Tăng “chất” cho hệ thống ngân hàng
Ngân hàng tăng tốc khai thác dư địa bán lẻ | |
Bộ Tài chính Hoa Kỳ đánh giá cao công tác điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam | |
Chương trình hỗ trợ lãi suất có tác động rất tích cực |
Chú trọng “chất hơn lượng”
Cải tổ nhằm lành mạnh hóa và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống TCTD là định hướng lớn của Chính phủ cũng như NHNN nhiều năm qua. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong phát biểu của mình nhân dịp chúc Tết ngành Ngân hàng đầu xuân năm nay cũng đã nhấn mạnh tới nội dung tập trung triển khai quyết liệt việc cơ cấu lại các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025, trong đó khuyến khích các TCTD tích cực tham gia vào quá trình xử lý các ngân hàng yếu kém, các ngân hàng mua bắt buộc, đảm bảo an toàn, lành mạnh toàn hệ thống cũng như của từng TCTD.
Các TCTD không ngừng nâng cao năng lực tài chính và quản trị, điều hành |
Mới đây Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025” (Đề án) đã chính thức được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đi cùng với nhiều mục tiêu, giải pháp cụ thể để tiếp tục nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động, bảo đảm an toàn của các TCTD. Theo đó, phát triển hệ thống các TCTD theo hướng các TCTD trong nước đóng vai trò chủ lực, hoạt động lành mạnh, chất lượng, hiệu quả, công khai, minh bạch, đáp ứng các chuẩn mực về an toàn hoạt động ngân hàng theo quy định của pháp luật và tiệm cận với thông lệ quốc tế, hướng tới đạt trình độ phát triển của Nhóm 4 nước dẫn đầu khu vực ASEAN.
Đáng chú ý Đề án khuyến khích tham gia mua bán, hợp nhất, sáp nhập các TCTD trên cơ sở tự nguyện để gia tăng quy mô, phạm vi hoạt động, nâng cao khả năng cạnh tranh; triển khai và áp dụng Basel II phương pháp nâng cao, đến năm 2025 tỷ lệ an toàn vốn CAR của các NHTM phấn đấu tối thiểu 11-12%...
Trao đổi với phóng viên, một chuyên gia tài chính - ngân hàng chia sẻ, việc mua bán, sáp nhập có nhiều điểm lợi khi vốn tự có sẽ được tăng lên, tăng cường nguồn nhân lực chất lượng cao, cải thiện năng lực quản trị cho các nhà băng. Chưa kể vấn đề quản lý, kiểm tra của Chính phủ, NHNN chắc chắn sẽ hiệu quả hơn thay vì phải kiểm soát một hệ thống với số lượng ngân hàng quá nhiều.
“Trong bối cảnh đòi hỏi ngành Ngân hàng cần phát triển mạnh mẽ hơn với những bước tiến dài hơn thì việc củng cố thông qua khuyến khích mua bán, sáp nhập các ngân hàng để tinh giản lại hệ thống, số lượng ít hơn nhưng hiệu quả hoạt động tăng lên, khả năng phục vụ nền kinh tế nâng cao là điều quan trọng cần làm”, chuyên gia này nhìn nhận.
Đồng tình với quan điểm khuyến khích các ngân hàng hợp nhất, sáp nhập để nâng cao năng lực cạnh tranh, TS. Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia ngân hàng cho rằng, nhà điều hành cũng nên có những định hướng chỉ tiêu như giới hạn số lượng ngân hàng; chỉ tiêu quản lý, quản trị rủi ro, có thể dựa vào các tiêu chí của CAMELS để xếp hạng ngân hàng hay quy mô của những ngân hàng còn lại ra sao… Trên cơ sở đó những ngân hàng dưới chuẩn có thể hiểu được thông điệp, định hình lại và có những hoạch định phù hợp trong chiến lược phát triển của mình.
“Quy mô ngân hàng sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh phát triển, thúc đẩy ngân hàng đi tìm những đối tác phù hợp để đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Cũng không nên có những suy nghĩ, nếu sử dụng các giải pháp mạnh mẽ và quyết liệt thì sẽ ảnh hưởng tới hệ thống, bởi kinh nghiệm của nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy, khi tiến tới một hệ thống ngân hàng lành mạnh hơn thì luôn nhận được sự đồng thuận của xã hội”, TS. Hiếu cho hay.
