Sự thụt lùi của nông nghiệp
Ngành nông nghiệp và khai khoáng phục hồi | |
Hỗ trợ ngành nông nghiệp bao nhiêu cho đủ | |
Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp |
Hoàng Dương, 28 tuổi, một nông dân thế hệ mới với khoảnh vườn hơn 2.000 m2 trồng rau sạch ở Thường Tín (Hà Nội), vừa có một vụ mùa trắng tay. Các luống rau cải, rau muống…; giàn cà chua, bầu bí… đang lên xanh và sắp cho thu hoạch thì gặp cơn mưa lớn. Khoảng đất giữa khu dân cư không có hệ thống thoát nước tốt, gần như toàn bộ diện tích ngập nặng, rau mất trắng.
Giờ đây, Dương lại quay trở lại giai đoạn đầu phát triển mô hình kinh doanh đang ăn khách này, lại phải chạy vạy vay mượn, huy động vốn đầu tư trồng mới và lần này có tính thêm hệ thống thoát nước… Nhưng lo nhất là mất người mua vì không đảm bảo cung cấp sản phẩm đều như trước.
Ảnh minh họa |
Từ một khoảnh vườn nhỏ vùng ven Thủ đô, câu chuyện của Dương hóa ra lại có tính thời cuộc cho cả ngành nông nghiệp. Báo cáo mới công bố của Tổng cục Thống kê cho hay, tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm nay chỉ đạt 5,52%, có dấu hiệu chững lại so với tốc độ tăng 6,32% trong 6 tháng đầu năm 2015. Trong đó, nông nghiệp là “thủ phạm” kéo lùi tăng trưởng kinh tế 0,03 điểm phần trăm.
Đây không chỉ là lần đầu tiên ngành nông nghiệp kìm hãm tăng trưởng mà trong mấy năm gần đây, khu vực tạo sinh kế cho 60-70% dân số này liên tục “đuối” đi trông thấy.
Ở góc độ tích cực, nền kinh tế cho thấy rõ sự chuyển dịch cơ cấu, khi nông nghiệp giảm tỷ trọng ngành dịch vụ đang tăng lên. Cụ thể, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản hiện chỉ còn chiếm tỷ trọng 15,74% GDP, trong khi cùng thời gian này năm ngoái còn chiếm 167,7%.Nhưng bên cạnh đó, nó cũng cho thấy những chuyển dịch ở khu vực lao động đang trở nên ngày càng mạnh mẽ.
Cũng theo nguồn số liệu của Tổng cục Thống kê, lực lượng lao động Việt Nam đến thời điểm 1/7/2016 ước tính là 54,4 triệu người, tăng khoảng 1,22% so với cùng thời điểm năm 2015. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp cũng lại tăng, khi trong quý I/2016 là 2,25% thì quý II vừa qua lên mức 2,3%.
Trong khi đó, chỉ số sử dụng lao động của DN công nghiệp tại thời điểm 1/6/2016 lại tăng khoảng 6%. Nó cho thấy lao động tại khu vực nông nghiệp chịu sức ép thất nghiệp lớn hơn. Điều này cảnh báo các cuộc di cư từ nông thôn ra thành thị ngày càng mạnh mẽ.
Hiện trạng hàng trăm nghìn lao động giản đơn từ nông thôn tập trung làm việc tại các khu công nghiệp với điều kiện ăn ở hạn chế, lao động nhiều giờ liên tục trong các phân xưởng gia công nóng bức… có thể sẽ còn lan rộng hơn trong thời gian tới, khi các hiệp định FTA thế hệ mới mở cửa hơn nữa thị trường xuất khẩu của Việt Nam.
Ở khía cạnh khác, ngay ở trong ngành nông nghiệp cũng đang tồn tại “sóng ngầm” chuyển đổi. Sự sụt giảm về tăng trưởng GDP ngành này phần lớn ghi nhận ở khu vực sản xuất sản phẩm cho thị trường trong nước, còn phía xuất khẩu vẫn khá khả quan. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thuỷ sản 6 tháng đầu năm 2016 vẫn tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2015, đóng góp chủ yếu vào tăng trưởng xuất khẩu các mặt hàng nông và thủy sản.
Còn ở thị trường trong nước, ngành nông nghiệp đang mất dần niềm tin của nhiều người tiêu dùng. Giờ đây, các thế hệ nông dân sân thượng, hay chủ vườn giải phân cách đường giao thông… ngày càng nhiều, cho thấy sự trở lại của ngành nông nghiệp của thời kỳ bao cấp, khi nhà nhà chăn nuôi và trồng trọt. Người ta chuộng hơn các sản vật an toàn, không màng đến năng suất cao và giá thành hạ như trước.
Những đàn lợn “bụng ỏng” thất thểu gặm rau thừa trong máng gỗ, những lứa trứng gà bé như quả bóng bàn, hay những rau bắp cải sâu ăn thủng lỗ chỗ… giờ đây hóa ra lại đắt khách hơn nhiều so với thịt toàn nạc và rau xanh mơn mởn.
Trên thị trường, gạo Việt đang cạnh tranh ngay trên sân nhà với người Thái, còn ở chiều xuất khẩu thì có thêm đối thủ là Ấn Độ, Myanmar… Trong khi đó, ngành điều đang phụ thuộc ngày càng nhiều hơn vào nguyên liệu nhập khẩu. Cà phê và cao su thì giá cả trồi sụt, riêng cà phê đang phải tái canh mạnh mẽ…
Nên khi mà những nông dân thế hệ mới như Hoàng Dương, những mô hình sản xuất rất nhỏ bé và còn manh mún, đang tham gia ngày càng nhiều vào ngành này thì càng cho thấy sự thụt lùi của nông nghiệp, vốn là ngành cần lợi thế quy mô lớn... Bối cảnh ấy đem đến nhiều suy ngẫm hơn lúc nào hết…