Thị trường háo hức trước thoái vốn tỷ đô

Ảnh minh họa

Chốt phiên ngày 20/10, cổ phiếu của CTCP Sữa Việt Nam (VNM) tăng tiếp 1.000 đồng trên sàn TP.HCM, đứng ở mức 112.000 đồng/cổ phiếu. Cùng với việc tăng giá, thanh khoản của VNM cũng tăng mạnh khi đạt mức trung bình hơn một triệu chứng khoán được sang tay mỗi phiên, cao hơn hẳn 200 ngàn đơn vị/phiên trong 9 tháng đầu năm 2015.

Ngoài VNM, cổ phiếu của các DN niêm yết khác nằm trong danh mục sẽ được Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) thoái vốn như: TCT CP Bảo Minh (BMI), CTCP Nhựa Bình Minh (BMP), CTCP Nhựa Tiền Phong (NTP), CTCP Viễn thông FPT (FPT)... cũng tăng giá từ 4-23% trong cùng khoảng thời gian 10 ngày trở lại đây.

Những thông tin trên là diễn biến mới nhất trên thị trường chứng khoán (TTCK) trong vòng hơn một tuần sau khi có thông tin về việc Nhà nước sẽ thoái hết toàn bộ vốn tại 10 DN lớn theo lộ trình tái cấu trúc hệ thống DNNN. Việc giá cổ phiếu và thanh khoản của các DN nói trên tăng mạnh cho thấy thị trường đang háo hức chờ đợi động thái bán vốn từ SCIC, nhất là khoản vốn trị giá 2,6 tỷ USD từ VNM.

Chưa biết ai mua “bò sữa vàng”

Xem xét trong cơ cấu vốn của VNM, hiện SCIC đang nắm giữ 45,1% cổ phần tương đương 2,6 tỷ USD tính theo giá cổ phiếu đóng cửa vào cuối phiên ngày 16/10. Hiện các NĐT nước ngoài nắm giữ 49% cổ phần của VNM. Trong đó lớn nhất là Tập đoàn Fraser & Neave (Singapore) với tỷ lệ 11%. Số còn lại thuộc về các cổ đông trong nước.

Các thông tin từ VNM cho thấy, ngay sau khi Chính phủ đồng ý lộ trình thoái vốn, DN này đã muốn được nới room cho các NĐT nước ngoài. Đại diện của VNM cho hay, họ sẵn sàng nới room ở một số lĩnh vực từ 49% lên 100% không chỉ vì thu hút vốn ngoại mà còn vì muốn tận dụng kinh nghiệm quản lý DN từ các tập đoàn đa quốc gia.

Trong quý III/2015 vừa qua, VNM cũng đã tổ chức các buổi roadshow tại Singapore và Mỹ. Điều này chứng tỏ DN “anh cả” ngành sữa này kỳ vọng nhiều trong việc khối ngoại sẽ tham gia nhiều hơn trong việc mua lại phần vốn Nhà nước mà SCIC sẽ bán ra.

Tuy nhiên, ai sẽ mua được phần vốn được xem là “con bò vắt ra sữa vàng” thì thời điểm này chưa có cơ sở để bình luận một cách chi tiết. Bởi ghi nhận trên thực tế cho thấy, những giao dịch lớn nhất trên TTCK tính đến thời điểm này chỉ có giá trị dưới 600 triệu USD, tiêu biểu như các thương vụ mua tòa nhà Vincom Center A (trị giá 470 triệu USD) của VIPD Group, hay vụ mua 15% cổ phần của Vietcombank (khoảng 567 triệu USD) của Tập đoàn tài chính Nhật Bản Mizuho.

Trong kịch bản thứ nhất, nếu SCIC bán toàn bộ phần vốn của mình tại VNM thì các DN lớn ngành sữa như Nestle, Mead Johnson, Abbott, Friesland Campina (Dutch Lady)… chắc chắn sẽ mạnh tay mua lại.

Bởi đối với các tập đoàn này, việc chi ra khoảng 3 tỷ USD để mua toàn bộ phần vốn của SCIC chỉ là chuyện đơn giản vì các DN này đều đang có doanh số vài trăm triệu USD mỗi năm tại Việt Nam. Hơn nữa đây là cơ hội duy nhất để họ có thể thâu tóm ngành sữa và thâm nhập sâu hơn vào một thị trường 93 triệu dân với mức sống ngày một tăng cao.