Củng cố tài chính và năng lực quản trị
Ngay trong Đề án cũng đưa ra mục tiêu phấn đấu có ít nhất 2 - 3 ngân hàng nằm trong Top 100 ngân hàng lớn mạnh nhất châu Á; hoàn thành việc niêm yết cổ phiếu của các NHTMCP trên thị trường chứng khoán Việt Nam và phấn đấu có 1 - 2 ngân hàng niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán quốc tế. Bên cạnh đó, Đề án nhấn mạnh có biện pháp đảm bảo vốn điều lệ, đến năm 2025 nhóm NHTM trong nước quy mô lớn đạt tối thiểu 15.000 tỷ đồng; nhóm NHTM trong nước quy mô nhỏ và trung bình vốn điều lệ tối thiểu 5.000 tỷ đồng…
PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia tài chính nhìn nhận, đây là mục tiêu khá cao song không phải là không thể đạt được. Chuyên gia này cho rằng, chúng ta mong muốn có một nền kinh tế phát triển, kinh tế Việt Nam giai đoạn 2021-2025 cũng đề ra 15 chỉ tiêu đạt được, trong đó có tốc độ tăng trưởng GDP bình quân từ 6,5 - 7% (đến năm 2025), GDP bình quân đầu người từ 4.700 - 5.000 USD, thì việc kỳ vọng có những ngân hàng đủ lớn, có khả năng sánh vai với các ngân hàng trong khu vực và trên thế giới là điều dễ hiểu. “Đã mơ thì phải mơ lớn, dám có mục tiêu thì chúng ta sẽ có những kế hoạch, đặt ra lộ trình để hiện thực hóa câu chuyện này hiệu quả nhất”, ông Thịnh chia sẻ.
Trong khi theo TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, mở rộng quy mô của một ngân hàng thì một trong những điều kiện tiên quyết là bộ đệm vốn.
Tuy nhiên hiện vốn điều lệ của không ít ngân hàng, đặc biệt là các NHTM Nhà nước đang khá mỏng. Theo thống kê của NHNN, đến cuối tháng 3/2022, vốn điều lệ của các NHTM Nhà nước đạt 170 nghìn tỷ đồng, không thay đổi so với cuối năm 2021; trong khi tổng tài sản đạt 6.719,44 nghìn tỷ đồng, tăng 5,17% so với cuối năm 2021; vốn huy động thị trường 1 đạt 5.625,25 nghìn tỷ đồng, tăng 2,9% so với cuối năm 2021. Điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ tới hệ số an toàn vốn (CAR) của hệ thống NHTM Nhà nước.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng trong trả lời chất vấn trước Quốc hội mới đây cũng nhấn mạnh, để nâng cao năng lực tài chính cho các NHTM thì NHNN đang tích cực phối hợp các bộ, ngành liên quan xem xét, trình cấp thẩm quyền phê duyệt phương án tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế, sau trích lập các quỹ giai đoạn 2021 - 2023 cho các NHTMCP do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ và từ nguồn ngân sách nhà nước đối với Agribank.
Ngoài vấn đề về vốn, theo các chuyên gia, quan trọng vẫn là hệ thống ngân hàng phải được chấn chỉnh toàn diện từ việc quản lý, quản trị, loại bỏ tư duy quản trị ngân hàng tập trung vào một số cá nhân, gia đình hay tập đoàn nắm giữ thì mới bắt kịp được với sự phát triển của ngân hàng trên thế giới. “Không chỉ Basel II, mà ngân hàng phải có những chuẩn bị để triển khai và áp dụng Basel III, khi đó mới tạo lập được nền tảng đi vào sân chơi quốc tế, sau đó mới bàn được tới câu chuyện phát hành cổ phiếu trên thị trường thế giới”, một chuyên gia bày tỏ.
Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng: Đối với việc triển khai Đề án cơ cấu lại các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025, NHNN sẽ tập trung thực hiện phương án cơ cấu lại; khắc phục những hạn chế, phấn đấu xử lý cơ bản các khó khăn, tồn tại của ngân hàng yếu kém, xây dựng hệ thống các TCTD lành mạnh và phát triển bền vững; nâng cao năng lực tài chính của TCTD; ngăn ngừa tình trạng đầu tư chéo, sở hữu chéo và sở hữu có tính chất thao túng, chi phối trong các TCTD có liên quan; tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của TCTD, đặc biệt là tập trung thanh tra chuyên đề đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao. |