những tác phẩm nghệ thuật khai thác cùng chủ đề ra đời trước đây, ballet Kiều được thể hiện bằng ngôn ngữ hình thể ngắn gọn, giàu biểu cảm. Vì vậy sẽ không tái hiện toàn bộ cuộc đời 15 năm lưu lạc của nàng Kiều. Ê-kíp đã đầu tư thời gian và công sức để kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật ballet cổ điển phương Tây với phong cách múa dân gian, múa truyền thống và văn hóa, bản sắc Việt Nam. Bên cạnh âm nhạc giao hưởng, nhạc đương đại, ballet Kiều còn sử dụng ca trù, hát xẩm và nhiều thể loại âm nhạc dân gian khác. Chính vì là lần đầu tiên được thể hiện bằng ngôn ngữ ballet nên vở múa này đầy tính thử nghiệm, cho thấy sự sáng tạo và thổi một làn gió mới trong nghệ thuật ballet tại Việt Nam.
Biên đạo múa Tuyết Minh (ngoài cùng bên phải) đang chỉ dẫn các nghệ sĩ tập vở ballet Kiều |
Theo nghệ sĩ Tuyết Minh, vở ballet Kiều chú trọng tiêu chí kỹ thuật, kỹ xảo để đạt được niêm luật của bộ môn múa ballet. Mặt khác để thể hiện được tâm hồn Việt, khắc họa được những nét tính cách nhân vật điển hình, các diễn viên phải thấm đẫm văn hóa phương Đông, cốt cách, tinh thần và bản sắc văn hóa của người Việt nên mỗi cử chỉ, động tác hay tổ hợp múa đều phải chắt lọc, đều phải có thủ pháp mang tính sáng tạo cao thì mới đủ chuyển tải hết tinh, khí, thần của các lớp diễn. Với 3 hồi, 15 cảnh, các nghệ sĩ sẽ đem đến không gian giàu chất thơ, trữ tình và khắc họa nét tiêu biểu, đặc trưng của các nhân vật trong Truyện Kiều qua ngôn ngữ ballet giàu biểu cảm. Balett Kiều có sự tham gia của dàn nghệ sĩ nổi tiếng như NSƯT Hoàng Yến (Thúy Kiều), Kim Tuyền (Đạm Tiên), Khang Ninh (Thúy Vân), Minh Tú (Hoạn Thư 1), Kim Dung (Thúy Kiều 2), Khánh Vy (mẹ Thúy Kiều), NSUT Phi Điệp (Từ Hải), NSƯT Đức Nhuận (Kim Trọng)…
Đây không phải lần đầu tiên Thúy Kiều trong tác phẩm thơ của Nguyễn Du được đưa lên sân khấu. Cuối năm 2019, khán giả nước ta cũng hoàn toàn bị chinh phục bởi vở nhạc kịch Kim Vân Kiều, dưới bàn tay của đạo diễn tài năng Christophe Thiry, đoàn nghệ sĩ - diễn viên - ca sĩ opera chuyên nghiệp của Nhà hát L’Attrape (Pháp) với một ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo với góc nhìn mới, hiện đại nhưng vẫn rất trung thành với số phận nàng Kiều... biểu diễn ở Việt Nam cuối năm vừa qua đã khiến nhiều khán giả nước ta ngỡ ngàng.
Nhạc kịch Kim Vân Kiều được thể hiện bằng ngôn ngữ nghệ thuật đa quốc tịch, từ cổ điển đến hiện đại. Phần âm nhạc là một thể nghiệm độc đáo khi các nghệ sĩ vừa hát opera, pop, vừa diễn kịch lại vừa diễn tấu các nhạc cụ Tây phương như violin, piano, guitar. Hòa quyện với màu sắc nghệ thuật Tây phương là những sắc màu rất Việt Nam từ những nhạc khí dân tộc như trống, sáo, đàn nguyệt, đàn bầu qua phần trình diễn của hai nhạc sĩ Mai Thanh Sơn và Mai Thành Nam (Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh và Đoàn nhạc Gõ Phù Đổng).
Phần đầu vở diễn khắc họa hình ảnh nàng Kiều, một cô gái nhạy cảm, tốt bụng và thuần khiết, nhưng rồi nàng đã bị ném vào thế giới của tham lam, tình dục và quyền lực. Vở nhạc kịch Kim Vân Kiều đưa người xem vào không gian truyền thống và hiện đại. Bởi vậy, bên cạnh nàng Kiều trong tác phẩm của Nguyễn Du, khán giả còn được thấy sự xuất hiện của hai “nàng Kiều” đến từ châu Phi và nước Mỹ. Lần đầu tiên, trên sân khấu có những nàng Kiều đa quốc tịch, từ quá khứ đến hiện đại. Sự sáng tạo này của ê – kíp càng cho thấy giá trị mang tính phổ quát của tuyệt tác Truyện Kiều, cũng như hình ảnh của nàng Kiều.
Cách đây không lâu, vở rối cạn Thân phận nàng Kiều, do Nhà hát múa rối Việt Nam thực hiện cũng đã chinh phục được mọi đối tượng khán giả. Với cách chọn những diễn biến tiêu biểu, những nét miêu tả mang tính chấm phá về nhân vật, vở rối đã truyền tải được trọn vẹn tinh thần của Truyện Kiều nói chung và Thúy Kiều nói riêng. Thân phận nàng Kiều không đầu tư quá nhiều cho hình thức và kỹ thuật con rối. Dù đơn giản nhưng lại được làm một cách chuẩn xác và kỹ lưỡng nên mang được ý nghĩa biểu tượng cho từng mẫu hình nhân vật mà ít nhiều chúng ta đã được nghe hoặc tưởng tượng ra.
Có thể nói, việc nhiều tác phẩm sân khấu và nghệ thuật đương đại về nàng Kiều cũng như Truyện Kiều được biểu diễn tại Việt Nam cũng như trên thế giới thời gian gần đây mang đến cho khán giả những cảm nhận mới mẻ về nàng Kiều của đại thi hào Nguyễn Du. Quan trọng hơn, đạo diễn người Pháp Christophe Thiry chia sẻ: “Chúng tôi muốn vinh danh văn hóa Việt Nam, nơi đã có một tác phẩm văn chương có thể coi là tuyệt tác của nhân loại vượt thời gian và không gian”.