Thế nhưng kịch bản “bán sỉ” này nhiều khả năng không xảy ra, bởi theo thông tin từ Ủy ban Kinh tế của Quốc hội thì việc thoái vốn của 10 DN đã được công bố sẽ đặt trong kế hoạch vốn-ngân sách giai đoạn 2016-2020 và được giám sát chặt chẽ bằng Luật Ngân sách. Trước mắt, trong năm 2016 sẽ có khoảng 4-5 DN thực hiện thoái vốn, trong đó phần vốn tại VNM có thể chỉ được thoái dần 5%, sau khi có những kế hoạch chi dùng phần vốn thu về thì mới có kế hoạch bán tiếp số còn lại.

Nếu kịch bản bán dần được thực hiện thì cơ hội mua lại vốn của VNM từ SCIC chia đều cho các NĐT cả khối nội và khối ngoại. Trong đó những cổ đông ngoại hiện hữu của VNM như Fraser & Neave sẽ có nhiều khả năng tăng thêm vốn vì tập đoàn này đã tham gia đầu tư vào VNM từ khi DN này cổ phần hóa và trong năm 2014 cũng đã chi thêm 100 triệu USD để gia tăng sở hữu tại VNM.

Cơ hội cho các cổ đông lớn

Ngoài VNM, mã 9 cổ phiếu trong lộ trình thoái vốn Nhà nước, hiện có tổng giá trị thị trường vào khoảng 9.000 tỷ đồng (tương đương 400 triệu USD) thì việc chào bán sẽ không gặp nhiều khó khăn do đây hầu hết đều là những DN kinh doanh có hiệu quả và giá trị bán không quá lớn.

Thêm vào đó, do tỷ lệ vốn mà SCIC nắm giữ tại các DN này đều ở mức từ 30-50% cổ phần nên sẽ hấp dẫn các NĐT vì nếu mua được toàn bộ hoặc phần lớn số cổ phần này thì sẽ nắm được quyền chi phối các ngành hàng có tiềm năng tăng trưởng mạnh như ngành nhựa và ngành bảo hiểm.

Phân tích cụ thể ở từng cổ phiếu của 9 DN sẽ được SCIC thoái vốn trong thời gian tới có thể thấy ngay rằng, các cổ đông lớn hiện hữu sẽ có nhiều cơ hội gia tăng vốn.

Chẳng hạn, đối với trường hợp của FPT Telecom, hiện nay nguồn vốn Nhà nước đang chiếm tỷ lệ 50,2%, trong khi đó công ty mẹ của FPT Telecom là FPT đang nắm giữ 44,8% cổ phần. Nếu SCIC bán vốn, không ai khác ngoài FPT sẽ sẵn sàng mua lại số cổ phần này để giành vai trò chi phối.

Đối với 2 DN lớn ngành nhựa là Nhựa Tiền Phong (NTP) và Nhựa Bình Minh (BMP) tình hình cũng sẽ xảy ra tương tự. Hiện nay cả hai DN này đều có chung cổ đông ngoại lớn nhất là Công ty nhựa Thái Lan Nawaplastic trực thuộc Tập đoàn SCG.

Hiện Nawaplastic nắm giữ 23,84% cổ phần tại NTP và 20,4% cổ phần tại BMP. Năm 2014, Tập đoàn SCG từng đề cập sẽ nâng tỷ lệ sở hữu của mình lên mức tối đa tại các DN nhựa xây dựng Việt Nam, trong khi đó, trước thông tin thoái vốn Nhà nước cả NTP và BMP đều đang muốn tiến hành xin ý kiến cổ đông để nới room khối ngoại trong ĐHCĐ thường niên 2016. Do vậy, khi SCIC thoái vốn khỏi các DN này chính là cơ hội vàng để Nawaplastic gia tăng sở hữu và nắm quyền chi phối.

Ở lĩnh vực còn lại là bảo hiểm và tái bảo hiểm, các cổ đông khối ngoại hiện hữu cũng có nhiều lợi thế trong việc gia tăng vốn. Tính đến thời điểm này, hãng bảo hiểm Swiss Re của Thụy Sĩ đang là cổ đông chiến lược nắm giữ 25% vốn tại CTCP Tái bảo hiểm quốc gia (Vinare). Nếu SCIC thoái ra 40,4% vốn thì rất có thể Swiss Re sẽ mua vào để chiếm thế áp đảo.

Tương tự Tập đoàn bảo hiểm của Pháp là AXA Group (đang sở hữu 17% vốn tại CTCP Bảo Minh) chắc chắn cũng sẽ tận dụng cơ hội để mua lại cổ phiếu của Bảo Minh nếu SCIC bán ra phần vốn của mình với giá trị gần 870 tỷ đồng.