Tăng cường chính sách để hỗ trợ hiệu quả hơn

	Tín dụng hợp lực thúc đẩy đào tạo nghề
	Tạo nền tảng cho kinh tế phục hồi cuối năm

Khu vực kinh tế tư nhân vẫn chịu rất nhiều áp lực

Sau khi dịch Covid-19 bùng phát trở lại hồi cuối tháng 7, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính đã tiến hành cuộc khảo sát lần 3 với gần 400 doanh nghiệp và 15 hiệp hội về những khó khăn mà các doanh nghiệp đang phải gánh chịu, trình Thủ tướng. Kết quả là 20% doanh nghiệp cho biết đã phải dừng hoạt động, 76% doanh nghiệp không cân đối được thu chi và 2% doanh nghiệp đã giải thể, chỉ có 2% doanh nghiệp tạm thời chưa bị ảnh hưởng do đại dịch.

Những khó khăn lớn nhất doanh nghiệp phải đối mặt trong tình hình hiện nay và những tháng tới là: Không có khách hàng, đơn hàng, hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ (chiếm 81% câu trả lời); đảm bảo tiền trả lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn (chiếm 72%); trả tiền vay ngân hàng cả gốc và lãi (chiếm 53%); trả tiền điện nước - nhiên liệu đầu vào (chiếm 45%) và trả tiền thuê kho bãi, nhà xưởng, văn phòng, thiết bị (chiếm 42%).

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp như hiện nay, một số hiệp hội phản ánh tiền thuê đất phải trả năm 2020 tăng đột biến bởi một số điều chỉnh chính sách, cách tính giá thuê đất... buộc những doanh nghiệp sử dụng quỹ đất lớn, như doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, nhà xưởng, thuê đất đầu tư nhà máy, cơ sở chế biến hoặc kinh doanh khách sạn phải nộp tiền thuê tăng từ vài chục phần trăm tới mấy trăm phần trăm.

Thêm nữa, dịch Covid-19 cũng đã làm nhiều chuỗi cung ứng bị đứt gãy, đẩy nhiều doanh nghiệp vào tình trạng không có khả năng thanh toán hoặc phải chậm thanh toán. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới dòng tiền vào của doanh nghiệp sản xuất, cung ứng và cung cấp dịch vụ. Làm sao cân đối dòng tiền và chi phí là bài toán lớn nhất của doanh nghiệp lúc này, Ban IV diễn giải.

Thực trạng khó khăn trên khiến hơn 47% doanh nghiệp tham gia khảo sát phải cắt giảm lao động. Tỷ lệ doanh nghiệp cắt giảm trên 50% lao động chiếm tới 1/3 số doanh nghiệp trả lời. Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) có 20% doanh nghiệp tạm dừng hoạt động và 10% doanh nghiệp giải thể. Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ làm dịch vụ đại lý tour, bán vé sa thải 100% lao động, doanh nghiệp lữ hành quốc tế sa thải khoảng 80% lao động…

Hiệp hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh cho biết, cắt giảm lao động ở các doanh nghiệp thành viên dao động từ 10% đến 30% lao động; con số này ở Hiệp hội Bông sợi Việt Nam là 20-40%. Các doanh nghiệp trong Hiệp hội Rau quả Việt Nam và Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đã cắt giảm khoảng 10% lao động. Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, các doanh nghiệp lớn cắt giảm 30-60% lao động. Các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam cắt giảm khoảng 5-7% đội ngũ bán hàng.

Bà Phạm Ngọc Thủy, Phó Giám đốc thường trực Văn phòng Ban IV chia sẻ, đi sâu phân tích quan điểm của doanh nghiệp và đại diện nhiều hiệp hội đều nhất trí rằng, để tồn tại đến thời điểm này đã là nỗ lực rất lớn rồi, song nỗ lực để giữ người lao động, đặc biệt là bộ máy nhân sự chủ chốt, quản lý cấp trung và những lao động lành nghề còn lớn hơn nữa. Các chủ doanh nghiệp đã thấm thía nhất với chi phí cơ hội của việc sa thải hàng loạt nhân sự và chi phí tuyển dụng lại thậm chí còn cao hơn rất nhiều nên đã áp dụng nhiều biện pháp giữ chân người lao động.

Tuy nhiên, việc đảm bảo dòng tiền trong bối cảnh lượng tiền thực của doanh nghiệp ngày càng mỏng, mà vẫn phải trả lãi vay ngân hàng, các khoản thuế, phí dẫn đến việc “cực chẳng đã”, buộc phải cắt giảm mạnh lao động.

