Sẽ có cơ chế bắt buộc với doanh nghiệp
Cách đây 2 năm, anh Nguyễn Văn Nam (Cầu Giấy, Hà Nội) có mua một lô đất rộng 300 m2 gần Khu công nghiệp Bắc Thăng Long với giá gần 1 tỷ đồng để đầu tư xây dựng 20 phòng trọ. Với giá cho thuê trung bình 1 triệu đồng/tháng/phòng, mỗi tháng anh thu về 20 triệu đồng. Tính ra, chỉ mất khoảng 5-7 năm anh sẽ thu hồi được vốn đầu tư mua đất và xây dựng phòng trọ.
Đồng thời, đến thời điểm hiện nay lô đất anh Nam sở hữu nói trên đã có giá ngót nghét chục tỷ đồng và giá thuê nhà hiện tại cũng tăng gấp đôi so với thời điểm trước. Như vậy, ngoài tiền cho thuê với tỷ suất lợi nhuận so với giá trị đầu tư ban đầu khá cao, anh Nam còn lãi trực tiếp trên mảnh đất đã mua.
Với dãy phòng trọ này, anh Nam thu về khoảng 20 triệu đồng/tháng |
Anh Nam chỉ là một trong số hàng trăm hộ gia đình có đất xây nhà trọ cho thuê với giá rẻ, đang được hưởng lợi khi giá nhà đất và giá cho thuê tăng. Vào làng Triều Khúc, Phùng Khoang (Hà Nội), một điều dễ nhận thấy là lượng học sinh, sinh viên, người thuê trọ… đông hơn cả dân số trong làng.
Có thể thấy, rõ ràng là nhà cho thuê đã đáp ứng được nhu cầu của nhiều người và mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho các hộ kinh doanh nhà cho thuê. Việc phát triển nhà cho thuê đúng nghĩa sẽ giúp giải tỏa áp lực nhà ở của người dân tại các đô thị lớn, nhưng nhiều người dân còn có thu nhập thấp, không có khả năng mua nhà...
Song điều đáng ngạc nhiên là rất ít DN đặt chân vào lĩnh vực xây nhà cho thuê này. Nguồn cung nhà cho thuê với mức giá phù hợp hiện nay chủ yếu từ các hộ gia đình, cá nhân xây nhà cho thuê. Và vì chủ yếu là tự hộ gia đình nên nhà cho thuê không có quy hoạch cụ thể, không mang tính chuyên nghiệp, các nhà cho thuê cũng không chú trọng đến chất lượng và không gian sống...
Theo Bộ Xây dựng, trong năm 2014 có khoảng 12 ngàn căn nhà ở xã hội được đưa ra trên thị trường. Từ nay đến năm 2020, cả nước cần khoảng trên 1 triệu căn nhà ở xã hội. Song, hiện mới có 150 dự án đang triển khai, cũng chỉ cung cấp khoảng 100.000 căn. Nguồn cung ít, trong khi nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp không ngừng tăng lên, nhất là ở các đô thị khiến cung không đủ cầu. Đầu ra sản phẩm căn hộ phân khúc này vì thế gặp thuận lợi, làm đến đâu bán hết đến đó. Lẽ ra đây là sự hấp dẫn các nhà đầu tư, nhưng thực tế rất nhiều DN “ngại” đầu tư xây nhà ở xã hội.
Lý giải về nguyên nhân khiến các DN “ngại” khi bước chân vào lĩnh vực này, giám đốc một công ty BĐS lớn cho rằng: So với các loại hình nhà ở khác, hiệu quả kinh tế thu được từ việc xây nhà ở xã hội cho thuê là thấp nhất. Mặt khác, chi phí đầu tư nhà ở cho thuê hiện tương đương nhà ở thương mại, nhưng thời gian thu hồi vốn lâu hơn, chẳng khác nào bỏ voi thu kiến.
Hơn nữa, để cho thuê, DN sẽ phải mất thêm chi phí vận hành, quản lý, kinh doanh nhà trong thời gian dài, vì thế lợi nhuận sẽ không nhiều. Bên cạnh đó, để đầu tư nhà ở cho thuê, DN phải có tiềm lực tài chính lớn mới có thể theo đuổi dự án. Còn những DN nhỏ phải đi vay vốn thường muốn bán đứt sản phẩm để thu hồi vốn nhanh. Đấy là chưa kể DN muốn đầu tư nhà cho thuê nhưng vẫn chưa có cơ chế, chính sách khuyến khích. Đó chính là những nguyên nhân phân khúc nhà ở cho thuê đang phát triển yếu nhất trên thị trường BĐS hiện nay.
Ngoài ra, kinh doanh nhà ở cho thuê còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. DN rất dễ đối mặt với tình trạng người thuê nhà không có khả năng chi trả, hoặc cố tình chây ỳ, không thanh toán tiền thuê. Quy định của pháp luật hiện cũng chưa có chế tài bảo vệ nhà đầu tư trong những trường hợp đó.
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam, trong Chiến lược phát triển nhà ở giai đoạn 2020 - 2030, Bộ sẽ đẩy mạnh xây nhà ở xã hội, nhà thu nhập thấp và phát triển quỹ nhà ở cho thuê, trong đó vừa khuyến khích, vừa bắt buộc các chủ đầu tư dành một tỷ lệ diện tích nhất định của dự án cho loại hình nhà cho thuê.