Tạo nền tảng để phục hồi và phát triển
Nhiều giải pháp hỗ trợ phục hồi nền kinh tế | |
Kinh tế toàn cầu vẫn duy trì đà phục hồi | |
Đẩy nhanh tiêm vaccine để phục hồi kinh tế |
Phải chuyển trạng thái
Cả thế giới đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng toàn cầu nghiêm trọng nhất kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai do đại dịch Covid-19 gây ra. Không nằm ngoài vòng xoáy này, Việt Nam cũng đang lâm vào tình cảnh khó khăn nhất từ trước đến nay. Trong bối cảnh đó, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, ban hành kịp thời nhiều giải pháp bảo đảm tính mạng, an toàn, an sinh xã hội cho người dân, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn của dịch bệnh.
Nhưng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, tác động của đại dịch Covid-19 là rất nghiêm trọng, tác động tiêu cực đến mọi mặt của nền kinh tế. Tình trạng doanh nghiệp đóng cửa, rút lui khỏi thị trường không chỉ xuất hiện ở nhóm các doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa và doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực kinh doanh dịch vụ, du lịch, vận tải, nhà hàng… Mà đợt dịch Covid-19 lan rộng, làm đình trệ hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp có quy mô lớn hơn, các nhà máy, doanh nghiệp sản xuất chế biến tại các khu công nghiệp trọng điểm tại các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc ở phía Bắc và lan rộng tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam như Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu…
Đẩy nhanh đầu tư công được xem là giải pháp quan trọng để thúc tăng trưởng hiện nay |
Bối cảnh rất khó khăn này đang đặt ra câu hỏi lớn cho tất cả chúng ta: Cần phải làm gì, hành động gì để có thể vượt qua thách thức, biến nguy thành cơ?
TS.Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, với tình hình hiện tại vaccine là giải pháp cứu cánh, nhưng có thể phải mất vài tháng nữa mới có thể triển khai rộng rãi. Tuy nhiên ngay cả khi đạt được tỷ lệ tiêm chủng 60-70% dân số, dịch bệnh vẫn có thể kéo dài với những biến thể phức tạp. Do đó chúng ta phải xác định tinh thần là cuộc chiến sẽ trường kỳ về cả y tế và kinh tế, đòi hỏi phải có những giải pháp lâu dài, có tính chiến lược. Muốn vậy, cả Chính phủ và doanh nghiệp đều phải chuyển trạng thái. Dù trước mắt đang phải nỗ lực chống đại dịch và duy trì sản xuất kinh doanh, nhưng đồng thời cần phải thực hiện các biện pháp dài hạn để phục hồi và phát triển.
Theo ông, “sinh mệnh là trên hết nhưng cũng không thể coi thường sinh kế. Kinh tế là sinh kế của người dân”. Theo đó, trước hết phải xác định doanh nghiệp chính là một lực lượng chống dịch. Cần phải đề cao vai trò, tính sáng tạo, tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, để doanh nghiệp tự xác định mô hình sản xuất nào phù hợp nhất vừa bảo đảm phòng chống dịch bệnh vừa duy trì sản xuất.
Mặc dù Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, và đang dự kiến trình Quốc hội thêm nhiều giải pháp nữa. Thế nhưng theo TS. Vũ Tiến Lộc, “gói hỗ trợ lớn nhất là cải cách thể chế. Nếu cải cách thể chế làm tốt trong giai đoạn này, đây sẽ là sự chuẩn bị tốt nhất cho sự bứt phá vươn lên sau đại dịch”.
Càng chậm trễ, thiệt hại càng lớn
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng chương trình phục hồi nền kinh tế ngay trong thời điểm hiện tại để chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện cần thiết, đón đầu xu hướng. Trước hết, phải chia sẻ, sát cánh cùng cộng đồng doanh nghiệp vượt qua khó khăn, triển khai “sớm nhất - hiệu quả nhất” các giải pháp hỗ trợ và tháo gỡ những vấn đề cấp bách cho doanh nghiệp để doanh nghiệp nhanh chóng ổn định duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh. “Nếu chậm trễ ngày nào, thiệt hại sẽ ngày càng lớn hơn và chúng ta sẽ phải tốn nhiều thời gian và chi phí hơn để khắc phục hậu quả và để hồi phục sản xuất kinh doanh”, Bộ trưởng nói.
Bên cạnh các giải pháp ngắn hạn, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nói đến việc chủ động xây dựng chính sách và chuẩn bị nguồn lực cần thiết triển khai các biện pháp hỗ trợ dài hạn, bền vững giúp doanh nghiệp phục hồi nhanh để quay trở lại mạnh mẽ hơn. Theo đó, để tạo nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển, cần xây dựng chính sách phát triển doanh nghiệp có tính chiến lược, khai thác lợi thế ngành, lĩnh vực để đón bắt cơ hội nhằm phục hồi nền kinh tế. Cần có chính sách để phát triển các doanh nghiệp tư nhân có quy mô lớn, đóng vai trò dẫn dắt. Nâng cao hiệu quả hoạt động và khai thác dư địa của khu vực doanh nghiệp nhà nước.
Theo nhiều chuyên gia, tình hình mới đặt ra buộc các chính sách kinh tế phải thích ứng. Nên lúc này cần mạnh dạn xây dựng Chương trình phục hồi kinh tế trong 3 năm giai đoạn 2013 - 2015, tạm gác lại những mục tiêu của kế hoạch 5 năm.
TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng, cần sớm có kế hoạch phục hồi và đẩy nhanh kế hoạch tăng trưởng. Do năm nay sẽ rất khó đạt mục tiêu tăng trưởng, vì vậy nếu không đẩy nhanh kế hoạch tăng trưởng để những năm sau tăng trưởng cao lên, sẽ rất khó đạt được mục tiêu của kế hoạch 5 năm. Nếu kế hoạch 5 năm không đạt được cũng có nghĩa là 5 năm sau đó có nền tảng yếu, sẽ đe dọa việc đạt được mục tiêu chiến lược 2030, thậm chí là 2045. “Không đạt được mục tiêu là mất một nhiệm kỳ, mất một chiến lược”, nhấn mạnh điều này, theo TS. Nguyễn Đình Cung, từ khóa cho chương trình phục hồi và tạo nền tảng cho sự phát triển là khuyến khích đầu tư và cải cách thể chế tạo cơ hội đầu tư mới.
Ông cũng khuyến nghị Chính phủ cần tập trung lực lượng để có được một kế hoạch phục hồi và để có được sự đồng tâm nhất trí của Quốc hội. Chương trình phục hồi cần tập trung vào khuyến khích đầu tư xã hội, thúc đẩy và nâng cao hiệu quả đầu tư công, tập trung thúc đẩy giải ngân các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng lớn ở cấp quốc gia, làm nền tảng cho giai đoạn phục hồi sau đại dịch. Chương trình cũng cần có kế hoạch, giải pháp để phục hồi và phát triển doanh nghiệp.