Thị trường trái phiếu sôi động
Ảnh minh họa |
Thị trường trái phiếu ghi nhận những sôi động rõ nét từ những thay đổi trong phương thức kinh doanh của hệ thống NHTM. Nếu như trong thời kỳ trước, khi tín dụng tăng trưởng mạnh, hoạt động cho vay là nguồn thu lợi nhuận chủ yếu của hệ thống ngân hàng, thì trong 2 năm 2012 trái phiếu Chính phủ (TPCP) trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn đối với các TCTD.
Mặt khác, trong quá trình tái cơ cấu, các TCTD đã chú trọng hơn đến việc đảm bảo các chỉ tiêu an toàn hoạt động. Do đó nhiều ngân hàng đã nâng tỷ lệ sở hữu TPCP nhằm mở rộng dự trữ thanh khoản thứ cấp. Ngoài ra, việc Chính phủ và NHNN thể hiện quyết tâm thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế cũng như hệ thống các TCTD đã tạo ra triển vọng kinh tế vĩ mô ổn định, thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường TPCP của Việt Nam bên cạnh thực tế lãi suất TPCP ở mức khá hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.
Với những yếu tố đã nêu, thị trường TPCP đã trở nên sôi động hơn trong vòng 2 năm trở lại đây.
Trên thị trường sơ cấp, các phiên đấu thầu trái phiếu thường thu hút được số lượng tham gia đông đảo của các NHTM với tỷ lệ phát hành thành công rất cao của Kho bạc Nhà nước (KBNN). Nếu như năm 2012, KBNN huy động được hơn 140 nghìn tỷ đồng - vượt xa kế hoạch năm đề ra là 120 nghìn tỷ đồng, thì trong 9 tháng đầu năm 2013, KBNN cũng phát hành thành công gần 140 nghìn tỷ đồng TPCP, hoàn thành 80% kế hoạch năm. Thị trường thứ cấp cũng ghi nhận những bước phát triển mạnh mẽ so với giai đoạn trước khi giao dịch sôi động, thanh khoản cải thiện rõ rệt.
Nếu năm 2011, tổng giá trị giao dịch toàn thị trường chỉ đạt khoảng 90 nghìn tỷ đồng, năm 2012 đã nâng lên 150 nghìn tỷ đồng và chỉ trong 9 tháng đầu năm 2013 đã tăng vọt lên gần 240 nghìn tỷ đồng. Lãi suất TPCP đã duy trì xu hướng giảm gần 2 năm qua, hiện nay thấp hơn khoảng hơn 400 điểm so với thời điểm đầu năm 2012 với mỗi kỳ hạn.
Quá trình tái cơ cấu ngân hàng dự báo sẽ tiếp tục ảnh hưởng tích cực đến thị trường trái phiếu Việt Nam năm 2014. Các TCTD sẽ chủ động điều chỉnh lại bảng cân đối tài sản, chú trọng hơn đến mức độ an toàn và thanh khoản của tài sản để đảm bảo an toàn cho chính hoạt động của ngân hàng cũng như đáp ứng yêu cầu từ phía NHNN. Theo đó, tỷ lệ danh mục TPCP trong tổng tài sản của các ngân tăng lên đáng kể: Năm 2012 vào khoảng 5%, bước sang năm 2013 đã nâng lên xấp xỉ 7% và có thể sẽ tiếp tục nhích nhẹ trong năm 2014.
Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu mua vào TPCP với vai trò tài sản dự trữ thứ cấp của các NHTM trong nước – chủ thể đầu tư chính trên thị trường trái phiếu Việt Nam sẽ có xu hướng tăng so với năm 2013.
Ngoài ra, theo các chuyên gia ngân hàng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp dự báo cũng sẽ diễn ra sôi động hơn xét từ hai khía cạnh. Thứ nhất, một trong các điểm đáng quan ngại trong cơ cấu tài sản của các TCTD là sự mất cân đối trong kỳ hạn huy động và cho vay. Trong khi huy động vốn kỳ hạn ngắn chiếm tỷ trọng chủ yếu thì cho vay lại chủ yếu là kỳ hạn dài. Do vậy, các TCTD sẽ phải tìm cách để nâng cao nguồn vốn trung dài hạn và phát hành trái phiếu chính là một lựa chọn có tính khả thi.
Thứ hai, quá trình tái cơ cấu khiến các TCTD cẩn trọng hơn trong việc cho vay vốn, đặc biệt là đối với các kỳ hạn dài. Chính vì vậy, bản thân các DN cũng phải xem xét đến các kênh huy động vốn khác để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh và phát hành trái phiếu doanh nghiệp vẫn là một lựa chọn tối ưu.
Chí Kiên