Thấy gì qua kết quả kinh doanh 2019 của các DN?
Vietcombank đạt kết quả kinh doanh ấn tượng trong năm 2019 | |
Vietnam Airlines xác lập nhiều kỷ lục trong năm 2019 |
Ảnh minh họa |
Trong mùa báo cáo tài chính năm này, một điểm đáng chú ý nổi lên là khá nhiều các DN công bố hoàn thành kế hoạch kinh doanh cả năm với sự đóng góp đáng kể của các giao dịch liên quan đến tài chính hay thẩm định lại tài sản đi thâu tóm, trong khi các hoạt động cốt lõi bất ngờ gặp nhiều thách thức.
Đơn cử như ông lớn ngành hàng không Vietnam Airlines bất ngờ công bố doanh thu quý 4/2019 giảm đến 800 tỷ đồng so với cùng kỳ, khiến hoạt động kinh doanh bị âm 134 tỷ đồng. Nhưng điều đáng nói là nhờ “thu” được 202 tỷ đồng lợi nhuận đến từ hoạt động bán và cho thuê lại máy bay, Vietnam Airlines đã thoát lỗ ngoạn mục với 78 tỷ đồng lãi trước thuế.
Lũy kế cả năm 2019, doanh thu của Vietnam Airlines tăng nhẹ lên gần 98.200 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế tăng 2% từ 3.312 tỷ lên 3.370 tỷ đồng. Đây đều là mức doanh thu và lợi nhuận cao nhất từ trước đến nay của hãng hàng không này.
Thị trường bất động sản và xây dựng gặp khó trong năm qua, Tập đoàn FLC cũng phải nhờ vào mảng tài chính để thoát lỗ. Báo cáo quý 4/2019 cho thấy DN này có khoản lỗ gộp 368 tỷ đồng do giá vốn hàng bán tăng trưởng mạnh hơn doanh thu và đây là quý thứ hai liên tiếp chủ đầu tư này ghi nhận lỗ gộp.
Trong khi hoạt động kinh doanh chính gặp khó thì doanh thu tài chính của FLC lại bùng nổ với hơn 3.000 tỷ đồng, trong đó đáng kể là khoản lãi đến từ bán các khoản đầu tư. Lũy kế cả năm 2019, Tập đoàn FLC đạt doanh thu thuần 16.419 tỷ đồng, tăng hơn 40% nhưng chỉ thực hiện 82% kế hoạch năm. Ngược lại, lợi nhuận sau thuế đạt 679 tỷ đồng, tăng gần 45% so với năm trước và đạt 119% kế hoạch đại hội cổ đông đề ra.
Bất ngờ nhất là trường hợp của đại gia bất động sản Novaland. Trong năm 2019, DN này đã chi ra một lượng tiền khủng để mua lại hàng loạt các dự án ở Đồng Nai, Bình Thuận. Điều đáng nói là trên báo cáo năm 2020 của công ty, số tiền mà Novaland chi ra nhỏ hơn nhiều so với giá trị hợp lý của tài sản thuần có thể xác định được trên sổ sách. Kết quả là Novaland hạch toán được tới hơn 3.000 tỷ đồng lãi từ các “giao dịch mua rẻ”.
Chưa rõ chủ đầu tư nào đã chấp nhận chịu bán rẻ tài sản của mình cho Novaland?! Nhưng nhờ đó, đại gia bất động sản này đã kịp hoàn thành kết quả kinh doanh năm 2019 với con số 3.382 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Trong khi đó doanh thu thuần cả năm chỉ đạt 10.931 tỷ đồng, giảm 29% so với năm 2018. Trớ trêu hơn nữa, ngay sau khi công bố kết quả kinh doanh 2019 có phần sáng hơn, lãnh đạo Novaland đã gửi đơn kiến nghị lên Bộ Xây dựng cho phép triển khai tiếp dự án ở Quận 2, TP.HCM. Nếu không tập đoàn sẽ rơi vào cảnh kiệt quệ và gần 50.000 tỷ đồng tín dụng ngân hàng có nguy cơ biến thành nợ xấu.
Có trường hợp DN chấp nhận bán tài sản trong kỳ, nhưng cam kết mua lại sau đó vài năm. Điều này đồng nghĩa là thay vì đi vay thuần túy, nghiệp vụ bán và cam kết mua lại (repo - cầm cố) giúp DN ghi nhận thêm một khoản doanh thu và lợi nhuận trong kỳ, trong khi bản chất sở hữu tài sản nhìn chung là không thay đổi.
Có thể thấy rằng các DN ngày càng thuần thục kĩ thuật sử dụng công cụ tài chính mỗi khi cần thiết để tô vẽ bức tranh tài chính, đồng thời đưa nhà đầu tư vào một ma trận các giao dịch mua bán. Nhưng rõ ràng, đó cũng là con dao hai lưỡi khi các giao dịch chuyển nhượng cổ phần trong các công ty thành viên sẽ khiến lợi nhuận trong tương lai của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng. Đó còn là nguy cơ thổi phồng dự án được mua về để ghi nhận lãi mua rẻ. “Nhưng triển khai các dự án sau đó có thể là cả một vấn đề lớn”, ông Phan Lê Thành Long - Viện Kế toán AFA nhận định.