Một khác biệt lớn mà Ban IV nhận thấy, rất đáng lưu tâm so với hai lần khảo sát trước là đã có sự suy giảm niềm tin của nhiều doanh nghiệp và hiệp hội khi được hỏi ý kiến về hiệu quả của các chính sách đã ban hành cũng như hướng đề nghị các chính sách mới. Rất nhiều phản ánh về việc khó tiếp cận các chính sách bởi các điều kiện chưa hợp lý, mất nhiều thời gian chờ đợi. Nhiều doanh nghiệp không còn hào hứng đưa ra giải pháp, kiến nghị, thậm chí đại diện một số hiệp hội còn bày tỏ sự thất vọng vì kiến nghị nhiều lần mà gần như không có thay đổi.

Bối cảnh dịch bệnh còn kéo dài, dự báo số lượng doanh nghiệp chờ giải thể có thể tăng cao tương ứng khoảng 40% vào các tháng cuối năm và đầu năm tới. Do đó, những khuyến nghị chính sách được Ban IV đưa ra lần này cũng nhằm củng cố niềm tin của doanh nghiệp với Chính phủ, trong đó mục tiêu ưu tiên hàng đầu là để hỗ trợ, tạo động lực cho doanh nghiệp vượt qua thách thức, khó khăn hiện nay.

Thay vì các chính sách hỗ trợ khi doanh nghiệp đã kiệt quệ và đổ vỡ thì cần những chính sách hướng vào giúp doanh nghiệp tiết giảm được dòng tiền chi ra để cân đối, sử dụng dòng vốn còn rất mỏng cho các khoản chi tối thiểu nhằm duy trì lao động, sản xuất, kinh doanh và tái cấu trúc doanh nghiệp. Lần này, các quyết sách và cơ chế thực thi chính sách cần phải nhanh, minh bạch, thuận tiện, chú trọng cung cấp dịch vụ công trực tuyến, bên cạnh áp dụng chế tài mạnh với các khâu thực thi đi ngược chủ trương "tạo thuận lợi" của Chính phủ để gia tăng hiệu quả chính sách. Đặc biệt là khâu rà soát các chính sách đã ban hành trong gói hỗ trợ lần 1 để điều chỉnh, giảm tải các quy định, điều kiện, thủ tục còn rườm rà, bất hợp lý.

Cụ thể, Ban IV đề xuất Chính phủ trình Quốc hội giảm thuế thu nhập doanh nghiệp 30% cho tất cả doanh nghiệp trong năm 2020 thay vì chỉ áp dụng với trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm 2020 không quá 200 tỷ đồng. Đồng thời, giảm tối thiểu 50% các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong năm 2020, thậm chí kéo dài sang năm 2021 và gia hạn thời gian đóng so với quy định hiện hành…

Với thuế giá trị gia tăng, Ban IV đề xuất giảm mức thuế suất từ 10% xuống 5% để giảm chi phí cho người tiêu dùng nhằm kích cầu cho các ngành trong và ngay sau dịch.

Về chính sách tín dụng, đề xuất ngân hàng mở rộng hình thức vay tín chấp, tiếp tục ưu đãi lãi suất với các khoản vay đầu tư, giảm lãi suất các khoản vay hiện tại, khoanh nợ và giãn thời gian trả nợ...

Doanh nghiệp du lịch và doanh nghiệp logistics mong muốn được áp dụng mức giá điện như ngành sản xuất thay vì giá điện dịch vụ như hiện nay trong điều kiện ngành điện chưa ban hành khung giá điện mới, hỗ trợ doanh nghiệp chống chọi vượt qua đại dịch.

Cuối cùng, các doanh nghiệp, hiệp hội đề xuất Chính phủ cân đối ngân sách và điều chỉnh mục tiêu thu, chi ngân sách nhà nước. Vì hiện vẫn còn nhiều địa phương theo đuổi mục tiêu thu ngân sách phải bù chi và thu phải đạt dự toán dễ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp có thể bị tận thu thông qua tiền thuê đất, các khoản phí, thuế hoặc chịu nhiều đợt thanh, kiểm tra để rà soát tăng thu ngân sách nhà nước.

Cùng với chống dịch, chống suy thoái doanh nghiệp, việc Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công, triển khai các chương trình, biện pháp quyết liệt thu hút hiệu quả dòng vốn đầu tư FDI và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tận dụng tốt hơn các cơ hội từ dòng vốn này. Một khi doanh nghiệp được giải phóng khỏi những khó khăn chồng chất, nền kinh tế sẽ không phải hứng chịu nhiều hậu quả khó khắc phục trong những năm tới, gián tiếp kích thích tăng trưởng kinh tế, đại diện Ban IV khẳng định.